Dünya Ulusal İnme Farkındalık Ayı: İNME’den harekete geç

Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği, 1994 yılından beri inme (beyin felci) alanında faaliyet göstermekte, Dünya İnme Organizasyonu (World Stroke Organization - WSO) , Avrupa İnme Organizasyonu (European Stroke Organization - ESO) ve Avrupa İnme Birliği (Stroke Alliance For Europe - SAFE) üyesi bir sivil toplum kuruluşudur. Dernek faaliyetleri kapsamında ülkemizde inme üzerine çalışan en büyük otoritelerden birisidir. Çalışmalarını bu bilinç ve sorumlulukla gerçekleştirmektedir.

Avrupa İnme Birliği Raporu (SAFE) her yıl inmeye yakalanan 780 bin yeni tanıya dikkat çekmektedir. Bu sayının 2035 yılında 4 milyon 630 bin civarında olacağı öngörülmektedir. İyi haber ise, inmenin zamanında tedbirler alındığında önlenebilir ve yenilebilir bir hastalık olduğudur. Bu sebeple, Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği olarak elimizden geldiğince inmeyle mücadelede hastalığın bu özelliğine vurgu yaparak, sesimizi duyurmak istiyoruz.

Mayıs ayı da bu faaliyetlerimizi etkin olarak kullanmamız gereken en önemli zaman dilimidir. Zira Mayıs ayı, tüm dünyada Ulusal İnme Farkındalık Ayı olarak etkinliklerin ve kampanyaların yapıldığı dönemdir. Ülkemizde inme ve nörovasküler hastalıklar konusundaki akademik otorite olan Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği bu ayı “İnme Konusunda Bilinçlendirme” zamanı olarak görmekte ve tüm vatandaşlarımıza tavsiyelerde bulunmaktadır.

RİSK GRUBUNDA KİMLER VAR?

Prof. Dr. Mehmet Akif Topçuoğlu, risk gruplarını ve risk faktörlerini şu sözlerle tanımladı:

“İnme, beyin damarlarının tıkanması ve bir kısım olguda da beyin kanaması sonucu oluşan nöral doku hasarlanması sonucu gelişen fonksiyonel kaybı ve yeti yitimini ifade eder. İnme risk faktörleri arasında ileri yaş, erkek cinsiyet ve pozitif aile öyküsü ‘değiştirilemez’ risk faktörleridir. Başta kardiyak hastalıklar olmak üzere kronik sistemik ve vasküler hastalıklar önemli ‘tedavi edilebilir’ risk grubunu oluşturur. Bu grupta kronik hastalık stabilizasyonu ile inme riski azaltılabilir. En büyük risk grubu ise ‘giderilebilir’ risk faktörleridir. Bunlar arasında; sigara içimi, hipertansiyon, şeker hastalığı, dislipidemi, obezite, sedanter yaşam
tarzı gibi ateroskleroz risk faktörleri vardır.”

'DÜNYA ÜZERİNDE DAKİKADA 1 KİŞİ İNME GEÇİRİYOR'

Toplumun yaşlanmasının inme nedeni ile gerçekleşen ölüm ve sakat kalma oranlarını artıracağını ifade eden Topçuoğlu, “Dünyada her yıl 17 milyon insan inme geçiriyor. Bu dünya üzerinde dakikada 1 kişi inme geçiriyor demek oluyor. 6 milyon kişi ise inme nedeni ile yaşamını yitiriyor. Her 6 kişiden 1’i hayatı boyunca bir kez inmeyi yaşıyor. TÜİK rakamlarına göre, bizde inmeden ölüm sayısı son yıllarda yılda 35.000-40.000 arasındadır ve yaklaşık yılda 100.000 iskemik ve 40.000 de hemorajik inme görülmektedir. İnmeden ölüm ve sakat kalma Türkiye’de azalma trendi gösterirken, sıklık giderek artmaktadır. Yani,
gelecekte toplumun yaşlanması ile sorunun artacağını söylemek yanlış olmaz.” dedi.

Topçuoğlu; sigara, alkol, yağlı, şekerli ve tuzlu beslenme, hazır yemek, obezite,hareketsizlik, tansiyon ve stresin inmeyi tetiklediğini belirtti.

İNME NASIL FARK EDİLİR, BELİRTİLERİ NEDİR?

Türk Beyin Damar Hastalıkları Derneği Başkanı, inmenin belirtilerini şu şekilde sıraladı:

İnme belirtileri aniden ortaya çıkar. Bu belirtilerden sadece biri ya da birkaçı aynı anda ortaya çıkabilir.

• Vücudun tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan hissizlik
• Vücudun tek tarafında yüz, kol ve/veya bacakta olan kuvvet kaybı,
• Bilinç bulanıklığı
• Konuşma bozukluğu, konuşamama
• Anlama ve algılamada güçlük
• Peltek konuşma
• Yüz felci
• Baş dönmesi, yürüme güçlüğü, denge ve koordinasyon kaybı
• Tek veya iki taraflı görme kaybı, çift görme
• Şiddetli ani başlangıçlı baş ağrısı
• Yutma bozukluğu, ses kısıklığı
• Hafıza kaybı

Bu belirtilerin ortaya çıkması durumunda hasta veya hasta yakınlarının en kısa sürede 112 birimi ile iletişime geçmeleri ve hastalarını acil servislere özel araçlarla değil 112 Ambulanslarıyla getirmeye özen göstermeleri önemlidir, dedi.

KORUYUCU TEDAVİ SÜRECİ NASIL BAŞLAR?

İnme riski olan hastalarda koruyucu tedavi yöntemlerinin uygulanması gerektiğini aktaran Topçuoğlu şunları kaydetti:

İnme riski alınacak koruyucu önlemlerle en aza indirilebilir. İnme gelişiminde rol oynayan yaş, cinsiyet, ırksal köken, ailede benzer hastalık olması gibi bazı risk faktörlerini değiştirmek mümkün değildir. Ancak bunların dışında kalan, inme geçirmenize neden olabilecek bazı etmenleri denetim altına alabilmeniz ve riski azaltabilmeniz mümkündür. Bu bağlamda, hipertansiyon, diyabet, ritm bozukluğu (atrial fibrilasyon), yüksek lipid düzeyleri, sigara, yoğun alkol kullanımı, şişmanlık, hareketsiz yaşam gibi değiştirilebilen risk faktörleri ile mücadele etmek gerekir.

İnme riskinizi azaltmak için yapmanız gerekenler:

• Kan Basıncınızı Takip Edin: Yüksek kan basıncı, hem damar tıkanıklığı sonucu gelişen (iskemik) hem de damar yırtılması sonucu gelişen (hemorajik) inmenin bir numaralı sebebidir. Kan basıncı ne kadar yüksekse, inme riski de o kadar artmaktadır. Kan basıncının bilinmesi ve yılda en az iki kez kontrol edilmesi önerilmektedir.

• Tedavilerinizi Aksatmayın: Atrial fibrilasyon denilen sık karşılaşılan ritm bozukluğu inmenin önemli nedenlerinden biridir. Bu ritm bozukluğu, kalp içinde pıhtı oluşumuna yol açabilir. Atrial fibrilasyonu olan hastaların kan sulandırıcı ilaçlarını düzenli kullanmaları ve gerekiyorsa ilaçla ilgili kan kontrollerini düzenli yaptırmaları önemlidir.

• Sigara kullanımını sonlandırın: Sigara inme riskini arttıran önemli faktörlerden biridir. Sigara içenlerin içmeyenlere göre inme geçirme riskinin en az 2-3 kat arttığı bilinmektedir. Başka birçok hastalık için de önemli bir risk faktörü olan sigara kullanımının bırakılması önemlidir.

• Alkol kullanımını sınırlayın: Yoğun alkol kullanımından kaçınılması önerilmektedir.

• Kolesterol düzeylerinizi düşürün: Yüksek kolesterol düzeylerinin inme riskini arttırdığı ortaya konulmuştur. Bu tabloda beslenme büyük önem taşır. Diyeti, egzersizi ve kullanıyorsanız ilacınızı aksatmamanız gerekir. Kolesterol ilaçlarını doktorunuzun önerdiği şekilde kullanın.

• Yaşam biçiminizi gözden geçirin: Uyku düzeni, beslenme, egzersiz yapma, ilaçların düzenli kullanılması konusunda doktorlarınızın önerilerini yerine getirin.

• Düzenli egzersiz yapın: Egzersiz yapmaya özen gösterin. Belirli bir yaşın üstündeki hastalar için en uygun egzersiz yürüyüştür. Günde 10.000 adım atmaya özen gösterin.

• Diyetinize dikkat edin: Beslenme inme riskini etkiliyen önemli faktörlerden biridir. Az tuzlu yağdan fakir, bol sebze ve meyvenin tüketildiği Akdeniz diyetine ağırlık verin