Dünyada alkol yasakları
İçki yasakları yurttaşların büyük tepkisini çekti. Peki Başbakan'ın bir çok konuda örnek verdiği Avrupa'da durum ne? İşte ülke ülke alkol uygulamaları...
Avrupa Birliği’nin genelinde ortak bir uygulama yok, her ülkede farklı politikalar uygulanıyor. Ancak çoğunlukla televizyon-radyo reklamları serbest, spor sponsorlukları yasak. Reklamlar konusunda ise belli düzenlemeler var. Örneğin çocukları hedef alan reklamlar yapmak ya da alkolün sağlıklı, kişilerin zihinsel kapasitelerini artırdığını öne sürmek yasak. Öte yandan AB genelinde çocukların korunması için reklam yasağı talepleri söz konusu.
Gençleri hedef alan reklam uygulamaları konusunda katı yaptırım mekanizmaları var. Gençlere dair organizasyonlarda da sponsorluk yasağı bulunuyor. Televizyon ve billboardlarda da alkol ürünlerinin tanıtımı yasak. Spor organizasyonlarında da yasak uygulanıyor. Örneğin Avrupa rugby şampiyonası Heineken Kupası Fransa’da H-Kupası olarak biliniyor. İçki satış yaşı hafif içkiler için 16, diğerleri için 18.
Bu konuda en detaylı yasalara sahip ülkelerden biri İsveç. Alkol reklamı genel olarak yasak olmakla birlikte, “light bira” ya da “sınıf 1” kategorisindeki içkilerin reklamı yapılabiliyor. Alkol oranı yüzde 3.5’in üzerinde olan ancak reklamı yapılabilen light biralarla aynı markayı taşıyan içkiler de bu ayrıcalıktan yararlanıyor. 2005’te AB uygulamaları gereğince gazetelerde ilk olarak şarap, daha sonra da diğer ürünlerin reklamı yapılmaya başladı. Yaş sınırı 18 ancak birçok mekan kendi seçimiyle 20 ya da 23’ün altındaki müşterilere içki satmama kararı alabiliyor. 18 yaşın altında içki içmek yasak değil, ancak küçüklere içki satmak ve vermek yasak. Yaş sınırı 18.
Bira ve şarapta kısmi, yüksek alkollü içkilerde mutlak reklam yasağı var. Reklamda ve sponsorlukta gençlerin hedef alınmaması yönünde sınırlamalar var. Alko adlı kurum alkollü içkilerle ilgili neredeyse her şeyi düzenliyor. Yüzde 4.7’den fazla alkol içeren içecekler sadece özel Alko dükkanlarında satılıyor, fiyatları da bu kurum belirliyor. Norveç’te de benzer kurumlar ve yasalar var.
2003 yılına kadar televizyon ve radyoda alkol reklamı yasağı vardı ancak kaldırıldı. 2000 yılından üzerinde anlaşılan kendi kendini denetim uygulamalarına göre ise reklamların çocukları hedef alması, sağlığa faydalı olduğunu ya da kullananın fiziksel ve zihinsel kapasitesini artırdığını söylemek yasak. Spor müsabakalarında sponsorluk ya da spor dergilerine reklam vermek yasak. İçki içme yaşı sınırı ev dışında 18, evde yaş sınırı yok. Satış konusunda ise dükkanlarda 16, barlarda 18 yaş sınırı söz konusu.
Televizyon, radyo ve billboardlarda tütün reklamı yasak. 1 Temmuz 2009’dan itibaren dükkanların içindeki reklamlar da yasaklandı. Hatta İrlanda bu konuda yasak getiren il AB ülkesi. Alkollü içki üreticileri spor organizasyonlarına sponsorluk yapmayı sürdürüyor ancak bütün dalları etkileyecek bir yasak getirilmesi gündemde. İçki içme yaşı için bir alt sınır yok, ancak büyüklerin gözetimi dahilinde. Satış için ise sınır 18 yaş.
Çocuklara yönelik etkinliklerde sponsorluk yasak. Gençleri hedef alan reklamların yapılmamasına özen gösteriliyor. Devlet televizyonunda ticari reklam yasak, ticari kanallarda ise içki reklamı yasağı var. Radyoda da alkol reklamı yok. Diğer basın-yayın organlarında aşırı içki içmeyi desteklemedikçe ve 21 yaşın altındakileri hedef almadıkça reklam serbest. Belçika’da yüzde 22’lik alkol oranı kritik eşik. Bar vb. yerlerde bu rakamın üzerindeki içkileri içmek için 16/18 yaş sınırı konmuş. Satın alma konusunda da aynı yaş sınırı var ancak bira ve şarap gibi içkilerde yaş sınır yok.
Alkollü içki üreticileri konserler, tiyatrolar dahil pek çok alanda sponsor oluyor. Sadece spor takımlarının forma reklamlarında içki reklamı yok. Ancak maçlarda devre arasında plastik bardaklarda her türlü içki satılıyor. Konserlerde alkollü içki tüketiliyor. Benzin istasyonlarında biradan başka şarap, viski bulmak mümkün. Bütün büfeler, bakkalar, süpermarketler, kiosklar, hastane kantinleri ve hatta yoldaki seyyar kantinlerde bile içki satışı var. İçki satın alma yaşı 18 ancak bu kurula uyulma oranı oldukça düşük.
Spor yayınlarının tamamında alkollü içki reklamlarının yasaklanması için girişimler var. Ancak özellikle NASCAR benzeri araba yarışlarında sponsorluk uygulamaları hala çok yaygın. Konserlerde vb organizasyonlarda da içki satışı serbest. Açık hava konserleri için eyalet alkollü içki komisyonundan geçici izin almak lazım. Alkol satış yaşı daha önce eyaletten eyalete değişiyordu, ancak bugün ülke genelinde 21 yaş uygulaması geçerli. Reklamlarda çocuklar için özendirici unsurlar bulundurulması ve oyuncuların içki içerken gösterilmesi yasak.
Gençlerin katıldığı faaliyetlere sponsorlukta kısmi yasak var. Hem satın alma hem içme yaşı sınırı 19.
Alkol endüstrisinin sportif faaliyetlere ve gençlerin katıldığı faaliyetlere sponsor olması konusunda kısmi kısıtlamalar var. içki satın alma ve içme yaşı Bolivya hariç 18, Bolivya'da 20.
Spor faaliyetlerinde alkol endüstrisinin sponsorluğu ve promosyonu yasak. Hindistan’da televizyon ve billboardlarda da alkol ürünlerinin tanıtımı yasak. Hindistan’da yaş sınırı 18 ile 25 arasında eyaletten eyalete değişiyor. Örneğin Delhi’de sınır 25. Endonezya’da ise 21 yaş sınırı uygulanıyor.
Televizyon ve billboardlarda da alkol ürünlerinin tanıtımı yasak. İçki satın alma yaşı 18.
Televizyon ve radyolarda alkol reklamı yapılması 1995’te yasadışı ilan edildi. Malezya televizyonunda akşam 10’dan önce ve Malayca programlarda alkol reklamları yayımlanamıyor. Ancak Malay olmayan gazeteler ve dergiler alkol reklamına devam ediyor. Şirketler medya yasağının ardından konser ve eğlence organizasyonlarına sponsorluk yapmayı sürdürdü. Malezya’da içki içmek için alt sınır yok, içki satışı için alt sınır ise 18.
Çocukları ve gençleri hedef alan programlarda alkol reklamlarının gösterilmesi yasak. İçki yaşı sınırı 18.
Televizyonda aile kuşağının yayınlandığı saatlerde alkol reklamı yapılması yasak. İçki yaşı sınırı ise 18.
Ülkenin en büyük spor organizasyonu olan rugby kupası Foster’s biraları ve Bundaberg romlarının sponsorluğunda gerçekleştiriliyor. Avustralya’da içki içmek için yaş sınırı yok ancak içki satış yaşı 18.
Alkol reklamı kesinlikle yasak. Mısır’da alkol satış yaşı bira için 18, diğer içkiler için 21.
Reklamlar üzerinde hiç kontrol yok. İçki içme ve satış yaşı 18.
Dubai’de geçerli lisans yasalarına göre alkol satışı yapılan mekanların büyük otellerin ya da gece kulüplerinin bünyesinde olması gerekiyor. Alkol satış lisansı sadece Müslüman olmayanlara veriliyor. Ramazan’da özel uygulamalar devreye giriyor. Dubai’de 21 yaşın altındakilere içki satışı yasak.
