Dünyada "kuş gribi" hastalığı
DİYARBAKIR (İHA) - 'Kuş Gribi' adıyla bilinen 'Tavuk Vebası' hastalığı, dünyada da çeşitli ülkeler ve yıllarda kendini gösterdi. Hastalık Türkiye'de yeni yeni ortaya çıkarken, Hollanda, Amerika ve Belçika'da 2003 yılında görüldü. 29 Eylül 2005 tarihi itibariyle Endonezya'da 4 vaka 3 ölüm, Vietnam'da 91 vaka 41 ölüm, Tayland'da 17 vaka 12 ölüm, Kamboçya'da da 4 vaka ve 4 ölüm meydana geldi.
5 Ekim 2005 tarihinde Balıkesir İli Manyas İlçesi Kızıksa (Kızılköy) Beldesi ile Salur Köyü arasında çeltik tarlalarında açık hindi besisi yapan bir işletmede, kamuoyunda 'Kuş Gribi' adıyla bilinen 'Tavuk Vebası' hastalığı tespit edilmişti. Hastalığın ülkemizde ilk kez ortaya çıktığı belirtilirken, hastalığın kaynağıyla ilgili olarak net bir bilgi alınamamakla beraber, olay yerinin Manyas Kuş Cenneti'ne sınır olması nedeniyle göçmen kuşlardan kaynaklı bir bulaşmanın olduğu düşünüldü. Geçtiğimiz günlerde de Iğdır ve Ağrı'nın Doğubeyazıt İlçesi'nde görülen kuş gribi vakasında 3 kişi yaşamını yitirdi. Virüsün H5N1 tipinde olduğu, AB'nin İngiltere-Weybridge Referens Laboratuarı tarafından tespit edildi.
Belçika'da 14 Nisan 2003 tarihine kadar toplam 212 kuş gribi vakası tespit edilmiş, 13 milyon 600 bin adet kanatlı hayvan imha edilmiş ve 800'den fazla kümes koruma ve izlemeye tabi tutulmuştu. 16 Nisan 2003 tarihinde 1 vaka (yumurtacı damızlık) tespit edilmiş, 10 bin 500 duyarlı hayvandan 550 adedi ölmüş, geri kalan 9 bin 950 kanatlı hayvan ise imha edilmişti. 28 Nisan 2003 tarihinde 3 vaka (yumurtacı damızlık) tespit edilmiş olup, 64 bin 700 duyarlı hayvandan 2 bin adedi ölmüş, geri kalan 62 bin 700 kanatlı hayvan imha edilmişti.
Bu vakalarda direkt temas ve hava, bulaşma yolu olarak tespit edilirken, son vakalardaki epidemiyolojik araştırmalar sürüyor. Yapılan izolasyonlarda Brüksel/Veteriner ve Agrokimya Araştırma Enstitüsü tarafından Patojen Tavuk Influenzası-"Highly Pathogenic Avian Influenza-HPAI" tespit edildi ve H7N7 subtip olarak tiplendirildi. Hastalık kontrolünde karantina, imha ve aşılama yöntemleri yürütülüyor.
1 Mart 2003 tarihinde Avian Influenza tespit edildiğinde 16 adet kümes şüpheli durumda bulunuyordu. Lelystad-Hayvan Hastalıkları Merkez Enstitüsü tarafından yapılan izolasyon ve identifikasyon sonucu, HPAI virüsünün H7 subtipi olduğu bildirildi. Hastalık kontrolünde bir kriz merkezi oluşturularak ulusal sınırlar içinde canlı kanatlı hayvanların biraraya getirildiği her türlü market, panayır ve gösteri yasaklandı. Şüpheli çiftlikler etrafında 10 kilometrelik bir koruma zonu oluşturularak, bu alan içinde her türlü kanatlı hayvan ve ürünlerinin hareketleri yasaklandı. Ülkeden kanatlı hayvan ve kuluçkalık yumurtaların ihraç edilmesi yasaklandı. Ayrıca, yem ve hayvan ile temasta bulunması muhtemel her türlü ürün izlemeye alındı.
Enfekte çiftliklerin çevresindeki 1 kilometrelik alanda yer alan şüpheli kanatlılar imha edildi. 11 Mart 2003 tarihinde 4 haftalık 12 bin kapasiteli broiler kümesinde 2 bin adet ölü hayvan içinde, 1 vaka tespit edildi. Geri kalan 10 bin kanatlı hayvan imha edildi. Bu bölgedeki insanlarda 132 konjuktivitis vakası tespit edildi, bunlardan 32'sinde HPAI ilişkili konfirmasyon yapıldı.
18 Mart 2003 tarihinde toplam 25 vaka (20 vaka yumurtacı kümesinde, 3 vaka broiler damızlık kümesinde, 2 vaka hindi kümesinde) tespit edildi ve 673 bin 41 duyarlı kanatlı hayvan imha edildi. 27 Mart 2003 tarihinde toplam 54 vaka (38 vaka yumurtacı kümesinde, 9 vaka broiler damızlık kümesinde, 4 vaka hindi kümesinde, 2 vaka köy kümesinde) tespit edildi, 1 milyon 162 bin 839 duyarlı kanatlı hayvan imha edildi.
2 Nisan 2003 tarihinde toplam 31 vaka tespit edildi, 556 bin 28 duyarlı kanatlı hayvan imha edildi. 7 Nisan 2003 tarihinde toplam 32 vaka (24 vaka yumurtacı kümesinde, 3 vaka broiler damızlık kümesinde, 2 vaka köy kümesinde) tespit edildi ve 1 milyon 197 bin 884 duyarlı kanatlı hayvan imha edildi.
Amerika'da 11 Nisan 2003 tarihinde Connecticut eyaletinde ticari yumurtacı kümeslerde hastalığa rastlandı. Bulaşmanın direkt temasla canlı hayvan pazarından olduğu tespit edildi. 2 milyon 900 bin duyarlı hayvan bildirilmiş olup, ölümler ve imha hakkında bilgi elde edilmedi. Veteriner teşhis laboratuarları tarafından yapılan izolasyon ve identifikasyon sonucu H7 subtip olduğu bildirildi.
Çin'de 30 Kasım 2002 tarihinde yabani ördek ve flamingolardan 3 vaka ve bunlarda 134 ölüm vakası tespit edildi. Ayrıca 68 adet kanatlı hayvan imha edildi. Vakalardan yapılan izolasyon ve ABD'de yaptırılan identifikasyonlarda subtip H5 olarak tespit edildi.
Vietnam'ın kuzeyinde 2004 yılı Ocak ayında ciddi şiddetli solunum yolu hastalığıyla seyreden bazı vakalar görüldü ve yapılan laboratuar incelemelerinde etkenin avian influenza-A H5N1 olduğu belirlendi. Yüksek patojeniteli epidemilerin kaynağı olduğu belirtilen H5N1, Aralık 2003 ortalarında Kore'de ve diğer Asya ülkelerinde özellikle halk sağlığını tehdit eden etken oldu. H5N1 alt tipi 1997 yılında insanları direkt enfekte etti ve 2004 yılı Ocak Ayı'nda tekrar ortaya çıktı. Bu yönüyle H5N1 alt tipi, insanlar için daha büyük bir tehdit unsuru olarak görülüyor. Aralık 2003'ten bugüne kadar avian influenza H5N1 alt tipin sebep olduğu vaka ve ölüm sayıları 29 Eylül 2005 tarihi itibariyle Endonezya'da 4 vaka 3 ölüm, Vietnam'da 91 vaka 41 ölüm, Tayland'da 17 vaka 12 ölüm, Kamboçya'da da 4 vaka ve 4 ölüm şeklinde oldu. Bu yılın başlarında ABD'de görülen salgının etkeni, avian influenza A'nın H5N2 serotipi olarak belirlenmiş; ancak bunun Asya'da görülen serotiple bir bağlantısının olmadığı bildirilmişti.
