Dünyanın Gözü Buğdayda

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, buğdayda dünya genelindeki üretim düşüşünün fiyatları yükselttiğine dikkat çekerek, “Dünya buğday fiyatı, ekim ayında, geçen yıla göre yüzde 24,6, ülkemizde ise yüzde 16,3 arttı. Bu fiyat artışları, beslenmenin en temel öğelerinden buğdayın ülkeler için petrol değerinde bir silah olduğunu bir kez daha göstermiştir” dedi.

Bayraktar, yaptığı açıklamada, buğdayın, Türkiye için vazgeçilmez stratejik özellikte ve bütün dünyada olduğu gibi tarım alanlarının en önemli bitkisi konumunda olduğunu belirtti. Beslenmede alternatifi olmayan buğdayın, Türkiye’de en çok üretilen ve ticarete konu olan tarımsal ürün konumunda bulunduğuna işaret eden Bayraktar, “Ülkemiz tarım alanları yaklaşık 23,9 milyon hektardır. Bunun yaklaşık 8,1 milyon hektarı, buğday ekimi yapılan arazidir” bilgisini verdi.

Şemsi Bayraktar, şöyle devam etti:

“Buğday, ülkemizin her bölgesinde yetiştirilebilmekle birlikte özellikle İç Anadolu Bölgesimizde yaygın olarak üretilmektedir. Nitekim ekmeklik buğday üretiminde yüzde 34’lük payla ilk sırada İç Anadolu Bölgemiz yer almaktadır. Bunu Marmara yüzde 17, Akdeniz yüzde 13, Karadeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerimiz ise yüzde 11’er oranıyla izlemektedir. Üretimde en az paya yüzde 7 oranla Ege ve Doğu Anadolu bölgelerimiz sahiptir.

Yine toplam 33,4 milyon ton olan tahıl üretimimizin yaklaşık 20,1 milyon tonu, yani yüzde 60,2’si buğdaydır. Çiftçimizin vazgeçilmezlerinden olan buğday ülkemizin bütün iklim bölgelerinde yetişmekle beraber en fazla buğday ekimi Orta Anadolu bölgesinde yapılmaktadır. Toplam buğday ekim alanlarımızın yaklaşık yüzde 57’si bu bölgemizdedir. Ülkemiz 20,1 milyon tonluk yıllık üretimle dünya ülkeleri arasında ilk sıralarda yer almaktadır.”

BUĞDAY FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN NEDENLERİ

Gerek dünyada, gerekse ülkemizde özellikle buğday üretiminde herhangi bir nedenle azalmanın ekmek ve undan yapılan gıda maddelerinin fiyatlarını yükselttiğini ve bu durumun herkesi doğrudan etkilediğini kaydeden Bayraktar, şunları belirtti:

“ABD Tarım Bakanlığı değerlendirmelerine göre, 2012-2013 üretim sezonunda görülen kuraklık nedeniyle dünya buğday üretiminin geçen yılki seviyesinden yüzde 5,7 aşağı olacağı tahmin edilmektedir.

Geçen yıl 698 milyon ton olarak gerçekleşen dünya buğday üretiminin 2012-2013 döneminde 658 milyon tona gerilemesi beklenmektedir. Dünya üretiminde meydana gelecek 40 milyon tonluk gerileme, Türkiye üretiminin iki katı bir gerilemedir. Bu da çok önemli bir düşüştür. Bu gerilemeye; Rusya, Kazakistan, Ukrayna gibi önemli buğday üreticisi ülkelerdeki kuraklıklar sebep olmuştur. Bu durum fiyatlar üzerinde bir baskı yaparak dünya fiyatlarının artmasıyla sonuçlanmıştır.

Diğer taraftan bazı uluslararası kuruluşların yaptığı araştırmalara göre, fosil yakıtların gelecekte azalacağı korkusu ve yüksek enerji fiyatları biyoyakıtlara ilgiyi artırdı. Biyoyakıt üretiminde buğday, mısır gibi tahıllar ile kanola, soya, ayçiçeği gibi yağ bitkilerinin kullanılması sonucu aslında buğdayın gıda olarak tüketilmesi gerekirken enerji elde edilmesi için kullanılması fiyatların artmasında diğer bir faktördür. Buğdayda artan dünya nüfusu gelir artışları, gıda güvenliği ve gıda güvencesi değişen tüketim alışkanlıkları da fiyatların yükselmesinin nedenlerindendir.”

FİYAT ARTIŞLARI

Bu nedenlerle 2011 yılı Ağustos ayında tonu 335 dolar olan dünya buğday fiyatının (ABD kırmızı sert) bu yılın aynı ayında yüzde 8,1 artış göstererek 362 dolara, 2011 Eylül ayında 328 dolar olan fiyatın bu yılın aynı ayına göre yüzde 13,1 artışla 371 dolara, 2011 yılı Ekim ayında 301 dolan olan fiyatın da bu yılın aynı ayında yüzde 24,6 artış göstererek 375 dolara yükseldiğini bildiren Bayraktar, şu bilgileri verdi:

“Sezon içinde görülen fiyatlardaki bu artış ABD vadeli buğday piyasası sözleşmelerinde de kendini göstermektedir. Aralık 2012 ve Mayıs 2013 ayları arasındaki sözleşmelerdeki fiyat artışı yaklaşık yüzde 5’dir. Dünya buğday fiyatlarındaki bu artış, dünya ticaretini negatif yönde etkileyecektir.

Artan dünya fiyatları ve azalan üretimden dolayı dünya buğday tüketiminin azalacağı öngörüsü yıl sonunda dünya buğday stoklarının düşeceğine işaret etmektedir. Stokların düşmesi beklentisi yıl içinde fiyatlara olan baskıyı yukarı yönde hissettirecektir.”

TÜRKİYE’DE DURUM

TZOB Genel Başkanı Bayraktar, ülkemizde de dünyadakine benzer şekilde görülen olumsuz hava koşullarından dolayı buğday üretiminin Türkiye İstatistik Kurumu’nun birinci tahminlerinde, geçen yıla göre yüzde 7,8 azalış göstererek 20,1 milyon tona gerilemesinin beklendiğini kaydetti. Bayraktar, bu beklentinin dünya fiyatlarının da yükselmesiyle birlikte Türkiye buğday fiyatlarına yukarı doğru baskı yaptığını ve buğday fiyatlarının 2012-2013 sezonunda artmasına neden olduğunu bildirdi.

Şemsi Bayraktar, “2011 yılı Ağustos ayında tonu 606 lira olan buğday fiyatı 2012 yılı Ağustos ayında yüzde 7,8 artarak 653 liraya (362 dolar), aynı şekilde 2011 Eylül ayında 612 lira olan buğday fiyatı 2012 Eylül ayında yüzde 10,5 artarak 676 liraya (376 dolar) yükselmiş ve 2011 Ekim 620 lira olan fiyat yüzde 16,3’lük artışla 2012 Ekim ayında 721 lira (401 dolar) olmuştur” dedi.

Bayraktar, buğday piyasasını düzenlemekle görevli Toprak Mahsulleri Ofisi’nin (TMO), fiyatların daha fazla yükselmesini önlemek için ekim ayının ilk haftasından itibaren piyasaya, tonu 670-690 liradan (372-380 dolar) buğday satmasının fiyatların daha fazla yükselmesini önleyeceğinin altını çizdi.

TZOB Genel Başkanı Bayraktar, “dünya genelinde görülen fiyat artışları buğdayın ülkeler için petrol değerinde ekonomik bir silah olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu durum, ekim alanlarının artırılmasına yönelik tedbirlerin alınmasını, üreticinin teşvikini ve desteklenmesini de şart koşuyor” dedi.