Duş alırken dikkat!
İstanbul Tıp Fakültesi Hidroklimatoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Zeki Karagülle tıbbi anlamda yararlı banyoların tüyolarını verdi. İşte evimizde duş alırken sudan en doğru şekilde yararlanma yolları...
İkisi farklı şeyler. Su içine girmek yani küvet banyosunun vücut üzerinde daha çok dinlendirici etkisi vardır. Duş almanın ise daha çok sinir sistemi ve cilt üzerinde etkisi var. Suya girdiğiniz zaman yani küveti doldurduğunuz zaman vücut bütünsel olarak etkilenir. Suyun sıcaklığı, basıncı olumlu etkiler. Bu etkiler duşta söz konusu değildir. Duştan vücudun uç kısımları etkilenir. Yani suyun içerisine girmek daha yararlıdır.
Ne çok aç olacağız ne de çok tok olacağız. Kahvaltıdan 1.5 saat sonra, öğlen yemeğinden 1- 1.5 saat sonra banyo idealdir. Tok karnına yapılan banyo bizi daha çok yoracaktır. Açlıkta tansiyon düşmesi, toklukta da kalbin yorulması daha fazla olacaktır.
Tam tersine yapılan çalışmalar gösteriyor ki kalp krizini tetikleyen soğuğa maruz kalmaktır. Ama burada tabii ki sıcaklıktan neyi kastettiğiniz de önemli. Kalp rahatsızlığı olanlar için su içerisindeki sıcaklığın 38’e çıkmasını istemiyoruz. Bu şekilde yani 36-38 derece arasında banyonun kalbe olumlu etkisi vardır.
Kalp rahatsızlığı olanlar sıcak suya girmekten korkmasınlar! 36 derecede bir küvet banyosu için en iyi süre 20 dakikadır. 20 dakikanın üzerinde kalp ve solunum sistemleri üzerinde yüklenme başlar. Bu sağlıklı kişilerde arzulanabilir bir durum da olabilir ama kalp yetersizliği olanların daha dikkatli olması ve yarım saati aşmamaları kesinlikle tavsiye edilir.
Suya girmek, nefes vermeyi kolaylaştırır. Kaplıca tedavisi gören 25 astımlı hastada yaptığımız bir çalışmada solunum fonksiyonları üzerine üç haftalık kürün olumlu etkisini gösterdik. Tabii bu doktor kontrolünde yapılmaldır. Türkiye’deki en büyük sorun insanların doktor kontrolünde değil geleneksel olarak kaplıcaya gitmeleridir.
Sıcak bir banyo sırasında tansiyonun düşeceğini hepimizin bilmesi gerekir. Önümüzde iki kriter var: Banyo süresi ve banyo suyunun sıcaklığı. 36-38 derece su ve 20 dakika süre yeterlidir. Bu sürelerde ve sıcaklıklarda tansiyon düşmez ve yükselmez. Hipertansiyonu olan bir insan rahatlıkla banyoya girebilir. Dikkat edeceği tek şey, tansiyonun düşecek olmasıdır, yükselecek olması değil...
Ensağlıklı banyo 20 dakika sürmelidir. Sıcaklık biraz yüksekse, kendimizi iyi hissetmiyorsak 10 dakika yeterli... Tuzlu ya da karbondioksitli su ise, bu süre 30 dakika olabilir. Ama mesela su 40 derece ise, 10 dakikayı geçmemeliyiz. İki banyo arasında, banyo süresinin iki katı kadar zaman geçmeden tekrar banyoya girmemeliyiz.
Bu yanlış bilinen bir şey... Tam tersine kaplıcaya astım ve kalp hastaları girerler. Özellikle kalp hastaları için karbondioksitli suların çok olumlu etkileri var. Kalbin daha ekonomik ve daha az yorularak çalışması sağlanır. Astımlılar üzerinde de olumlu etkisi vardır.
Türk insanı için Bali ya da Uzakdoğu çekici olabilir ama yapılan bütün çalışmalar gösteriyor ki Türkiye’ye gelen turistlerin tercihi Türk hamamı. Bize diğerleri cazip geliyor, onlara da Türk hamamı cazip geliyor. Bu da gayet doğal.
Ben Türkiye’de Bali masajını eğitimli birisinden alırsam bu bana çekici gelebilir. Ama hamam ile masaj arasındaki temel fark, hamamın sosyal, kültürel özellikleri olmasıdır. Sonuçta masaj, yapan kişinin hünerine ve becerisine kalıyor. Hamam da ise neme ve vücut sıcaklığının artmasına ihtiyacınız var. Masajda sadece masaj odası ve bir deneyimli masaj yapan kişi yeterli.
Ne kadar sıklıkla yapılmalı? Kesenin cilt üzerinde, özellikle cilt yenilenmesi üzerinde yararlı etkileri var. Kese sadece ölü cilt hücrelerini uzaklaştırmak değil, özel bir masaj tekniğidir. Eğer yaptırabiliyorsunuz, imkânınız varsa haftada en az bir-iki kere yaptırılmalıdır. Vaktiniz yoksa ayda bir, senede bir kere bile yaptırsanız, o tek bir uygulamanın bile olumlu etkisi söz konudur. En basit peeling kesedir ancak yaparken dikkat etmek lazım, aşırıya kaçarak cilt hasarı yaratmamalı.
* İlk dokuz ayımız su içinde geçiyor. Bu nedenle hayatımızda su ile olan irtibatımızı mümkün olduğu kadar fazla sürdürmemiz gerekiyor.
* Daha fazla su içelim, daha fazla ve bilinçli duş alalım, suya girelim. Ve suyun keyfini çıkartmayı öğrenelim.
* Güne başlarken çok sıcak bir duş almamamız önemli. Günün hangi saati, ne sıcaklıkta suyun yararlı olduğunu öğrenmemiz lazım. Tekrarlıyorum sabahları ılık bir duş, hatta son 30 saniyede soğuk su, güne dinç başlamamızı sağlar.
* Akşam ise amaç dinlenmektir. Sabah yaptığımızın tam tersi, sıcak duş daha faydalı olacaktır. Rahatlıkla 40 dereceye kadar sıcak duş alınabilir. Sıcak duş sakinleştiricidir.
* Soğuk duş uyarıcıdır. 25 dereceye kadar alınabilir. Yoğun bir döneme hazırlanıyorsanız gün ortasında bile soğuk duş alabilirsiniz. Ancak suyun ısısının 25 derecenin altına düşmemesine önem verin.
* 10-15 dakikalık bir duşun bile vücudunuz için olumlu etkileri vardır. Sonuçta gün boyunca vücudumuzda bizimle birlikte terleyen ve dışarı atılan maddeleri vücudumuzdan uzaklaştırmış oluyoruz.
* Soğuk algınlığından ya da gripten korunmak için sakınıyoruz. Halbuki tam tersi yararlıdır.
* Banyoyu da günlük yaşantımızın olmazsa olmazları arasına yerleştirin. Vücudunuzun su bakımına ihtiyacı var.
* Aile çocuğa banyo alışkanlığı kazandıracaksa öncelikle neleri öğretmeli?
* Güvenlik. Çocukları o yüzden yalnız havuz ya da küvete bırakmamak gerekiyor. Mutlaka güvenliklerini sağlamalıyız. Çocuklarınız banyo yaparken yanlarından ayrılmayın.
* Çok uzun süre suda kalmanın avantaj olmadığını, aşırı hareketin olmaması gerektiğini, termal suya dalınmayacağını, atlanılmayacağını, termal suda yüzülmeyeceğini öğretmek lazım. Ama çocuklar için özel havuzlar yaparak onların kullanımı için eğlenceli hale de getirebilirsiniz.
Buharın solunum sistemi üzerine etkisi vardır. Ancak aşırıya kaçmamak lazım. İdeal bir kaplıca ortamında, termal bir havuz ise, sıcaklığı 38 derecedir. Bu durumda havuzun neminin yüzde 40-60 arasında olması idealdir. Yüzde 60’ı geçmemelidir. Havuz ortamı sıcaklığının, havuz suyu değil, havuz havasının en ideal sıcaklığı ise 24-26 derecedir.
Banyo süresinin en az iki katı kadar dinlenmeli. Tabii bu termal banyo için geçerli. Evdeki banyo için de en az bir 15-20 dakika dinlenmekte yarar var.
