Düzeltme işareti nedir? Düzeltme işareti nerelerde kullanılır?

Şapka ya da şapkalı kelimeler olarak bildiğimiz işaretin aslen "düzeltme işareti"dir. Düzeltme işareti, eski dönemlerde sıklıkla kullanılsa da günümüzde çok kullanılmamaktadır. Genel olarak düzeltme işareti, yabancı kelimeleri Türkçe olan kelimelerle karıştırmamak adına kullanılır. Birtakım kural doğrultusunda kullanılan düzeltme işareti sıklıkla karıştırılabilen bir noktalama işaretidir.

Düzeltme işareti nedir?

Türkçede kullanılan düzeltme işareti çoğunlukla şapka olarak biliniyor. Düzeltme işareti, Doğu kökenli kelimelerle Türkçe kelimelerin anlamsal olarak karıştırılmaması için kullanılıyor. Kelimelerin yazımlarında yer alarak anlamlarını değiştirip daha ince okunmasını sağlar.

Örneğin, adem kelimesi yokluk anlamına gelirken âdem kelimesi insan anlamına gelir. Adem ve âdem gibi yazılışları aynı, okunuşları ve anlamları farklı kelimeleri ayırt etmek için kullanılır.

Düzeltme işareti nerelerde kullanılır?

Düzeltme işareti kullanımı bazen karıştırılabilmektedir. TDK’ye göre düzeltme işaretinin kullanılması gereken bazı durumlar ve kurallar vardır. Düzeltme işareti kullanımı şu şekildedir:

1. Yazılışları aynı, anlamları ve söyleniş biçimleri farklı olan sözcükleri ayırt etmek amacıyla okunuşları uzun olan harflerin üzerine konur.
2. Dilimize Arapça ve Farsçadan geçen bazı kelimelerde, -g- ve -k- ünsüzlerinden sonra gelen -a- ve -u- seslerine konur.
3. Nispet -i'si ile belirtme ve iyelik eki ile karışmasını önlemek için konur.

Düzeltme işareti kullanılan kelimelere birçok örnek verebiliriz. Bu örnekleri şöyle sıralayabiliriz:

• Adem (yokluk), âdem (insan)
• Adet (sayı), âdet (gelenek)
• Aşık (eklem kemiği), âşık (tutkun)
• Hal (meyve, sebze satılan yer), hâl (durum)
• Hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz)
• Karargâh, tezgâh, kâfir, Halûk, Lâle, Nalân
• (İslam) dini ve dinî (bilgiler)

Düzeltme işareti nasıl yapılır?

Klavyede bulunan bir tuş birden çok karakteri belirtebilir. Böyle durumlarda bazı karakterleri yapamayabiliriz. Klavyede birden fazla tuşa aynı anda basmak ya da çeşitli tuşlara basmak gerekebilir. Düzeltme işareti de böyle birden fazla tuşa basarak elde edilen bir karakterdir. Düzeltme işaretini elde edebilmek için bir kısa yol bulunmaktadır.

Öncelikle "shift" tuşuna basılır ve parmak kaldırmadan "3" rakamına basılıp ardından şapka koyacağımız harfe basmak yeterlidir. Bu tuşlar kullanılıp düzeltme işareti yapılabilir.

Düzeltme işareti kalktı mı?

Türk Dil Kurumuna göre düzeltme işareti hiçbir zaman kaldırılmamıştır. Cümlede noktalama işaretleri düzeltme programları ile daha doğru ve daha sağlıklı bir kullanım sağlayabiliriz.