Edebiyatımızın usta isimlerinden Oktay Akbal vefat etti

Yazar Oktay Akbal tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. Bir süredir durumu kötü olan ve tedavi gören 92 yaşında yaşamını yitiren Oktay Akbal, edebiyatımıza kazandırdığı sayısız eseri geride bıraktı. Cumhuriyet’le eşit yaştaki Oktay Akbal, yalnızca Türk edebiyatının değil, gazetecilik ve dergiciliğinin de, yani tüm bir yazın tarihinin en önemli isimlerinden biriydi.

Akbal’ın en önemli özelliklerinden biri de aynı, öykü kitaplarından biri olan Yalnızlık Bana Yasak'ın adı gibi bir yaşam sürmüş ve yaşamı boyunca Türk kültür ve siyaset tarihinden önemli dostluklar biriktirmiş bir kişi olması. Bir diğer büyük usta Tahsin Yücel, özellikle öykülerinden yola çıkarak Akbal için, “Çağımızın en içten, en güvenilir, en soylu tanıklarından biri” diyordu.

Okray Akbal son röportajını Aydınlık Gazetesi'ne verdi. Kendisine yöneltilen 'Türkiye'nin durumu nereye gidiyor?' sorusuna karşılık umudunun vatansever aydınlık gençler olduğunu söylemişti.

''Halk son genel seçimde büyük bir çoğunlukla iradesini ortaya koydu. Ülkenin bu karanlık duruşuna dur dedi. Bu siyasal irade gerçekleştirilmezse ülkenin geleceğini karanlık görüyorum. Pek umutlu değilim. Ancak umudum, vatansever, aydınlık Atatürk çizgisinden ayrılmayan gençlerdedir. Yılmamak gerek. Ülkenin bu durumunda yazı yazamadığım için üzgünüm.''

Oktay Akbal, 23 Mart 2014 Pazar günü Cumhuriyet Gazetesi'nde son yazısını yazmıştır. Yazıdaki şu cümleler yer almaktadır.

'Ben masalları sevmem. Hep iyiye güzele doğru yazılar yazıp içimi dökerim. Olanca içtenlikli aydınlığımla. Bir an ölüm gelmeli dersin. ama gelmez. onun da bir sırası mı vardır insana sunduğu... Bak bir dost geldi durup dururken beni o eskimiş günlere götürdü. Becerdi ama içimde umut diye bir şey varsa, onu da yıktı, çökertti.'

OKTAY AKBAL KİMDİR?

Oktay Akbal 1923 yılında İstanbul'da doğdu. Ortaöğrenimini çeşitli Fransız okullarında ve İstiklâl Lisesi'nde, tamamladı. Bir süre; İstanbul Hukuk ve Edebiyat fakültelerine devam etti. Yüksek öğretimini yarıda bıraktı. Edebiyat ve gazetecilik dünyasına Servet-i Fünun dergisinde sekreterlik yaparak adım attı. Milli Eğitim Bakanlığı; Tercüme Bürosu'nda, çalışmıştı. Yaşamını, gazetecilik yaparak kazandı. 1939-1940 yıllarında Yeni Sabah ve İkdam gazetelerinde çevirileri ve öyküleri yayımlandı. Vakit gazetesinde eleştiriler ve tanıtma yazıları yazdı. Büyük Doğu dergisinde her hafta "Dünya Fikir Sanat Hareketleri" sütununu yazdı. 1951-1956 arasında, Vatan gazetesinde; düzeltmen, sekreter ve yazı işleri müdürü olarak çalıştı. 1956 yılında; köşe yazarlığına, başladı. Oktay Akbal 1969 yılından, 1991 yılına kadar Cumhuriyet gazetesinde, çalıştı.

Öykü yazmaya ilkokul yıllarında başladı. Oktay Akbal çeşitli çocuk dergilerinde öyküleri yayımlandı. 1939'da, henüz lise öğrencisiyken yazdığı bir öykünün İkdam gazetesinde yayımlanmasıyla edebiyat dünyasına girdi. İkdam ve Yeni Sabah gazetelerinde hemen her gün bir öyküsü; Bin Bir Roman, Çocuk Haftası, Yıldız gibi gazete ve dergilerde yazıları, öyküleri ve çevirileri yayımlandı. Akbal'ın asıl anlamda öyküye yönelmesi Sait Faik'in Semaver adlı kitabını okumasından sonra başlamıştır.

Servet-i Fünun Uyanış dergisinde çalıştığı sıralarda başlayan eski yeni tartışmalarının ve yeni edebiyatın içinde yer alan Akbal'ın sanatında böylece asıl edebiyatçı dönemi açılmıştır. Oktay Akbal kendi yaşam deneyimlerinden, çocukluk anılarından yola çıkan, küçük kent insanını da gözardı etmeyen duygulu öyküler yazmaya başlamıştır. Bunlar toplumsal olaylarla ilgili gözlemlere değil, anılara ya da düşlere dayalı, içe dönük hikayelerdir. Akbal hikayeleri, Behçet Necatigil'in deyişiyle "Konulu hikayeler değil de, belli konular çevresinde oluşan anılar toplamıdır". Yazın çevrelerinde geniş ve olumlu yankı yapan Önce Ekmekler Bozuldu adlı ilk kitabını 1946'da çıkarmıştır. Onu, 1949'da Aşksız İnsanlar izlemiştir.

Oktay Akbal Garipler Sokağı ve Bizans Definesi adlı kitapları Rusçaya; Dondurmalı Sinema Sırpçaya çevrildi. Suçumuz İnsan Olmak adlı kitabı Erdoğan Tokatlı yönetiminde 1986 yılında filme çekildi.

ESERLERİ

Anı Anı Değil Yaşam, Anılarda Görmek, Cüce Çeşme Sokağı Nerde?, Hiroşimalı Masahi Nii, Kırmızı Tenteli Tramvay Babıali'de 50 Yıl, Şair Dostlarım, Şairlere Ölüm Yok, Hiroşimalar Olmasın, Çocuk kitabı, Dondurmalı Sinema, Yeşil Ev

Deneme Bir de Simit Ağacı Olsaydı, Dost Kitapları, Geçmişin İçinden, Kanatlı Sözler Uçar mı?, Konumuz Edebiyat, Odamda Bir Güvercin, Önce Şiir Vardı, Senin Adın Aşk, Sözcüklerle Yolculuk, Temmuz Serçesi, Yaşam Bir Uzlaşmadır, Yaşasın Edebiyat, Yazar Bir Tanıktır, Yeryüzü Korkusu, Yüzyıldır Umutsuzluk, Zaman Sensin

Roman Akşam Kuşları: Bütün Öyküleri 2, Atatürk Yaşadı mı?, Aşksız İnsanlar, Batık Bir Gemi, Bayraklı Kapı: Bütün Öyküleri 1, Berber Aynası, Bizans Definesi, Düş Ekmeği, Ey Gece Kapını Üstüme Kapat, Garipler Sokağı, Güzel Düşlerin Sonu, Hücrede Karmen, İlkyaz Devrimi, İnsan Bir Ormandır, İstinye Suları, Karşı Kıyılar, Lunapark, Ölümsüz Oyun, Önce Ekmekler Bozuldu, Suçumuz İnsan Olmak (Cumhuriyet Kitapları), Tarzan Öldü, Yalnızlık Bana Yasak, Yazmak Yaşamak (Cumhuriyet Kitapları)

Tarih Atatürk Bir Gün Gelecek, Atatürk Bir Gün Gelecek 4. baskı(2008) Cumhuriyet Kitapları

Köşe Yazıları: Yazmak Yaşamak, Ölümsüz Oyun, Atatürk Yaşadı mı?, Zaman Sensin

Gezi : Hiroşima'lar Olmasın

İncelemeler : Çağdaş Dünya Edebiyatçıları Sözlüğü

Ödülleri

1950 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Garipler Sokağı
1958 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü, Suçumuz İnsan Olmak
1959 Sait Faik Hikaye Armağanı, Berber Aynası
1993 Sedat Simavi Ödülü, Senin Adın Aşk
2000 Orhan Kemal Roman Armağanı