UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yerini alan ve Edirne’nin sembolleri arasında bulunan Selimiye Camii, Osmanlı mimarisinin dokunuşlarını günümüze kadar taşıyan nadide bir yapıdır. Edirne’nin hemen hemen her yerinden görülebilen Selimiye Camiisi’ni Mimar Sinan 80 yaşında yarattı ve “ustalık eserim” diye isimlendirdi. Osmanlı mimarisinin etkisini sürdüren Selimiye Camii’ye olan merak arttı. Peki Selimiye Camii kaç yılında, kim tarafından yaptırıldı? Selimiye Camii’nin belli başlı özellikleri nelerdir? İşte ayrıntılar...
Edirne’nin ve Osmanlı kültürünün en büyük simgelerindne biri olan Selimiye Camii’nin yapımına 1569 yılında II. Selim’in emriyle başlandı. Cami ibadete 14 Mart 1575 tarihinde açıldı. Mülkiyeti Sultan Selim Vakfı'ndadır. Şehir merkezinde yer alan caminin yapıldığı alanda aynı zamanda inşası Süleyman Çelebi döneminde başlanan, Yıldırım Bayezid tarafından geliştirilen Edirne’nin ilk sarayı (Saray-ı Elik) ve Baltacı Muhafızları haremi bulunuyor. Bu alandan "Sarıbayır" veya "Kavak Meydanı" olarak bahsediliyor.
Selimiye Camii’nin taş duvarlarla çevrili geniş dış avlusunda, Dar-ül- Sübyan, Dar-ül-Kurra ve Dar-ül-Hadis yapıları yer alıyor. Bu yapılardan Dar-ül-Hadis bölümü Türk-İslam Eserleri Müzesi olarak kullanılıyor. Dar-ül Kura bölümü ise Vakıf Eserleri Müzesi olarak misafirlerini karşılıyor. Cami terasının altında yer alan Arasta Çarşısı, III.Murat zamanında Selimiye’ye gelir sağlaması amacıyla yaptırılmıştır. İlk sırası Mimar Sinan tarafından yapılan çarşıyı daha sonra Mimar Davut Ağa tamamlamıştır.
Tepenin üzerine konumlandırılan Selimiye Camii’nde daha önce hiçbir camide veya antik çağ eserde görülmemiş bir teknik tercih edildi. Kesme taşlardan oluşan cami iç bölümüyle 1620 metrekare, tümüyle ise toplam 2475 metrekarelik bir alan kaplar. Selimiye Camii yerden yüksekliği 43.28 metre ve 31.30 metre çapındaki kubbesiyle ilgi odağı oluyor. Kubbe 8 sütuna dayanan bir kasnak üzerine oturuldu. Kasnak fil ayaklarına 6 metre genişliğinde kemerlerle bağlıdır. Caminin 3.80 cm çapında, 70.89 metre yüksekliğinde üçer şerefeli dört minaresi bulunuyor. Giriş yönündeki her şerefeye ayrı ayrı yollardan, diğer ikisine ise tek bir yerden çıkılıyor.
Selimiye Camii mimari özelliklerinin yanında taş, mermer, çini, ahşap ve sedef süslemeleriyle ilgi topluyor. Mihrap ve mimberi mermer işçiliğinin en önemli örnekleri Selimiye Camii’de ziyaretçilerini selamlıyor. Camide 12 mermer sütuna yerleştirilen müezzin mahveli, altın varaklı edirnekari kalem işleriyle klasik dönemin en güzel örneklerinin izleri gözüküyor. 16. yy. çiniciliğinin en güzel örnekleri olan bu çiniler sıratlı tekniğinde olup İznik’te yapılmıştır.
Selimiye Camiisi’nin en önemli özellikleri arasında ise laleleri göze çarpıyor. Camiinin çinilerinde 101 ayrı lale motifi kullanıldı. Bu lale motiflerinden en bilineni ve merak edileni ise ters lale motifi... Selimiye Camii ters lale hikayesi hakkında pek çok rivayet orttaya atılmıştır. Bu rivayetlerden biri bu motifin camide çalışan kör bir usta tarafından yapıldığına ilişkindir. Bir başka rivayette ise caminin inşada edildiği alanın önceden bir lale bahçesi olduğu ve bu bahçenin sahibinin arsayı satmak konusunda çıkardığı zorluğu sembolize eder. Bir diğer söylenti ise, Mimar Sinan’ın vefat eden torunu Fatma’yı temsil ettiğini ifade eder.
Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi, UNESCO Dünya Miras Komitesi’nin 19-29.06.2011 tarihleri arasında gerçekleştirilen 35. Dönem Toplantısında alınan 35 COM 8B.37 sayılı karar ile 1. ve 4. kriterler kapsamında kültürel varlık olarak Dünya Miras Listesi’ne dahil edilmiştir.
