Ekmeğini gelgitten kazananların adası: Zanzibar

ZANZİBAR/İSTANBUL - İZZET TAŞKIRAN - Hint Okyanusu'nun Doğu Afrika kıyısında yer alan Tanzanya'nın yarı özerk bölgesi Zanzibar'ın, büyük bölümü yoksullukla mücadele eden halkı, turizm ve baharat ticaretinin yanı sıra her gün gerçekleşen gelgitin etkisiyle zenginleşen balıkçılıkla geçimini sağlıyor.

Devasa bahçelerde yetişen karanfil, muskat cevizi, karabiber, tarçın ve zerdeçal gibi binlerce çeşit baharatla dünya mutfağına katkı sunan tropikal adanın beyaz kumsalı ve turkuaz mavisi denizinden, sadece turizm açısından faydalanılmıyor.

Faunasında "King fish", "Jack fish", tuna, somon, karides, ıstakoz, yengeç ve ahtapot gibi yüzlerce canlının bulunduğu ada, mercan kayalıkları, eşsiz denizi ve kumsalıyla dikkati çekiyor.

Halkın yüzde 37'si balıkçılıktan ekmek kazanıyor. Yelkenli "ngarawa" kayığı ile denize açılan mvuviler (balıkçılar), geceleri yanlarında getirdikleri ışık kaynaklarını, yüksek fiyatla satılabilen çeşitli ebatlardaki ahtapotları avlamak için açıyor.

Ay ve güneşin çekim gücü etkisiyle oluşan gelgit, avlanırken balıkçılara bazı kolaylık ve avantajlar sağlıyor. Sığ alanlara ağ yerleştiren balıkçılar, gelgitin etkisiyle yükselen suların gittikçe alçaldığı sabah saatlerinde denize giriyor.

Denizi karış karış gezen balıkçılar, sığ bölgelerde kalan balıkları elle topladıktan sonra bir gün önce kurulan ağa takılan deniz canlılarını sepetine atıyor. Adanın merkezi Stone Town'daki tarihi limana gelen halk, yanlarında getirdikleri basit oltalarla rahatlıkla avlanabiliyor.

- Ahtapotlar restoranlara satılıyor

Tutulan balıkların bir kısmı başka ülkelere taze olarak ihraç ediliyor. Bir kısmı da kurutulmalarının ardından kent merkezindeki pazarlarda satılıyor. Nadir bulunan değerli ahtapot, yengeç ve karides türleri ise bazı oteller ile lüks restoranlara veriliyor.

Deniz canlıları açısından zengin adaya gelen turistler, özel teknelerle düzenlenen av turlarına da katılabiliyor. Seyahat acenteleri aktivitelerine bu turları da katarak büyük gelir elde ediyor.

Özellikle deniz (blue) safarisi yapılan Fumba, Nungwi, Mnemba ile Nakupenda gibi bölgelerde zengin faunadan yararlanmak isteyen turistler, tüplü dalışın ardından balıkçılarla denize açılarak, unutamayacakları bir macera yaşıyor.

Gelgit öncesi ve sonrasında sahillere akın eden turistler, doğa olayının fotoğraf ve videolarını çekerek, sosyal medyadan paylaşıyor. Yerel halk, buradaki turistlere adanın kültürüne özgü ürünler satarak da kazanç elde edebiliyor.

Türk Hava Yollarının (THY) direkt sefer başlatmasından sonra kargo ve yük taşımacılığının giderek arttığı Zanzibar'a her gün karşılıklı tarifeli uçuş yapılıyor.

Zanzibar Sea Cliff iskelesinin önünde balıkçılık yapan 28 yaşındaki Hossem Abdullah, AA muhabirine, 6 yıldır bu bölgede çalıştığını, denize kurdukları ağlarla veya suların çekilmesiyle denizde yakaladıkları canlıları civardaki otel ve restoranlara satarak geçimini sağladığını söyledi.

Abdullah, her gün yaşanan gelgitin kendileri için sıradan bir olay gibi görünse de özellikle yabancıların bunu merakla gözlemlediklerini belirterek, "Gelgit bu ülkenin bir gerçeği. Bizim sıra dışı bu olayı seyretmekten ziyade ondan faydalanarak para kazanma amacımız var. Çünkü Zanzibar'da halkın çoğu fakir. Temel geçimini sağlayacak bir işleri bile yok. Ben ve arkadaşlarım İngilizce bildiğimiz için turizmde de çalışma fırsatı elde ettik. Bu nedenle kendimizi şanslı hissediyoruz. Burada sabahları balık topluyoruz. İşimiz bitince de buradaki lüks otele gelen ve gelgitte çekilen denizin içinde gezen turistlere tur paketi satmaya çalışıyoruz. Bazı arkadaşlarımız gelgitin izlendiği yerlerde yoğun olan turistlere kültürel ürünler satıyor." dedi.

Acente adına çalıştıkları için kazançlarını sattıkları tur başına elde ettiklerini dile getiren Abdullah, şöyle devam etti:

"Turistler ağlardaki balıkları ve ahtapotları görmek istiyor. Denizin derinliklerindeki ağlara suların çekilmesi nedeniyle kolayca gidebiliyorlar. Biz de onlara eşlik ediyoruz. Bu sırada tur paketlerinin içeriğini ve gidilecek mekanları anlatıyoruz. Paketin içinde Zanzibar'ın harika doğasına ait yerler var. Günlük paket turlarının kişi başına fiyatları yaklaşık 50 dolara kadar çıkıyor. Bazı turistler, akşamları balıkçılarla ahtapot tutmak istiyor. Biz de onların bu isteğine cevap veriyoruz. Turizm ve balıkçılık ada için çok çok önemli. Artık artan uçak seferleriyle burada tutulan balıklar dünyaya ihraç edilmeye başlandı. Bu adamız için çok önemli. Çünkü balıklar bize de dünyaya da yetebilecek verimlilik ve bollukta."

- "Adada balıkla birlikte en çok bilinen ürün baharat"

Doğal güzellikleriyle bilinen adada "Colors of Zanzibar" turlarını düzenleyen Khamis Rashid ise yerel halkın gelirleri ve turizm için gelgitlerin çok önemli olduğunu belirtti.

Rashid, doğanın bir hediyesi gelgitlerin daha rahat izlenebileceği yerlerin turistler tarafından tercih edildiğini, sosyal medyada adadan paylaşılan fotoğrafların bir kısmının gelgitin etkisiyle oluşan manzaralarla ilgili olduğunu söyledi.

Zanzibar'ın harika doğasını turistlerle tanıştırdıklarını dile getiren Rashid, "Bunlardan biri kent merkezinde ilginç mimariye sahip, alışveriş mekanı Stone Town. Bu adada balıkla birlikte en çok bilinen ürün baharat. Baharatlarıyla ünlü bahçelere sürekli gezi düzenleniyor. İnsanlar sofralarda toz ya da paket halinde gördükleri baharatları elleriyle koparıp inceliyor ve tadıyor. Yaklaşık 200 yaşındaki kaplumbağaları Prison Island'da görebilirsiniz ya da okyanusta balinalarla birlikte yüzebilirsiniz. Nungwi'de deniz safarisiyle akvaryum balıklarını doğal ortamında görme imkanınız var. İsterseniz gelgitin etkisiyle renklenen balık avı turlarına katılıp sıra dışı bir serüven yaşayabilirsiniz. Şaşırtıcı hayvanları görebileceğiniz safariyi burada yapabilirsiniz. Bu paketlerin fiyatları gruptaki insan sayısına göre değişebiliyor." şeklinde konuştu.