Ekonomi Reform Paketi ile sürdürülebilir, güçlü ve kaliteli büyüme hedefleniyor (1)

Ekonomi Reform Paketi kapsamında, basit usulde vergilendirilen berber, kuaför, tesisatçı, tuhafiyeci, marangoz, kaportacı, lastikçi, tornacı, çay ocağı işleticisi, terzi, tamirci gibi yaklaşık 850 bin esnaf gelir vergisinden muaf tutulacak.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından açıklanan "Ekonomi Reformları" için hazırlanan kitapçık, Hazine ve Maliye Bakanlığının internet sitesinde yayımlandı.

Buna göre, reformlar için "Salgın sonrası dönemin ekonomik yapılanmasına uygun, sürdürülebilir, güçlü ve kaliteli büyümeye erişim" ana hedefi belirlendi.

Reform paketinin temel amaçları ise "Makroekonomik istikrarın temini", "Rekabetçi üretim ve verimlilik artışları" ile "Şeffaf, öngörülebilir ve hesap verilebilir yönetişim" oldu.

Kitapçığa göre, "makro ekonomik politikalar" ve "yapısal politikalar" olmak üzere iki ana reform alanı bulunurken her iki ana hedef altında 5'er başlık belirlendi.

"Makro ekonomik politikalar" kapsamında kamu maliyesi, fiyat istikrarı, finansal sektör, cari açık ve istihdam yer alırken, "yapısal politikalar" kapsamını ise kurumsal yönetişim, yatırımların teşvik edilmesi, iç ticaretin kolaylaştırılması, rekabet ile piyasa gözetimi ve denetimi başlıkları oluşturdu.

"Kamu maliyesi" başlığında "güven ve istikrara dayalı mali disiplin temel öncelik" olarak belirlenirken "risklere karşı güçlü bir kamu maliyesi yapısı oluşturulması" amaçlandı ve bu başlık altında 6 hedef yer aldı.

Bütçe hazırlık sürecinin sadeleştirilmesi kapsamında Orta Vadeli Program (OVP) ve Orta Vadeli Mali Plan (OVMP) tek bir belge haline getirilecek.

Bütçe uygulama sonuçlarını, kamu mali politikası gelişmelerini ve hedeflerini içeren "Kamu Maliyesi Raporu" üçer aylık dönemler itibarıyla kamuoyu ile paylaşılacak. Özel hesap uygulamaları, hizmetin niteliği gereği acil ve zorunlu olanlarla sınırlandırılacak, bu kriterleri karşılamayan uygulamalar kademeli olarak kaldırılacak. Döner sermayeler 2022 yılı bütçesinden başlamak üzere aşamalı olarak merkezi yönetim bütçesine dahil edilerek bütçe hakkının kapsamı genişletilecek. Döner sermaye işletmeleri gözden geçirilecek, verimli olmayan döner sermaye işletmeleri kapatılacak. Yerel yönetimlerin borç stokunun artmasını önleyecek ve borç sürdürülebilirliğini sağlayacak düzenlemeler yapılarak mali disiplin güçlendirilecek.

Soysal yardımların etkin bir biçimde dağıtılması için, sosyal yardım verilerinin tamamı (belediyelerce verilenler de dahil olmak üzere) Bütünleşik Sosyal Yardım Bilgi Sistemi'ne entegre edilecek.

Kamuda taşıt alımı ve kiralanması, temsil ve ağırlama gibi harcama alanlarına katı sınırlamalar getirilecek.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin bir gereği olarak, kamu kurumlarının teşkilatlanması yönetim verimliliği ve etkinliği dikkate alınarak daha da güçlendirilecek.

Kamu personeline dair iş ve işlemlerin tek bir idare tarafından yürütülmesi sağlanacak.

Kamu kurumlarının yurt dışı teşkilatları etkililik ve verimlilik ilkeleri çerçevesinde gözden geçirilecek.

Hazinenin kullanımı dışında kalan kurumların hesabı, Tek Hazine Kurumlar Hesabı sistemine aktarılacak ve nakit yönetimi verimliliği artırılacak.

Toplam borç stoku içinde döviz cinsi borçların payı azaltılacak.

Borçlanmanın ortalama vadesi artırılacak, borçlanma kompozisyonunda sabit getirili ve Türk lirası cinsi enstrümanlara ağırlık verilecek.

İtfa profilinin dengeli dağılımını sağlamak amacıyla değişim ihaleleri etkin bir borç yönetimi aracı olarak kullanılacak.

- Esnafa vergi muafiyeti

Vergisel düzenlemeler kapsamında, geliri düşük olan küçük esnafa vergi muafiyeti sağlanacak. Basit usulde vergilendirilen berber, kuaför, tesisatçı, tuhafiyeci, marangoz, kaportacı, lastikçi, tornacı, çay ocağı işleticisi, terzi, tamirci gibi yaklaşık 850 bin esnaf gelir vergisinden muaf tutularak, beyan yükümlülükleri kaldırılacak.

Vergi Usul Kanunu, gönüllü uyumu teşvik edecek şekilde güncellenecek. Elektronik defter ve elektronik belge uygulamalarına dahil edilecek mükellef grupları kademeli olarak artırılacak. Tüm mükellefleri kapsayacak şekilde 7/24 hizmet verebilen "Türkiye Dijital Vergi Dairesi" uygulaması hayata geçirilecek. Teknolojik yeniliklerden yararlanmaya devam edilecek, "Dijital Vergi Asistanı" sistemi oluşturulacak. Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları revize edilecek.

Uluslararası yatırımcıların birden fazla ülkeyi ilgilendiren vergisel sorunlarının çözümünde diğer ülkelerle "Karşılıklı Anlaşma Yöntemi" kullanılacak.

Mükellef ve idare açısından vergisel öngörülebilirliği artıran transfer fiyatlandırmasına ilişkin peşin fiyatlandırma anlaşmaları yaygınlaştırılacak. Kamuya süresinde ödenmeyen borçların tek bir idare tarafından tahsil edilmesi sağlanacak.

Dijital Vergi Denetimi Sistemi geliştirilerek, vergi iade incelemeleri dahil olmak üzere inceleme süreleri kısaltılacak. Standartlara dayalı, öngörülebilir ve haksız rekabetin önlenmesini sağlayan denetim modelleri uygulanacak.

- İstisnalar azaltılacak

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'ndaki istisnalar önemli ölçüde azaltılacak. Muhafaza edilen istisnalar da düzenli olarak izlenecek ve denetlenecek. Kamu işletmelerinin alımlarını düzenlemek üzere, Sektörel Kamu Alımları Kanunu çıkarılacak.

Sertifikasyon (ehliyet) sistemi kurularak kamu ihalelerine katılacak firmaların liyakat ve yetkinliklerini belirleyen kriterler kamuoyu ile paylaşılacak. Kamuoyu ile paylaşılan şartları taşıyan tüm firmalara sertifikasyon sistemi açık olacak. Kamu ihaleleri, sertifikasyon sistemine kayıtlı firmalar arasında tam rekabet şartları içinde şeffaf bir şekilde yapılacak.

Kamu ve yerli sanayinin iş birliğini sağlayan ihale modelleri getirilecek. Kamu alımlarında yerli ürün kullanımını teşvik etmek üzere Sanayileşme İcra Komitesi altında Merkezi İzleme Sistemi kurulacak.

Kamu alımlarında yerli malı kullanımının artırılması için şartname havuzları oluşturulacak. Zorunlu haller dışında Devlet Malzeme Ofisi (DMO) üzerinden yapılacak alımlarda yerli ürün şartı getirilecek.

Kamu-özel iş birliği (KÖİ) uygulamalarında etkinliği, esnekliği ve bütünlüğü sağlayacak, KÖİ Çerçeve Kanunu Teklifi çalışmaları tamamlanacak.

Kamu iktisadi teşebbüslerinde reform yapılacak.

- Fiyat istikrarı

Kitapçığa göre, fiyat istikrarının sağlanması amacıyla enflasyon dinamiğini takip etmek, dezenflasyon süreci önünde risk oluşturan şokları değerlendirmek, gerekli önlemleri belirlemek ve yönetmek için Fiyat İstikrarı Komitesi oluşturulacak. Komite; Hazine ve Maliye Bakanlığı koordinasyonunda Ticaret, Sanayi ve Teknoloji, Tarım ve Orman, Enerji ve Tabii Kaynaklar bakanlıkları yanında Strateji ve Bütçe Başkanlığı ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından oluşacak.

İklim, afet ve ürün ekim davranışlarındaki değişimlerin enflasyon sepetinde önemli bir ağırlığı olan gıda fiyatlarında yol açtığı dalgalanmaların önlenmesi ve enflasyona etkisinin azaltması amacıyla Erken Uyarı Sistemi kurulacak.

Tarlada ve hallerde kalan ürünler Dijital Tarım Pazarı'nda (DİTAP) açılacak özel bölümde alıcılarla buluşturulacak. Gıda israfının önüne geçmek amacıyla Gıda Bankacılığı Sistemi cazip hale getirilerek yaygınlaştırılacak.

Sosyal medya ve diğer iletişim araçlarıyla, tüketicilerin gıda israfı konusunda farkındalığı artırılacak.

İşlenmemiş gıda fiyatlarında aracılık maliyetlerini de düşürecek olan Hal Yasası Teklifi TBMM'ye sunulacak.

Yönetilen ve yönlendirilen fiyatların hedef enflasyona göre belirlenmesiyle enflasyon ataleti azaltılacak.

- Finansal sektör

"Finansal sektör" başlığı altında yer alan düzenlemelere göre, Kredi Yaşam Döngüsü Projesi hayata geçirilecek. Yakın izlemedeki kredilere yönelik olarak bankacılık sektöründe operasyonel yeniden yapılandırma ve firma rehabilitasyon fonksiyonları oluşturulacak. Sorunlu krediler içinde katma değer üretme ve istihdam oluşturma potansiyeli bulunanların rehabilitasyonu için girişim sermayesi fonlarının kurulmasına yönelik çalışmalar yapılacak. Yaşama imkanı olmayan donuk alacakların varlık yönetim şirketlerine satışı, aktiften silinmesi gibi yöntemlerle bilanço dışına çıkarılması için gerekli teşvik ve tedbir mekanizmaları oluşturulacak. Yakın izleme ve donuk alacak grubunda yer alan kredilerin menkul kıymetleştirilebilmesine yönelik mevzuat değişikliği yapılarak bilanço dışına aktarılmaları sağlanacak.

Varlık yönetim şirketlerinin daha güçlü bir yapı içerisinde faaliyet gösterebilmeleri için yasal altyapı oluşturulacak. Sektörde rekabetçi ve kurumsal yapının oluşturulması için söz konusu şirketlere beş yıl süreyle tanınan damga, harç ve Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu kesintisi istisnası süresiz hale getirilecek. bu şirketlerin Finansal Kurumlar Birliğine üye olabilmesi sağlanacak.

Müstakil bir Katılım Finans Kanunu hazırlanarak, çeşitli kanunlar altında düzenlenen katılım finans sektörü tek bir çatı altında toplanacak, katılım finans altında yer alan tüm sektörlere yönelik uluslararası standartlarda Merkezi Danışma Kurulu hayata geçirilecek.

Katılım finans kuruluşlarının katılım finans ilkelerine uyum düzeylerinin bağımsız bir şekilde derecelendirilmesini sağlamak üzere "katılım finans derecelendirmesi" sistemi hayata geçirilecek. Uluslararası standartlarda bir katılım finans tahkim mekanizması İstanbul Tahkim Merkezi bünyesinde hayata geçirilecek ve İstanbul Finans Merkezi'ne özel bir tahkim merkezi kurulacak.

(Sürecek)