Elektriğe cepten 1,3 milyar YTL ödedik

ANKARA (ANKA) - Sabancı Holding'in "Devlet bizden pahalıya alıp vatandaşa ucuza satıyor. Fark, hepimizin sırtından çıkıyor" çıkışında bulunduğu elektrikte, vatandaşın cebinden 2007 yılında 1,3 milyar YTL fazla para çıktığı belirlendi.

Elektrikte arz güvenliğini sağlamakta zorlanan Enerji Bakanlığı, özel sektör elektriğini teklif edilen en yüksek fiyattan aldığı, satın aldığı elektriği devreden çıkarırken de ayrıca para ödediği için elektriğin birim maliyetinde yüzde 170'i aşan artış yaşandı.

Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), Dengeleme Uzlaştırma Yönetmeliği (DUY) ile elektrik piyasasında oluşan maliyetleri hesapladı. ANKA'nın ulaştığı EMO raporuna göre, devletin daha önce 7,04 YKr olan elektrik satış fiyatı bu sistemle 19,1 YKr'ye çıktı. Özel sektörden azami fiyatla yapılan alımın 2007 için toplam maliyeti 3,1 milyar YTL, önceki sisteme göre fazla ödeme miktarı da 1,3 milyar YTL olarak hesaplandı. Sisteme ilişkin süreç şöyle gelişti:

-KARANLIKTA KALINCA FAHİŞ FİYAT SİSTEMİ BAŞLADI-
1 Temmuz 2006'da özellikle ülkenin güney ve batısını etkileyen geniş kapsamlı bir elektrik kesintisi yaşanınca DUY sistemine geçildi. 1 Ağustos 2006'da uygulamaya geçen sistem ile "sanal piyasa"da elektrik arz ve talebi buluşturuldu. Arz açığına karşı da özel sektöre, teklif edilen en yüksek fiyattan alım garantisi sunuldu. Enerji Bakanlığı Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) tarafından yürütülen DUY sisteminde, sistemde arza ihtiyaç olduğunda özel sektör şirketlerinden fiyat teklifleri alındı. Gün içinde dahi değişen bu fiyatlama sisteminde teklif edilen en yüksek fiyat, daha düşük teklif sunan şirketler de dahil olmak üzere tüm özel sektör elektriği için geçerli oldu. Bu sistemde devlete elektrik satan şirketlere, elektrik alımına son verildiği zaman için ayrıca "yük atma(sistemden çıkış)" maliyeti ödendi. Yüksek alım fiyatlarına sistemden çıkış bedeli de eklenince, elektrik "kara borsa" fiyatına alınır hale geldi.

-10 BİRİM ELEKTRİKTEN 1'İ YÜZDE 170 ZAMLI-

"Kara borsa" (sistemde 0 ve 1 kodlu olarak anılan) elektrik alım miktarı 2007 yılında 16 milyon 268 bin MWh oldu. 2007 yılında uzlaştırmaya esas olarak 169 milyon MWh elektrik satışı yapıldı. Dolayısıyla kara borsada toplamın yüzde 9,62'si kadar satış gerçekleşti.
8 Şubat 2008 efektif döviz satış kuru esas alınarak yapılan karşılaştırmada, DUY öncesi 7,04 YKR olan elektrik birim maliyetinin DUY çerçevesinde 2007'nin tamamında ortalama 19,1 YKr'ye yükseldiği belirlendi. Böylece her 10 birim elektrikten 1'inin alındığı "kara borsa elektriği" yüzde 171 oranında fazla ödeme ile devlet tarafından satın alındı.
2007'de gerçekleşen alım miktarı ile toplam maliyet 3 milyar 111 milyon YTL olurken, DUY öncesi sistemdeki fiyat esas alınsaydı aynı miktarda elektriğe 1 milyar 741 milyon YTL ödenecekti. Sonuç olarak; DUY sistemi nedeniyle söz konusu alım çerçevesinde vatandaşın sırtından 1 milyar 370 milyon YTL fazla para çıktı.
Kısa süre içinde elektrikte net arz açığı yaşanması beklenen Türkiye'de, fazladan ödenen 1,3 milyar YTL ile 900 MW'lık hidroelektrik veya kömür, 1800 MW'lık doğal gaz santralı kurulabilirdi.
/**
2007 KARA BORSA ELEKTRİK MALİYETİ(Bin YTL)* Alım Sistemden çıkış Toplam
Ocak 202.513 25.127 227.641
Şubat 112.741 38.813 151.554
Mart 145.664 49.026 194.691
Nisan 173.023 34.480 207.504
Mayıs 187.393 46.067 233.460
Haziran 241.058 36.833 277.892
Temmuz 312.444 24.004 336.449
Ağustos 256.977 54.130 311.107
Eylül 199.522 82.635 282.158
Ekim 206.164 68.383 274.547
Kasım 257.008 28.531 285.540
Aralık 289.491 39.441 328.933
07Top.2.584.003 527.478 3.111.481
DUY ÖNCESİ VE SONRASI MALİYET FARKI*
Birim mal.(YKr) Top.maliyet(milyon YTL)
Miktar(MWh) 2007 DUY öncesi 2007 DUY öncesi Fark
16.267.632 19,1 7,04 3.111 1.741 1.370
*0 ve 1 kodlu alımlar için
**/