Elektronik Kelepçeye Bağlı Yaşamlar

KEMAL KARADAĞ - Türkiye'de geçen yıl pilot bölgelerde başlatılan ve bu yıl yurt geneline yayılan çalışmada, cezaevinden tahliye edilen hükümlülerin şartlı tahliye tarihlerine kadar elektronik kelepçe ile takibinin sağlandığı uygulama ile suçun devamının son bulması hedefleniyor. ABD'de ve Avrupa Birliği ülkelerinde suçluların izlenmesinde kullanılan elektronik kelepçe ile takip uygulaması, Türkiye'de geçtiğimiz yıl 5402 sayılı "Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanunu"nun 15/A maddesine eklenen "Şüpheli, sanık ve hükümlülerin toplum içinde izlenmesi, gözetimi ve denetimi elektronik cihazların kullanılmasıyla da yerine getirilebilir" hükmü ile uygulanmaya başlandı. Geçtiğimiz yıl şubat ayında pilot bölgelerde uygulanmaya başlanan hükümlülerin elektronik kelepçe ile izlenmesi çalışması kapsamında aralık ayına kadar yürütülen faaliyetlerle 81 kişinin elektronik yöntemlerle denetlenerek haklarındaki kararların infazı başarıyla tamamlandı. Pilot uygulamalarda sağlanan başarıların ardından yurt genelinde yaygınlaştırılan bu uygulamada, suça teşvik oranının azaltılması hedeflenirken, kapalı cezaevlerinde tutuklu bulundukları sürelerin tamamlanmasının ardından açık cezaevlerine alınan ve daha sonra buradan Denetimli Serbestlik Hizmetleri kapsamında tahliye edilen ve şartlı tahliye tarihine kadar takip edilen, risk grubunda bulunanlara, herhangi bir suça karışmamaları için imza atma, kamu yararına çalışma ve geceleri elektronik izleme sağlayan elektronik kelepçe sayesinde ev hapsi şartı uygulanıyor. Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinin kararı ile, risk grubundaki hükümlüler, suçlarının ağırlığı, sabıka kaydı ve psikolojik değerlendirme sonucunda ev hapsi kapsamında elektronik kelepçe ile takip sistemine alınıyor. Elektronik kelepçe ile izlemede, Denetimli Serbestlik Mevzuatı kapsamında konutun terk edilmesinin yasaklandığı, belirlenen yer veya bölgelere gitmeme, belirli bir yerleşim bölgesinin terk edilmesinin yasaklandığı ve alkol kullanımının yasaklandığı kararları yürütülüyor. Bu kararlar hükümlülere Denetimli Serbestlik Müdürlüğü'nde yapılan incelemeler sonucunda verilirken, mahkemeler tarafından da tutuklama tedbiri yerine adli kontrol olarak konutu terk etmeme, il dışına çıkmama, belirli bölgelere yaklaşamama kararları doğrultusunda da elektronik izleme kararı verilebiliyor. - Kelepçeler, kişisel bakımda sorun teşkil etmiyor Suçluların koluna ya da ayaklarına takılan elektronik kelepçe ile takipleri sağlanarak, bulundukları ikamet adreslerini gece 21:00 ile sabah 07:00 saatleri arasında terk etmemeleri isteniyor. Terk ettikleri anda Ankara'daki Elektronik İzleme Merkezi'ne gönderilen sinyalle, hem Denetimli Serbestlik Müdürlüğü hem de polis ve jandarma ekipleri uyarılıyor. Kişisel bakımda hiçbir sorun teşkil etmeyen kelepçeler, belirlenen süre içerisinde hiçbir suretle çıkartılmıyor. - "Çorum'da 9 hükümlü elektronik kelepçe ile takip ediliyor" Çorum Denetimli Serbestlik Müdürü Soydan Çetinkaya, Çorum'da 7 aydır elektronik kelepçe ile takip sistemi uygulamasını yürüttüklerini söyledi. Bugüne kadar 23 kişinin takip sistemi uygulamasında yer aldığını, şu anda 9 hükümlünün bu sistemle takibine devam edildiğini ifade eden Çetinkaya, şunları kaydetti: "İl genelinde yürüttüğümüz bu çalışmada yasa gereği tahliyelerine bir yıl kalan hükümlüler, 2015 yılına kadar açık cezaevinden tahliye edilerek, şartlı tahliye tarihlerine kadar konutu terk etmeme, imza atma, kamu yararına çalışma gibi uygulamalara tabi tutulmaktadır. 2015 yılından sonra ise açık cezaevinde kalma süresi altı aya düşen hükümlülerde bu uygulamadan yararlanabilecek. Müdürlüğümüz, evi terk etmeme kararı kapsamında suça teşvik oranları yüksek olan hükümlülerin elektronik kelepçe ile takibini gerçekleştirmektedir. Hükümlüler belirlenen saatlerde konutlarını terk edemiyor. Bazı hükümlüler için ise bulundukları mahalle ve kenti terk etmeme hükmü uygulanıyor. Hükümlüler, belirlenen saatlerde konutlarını terk etmeleri durumunda üzerlerindeki cihaz, Elektronik İzleme Merkezi'ne sinyal gönderiliyor ve hükümlüler evlerinde bulunan kelepçenin takip edildiği telefon sistemi ile uyarılıyor. Buna rağmen konutlarını terk eden sanıklar için ise tekrar hapis cezaları uygulanmaktadır. Öte yandan mahkeme tarafından tutuklama tedbiri yerine adli kontrol olarak konutu terk etmeme, il dışına çıkmama, belirli bölgelere yaklaşamama kararları doğrultusunda da elektronik izleme uygulanmaktadır. Müdürlüğümüz, hükümlülere yönelik bu tedbirler dışında diğer kurumlarla iş birliği içerisinde eğitim, iyileştirme ve rehabilitasyon çalışmaları da yürütülmektedir." - "Kaybettiğim aile saadetimi tekrar kazandım" Dört aydır elektronik kelepçe ile takip edilen ve çeşitli suçlardan cezaevinde kaldıktan sonra tahliye edilen hükümlü B.C, AA muhabirine yaptığı açıklamada, uygulamanın kendisine aile gibi önemli değerleri yeniden kazandırdığını belirtti. Uygulanan cezayı kabullenmekte oldukça zorlandığını vurgulayan B.C, şöyle devam etti: "Akşam saatlerinde özellikle geç vakitlerde gezmeyi seven bir yapıya sahiptim. Bu ceza ilk başlarda bana ağır geldi. Bu durum ağır gelmesine rağmen bu kelepçe sisteminden dolayı akşam 21.00'dan sonra evi terk edemiyordum. Bu süreçte sevdiklerimle güzel sohbetler yapmanın, ailenin, ve anne baba kıymetini anladım. Kaybettiğim aile saadetimi tekrar kazandım. Takip sistemi suça teşviki azaltıyor. Şu an çok mutlu ve huzurluyum. En azından suça meyilli değilim. Özgür olduğum halde özgürlüğümün kısıtlanması bana çok şey öğretti." - "Kelepçe ile suçtan caydırıcılık sağlanıyor" Hırsızlık suçundan cezaevinde kalan ve tahliyesinin ardından risk grubunda olduğu için hakkında elektronik izleme kararı verilen A.Ç. ise, "Suçtan caydırıcı bir uygulama. Bu kelepçe ile 120 gün yaşayacağım. Cezaevinde kalmaktansa ailemle, yan yana günlerimi geçirecek olmamın beni daha da mutlu edeceğine inanıyorum. Güzel bir uygulama. Bu uygulama ile suçtan da uzak durmamız sağlanacak" diye konuştu.