Emniyet: Parmak Izleri 80 Yıl Saklanıyor, Kişi Öldükten 10 Yıl Sonra Siliniyor

Pasaport, sürücü belgesi, silah ruhsatı işlemleri ile suça karışma durumlarında alınan parmak izleri 80 yıl saklanıyor. Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuvarları Dairesi Başkanlığı, ilgili kişinin ölmesi durumunda izlerin 10 yıl sonra silindiğini açıkladı.

Emniyet Genel Müdürlüğü Kriminal Polis Laboratuvarları Dairesi Başkanlığı, vatandaşların parmak izine yönelik sorularını resmi internet sitesinde cevaplandırdı. Parmak izlerinin ilgili birimler tarafından dijital ve manuel olarak saklandığını açıklayan Başkanlık, vatandaşların parmak izlerinin yetkili makamlar haricinde hiçbir kişi ve kurum ile paylaşılmadığını bildirdi. Arşivlenen izlerin saklama sürelerinin Polis Vazife Salahiyet Kanununun 5’inci maddesinde düzenlendiğine işaret edilen açıklamada, izlerin alındığı tarihten itibaren 80 yıl süreyle saklandığı, kişinin ölümü halinde 10 yıl bekletildikten sonra imha edildiğini kaydedildi.

YENİ SİSTEMLE TC KİMLİK NUMARASINDAN PARMAK İZİNE ULAŞILACAK

‘Pasaport, sürücü belgesi, silah ruhsatı gibi idari işlemleri için müracaat eden kişilerden tekraren parmak izi alınması gerekli midir?’ sorusunu cevaplandıran Başkanlık, şahıslardan alınan parmak izlerinin dijital olarak arşivlenmesi ve sorgulanması amacıyla teknolojisi yüksek bir sistemin kurulma aşamasının sürdüğüne dikkat çekti. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Bu sistem kurulana kadar, idari işlemler için müracaatta bulunan kişilerin parmak izleri alınarak, parmak izi formunun bir örneği kırmızı kaşeli olarak şahsın kendisine verilmektedir. Aynı şahsın tekrar parmak izi alınması gereken bir idari işlem için başvurması halinde, yanında getireceği bu belgeyi ibraz etmesi durumunda tekrar parmak izi alınmayacaktır. Çalışma aşaması devam eden yeni sistem tamamlanması durumunda ise parmak izi alınan kişilerin, gerek parmak izi gerekse TC kimlik numarasından sorgulaması yapılarak parmak izleri tekrar alınmayacaktır.”

Parmak izi arşivinin temel amacının; kimlik tespiti olduğuna işaret edilen açıklamada, kimlik tespitinin; kimliksiz cesetlerin araştırılması, felaket kurbanlarının kimliklendirilmesi, sahte kimlik kullanan şahısların gerçek kimliklerinin tespiti, suç soruşturmalarında elde edilen parmak izlerinden kimlik tespiti işlemlerini içerdiği hatırlatıldı. Parmak izi arşivinin bu amaçlar dışında, sabıka kaydı veya güvenlik soruşturması gibi amaçlar için kullanılmadığının altı çizilirken, parmak izi kayıtlarında suç nevinin yazılmadığı kaydedildi.

Vatandaşların ‘Hırsızlık olayında evde bulunan veya işyerinde çalışanlardan neden parmak izi alınıyor?’ sorusunu da cevaplandıran Kriminal Polis Laboratuvarları Dairesi Başkanlığı, olay yerinde yapılan çalışmalar sonucu birçok yerden parmak izleri tespit edilebildiğini vurguladı. Tespit edilen parmak izlerinin öncelikle ev veya iş yerini kullanan kişilere ait olup olmadığının tespitinin yapılması gerektiğine dikkat çekilen açıklamada, “Bu işlemlerden sonra ev veya işyerini kullanan kişilere ait olmayan izler suç soruşturmasında değerlendirme kapsamına alınır. Ev veya işyerini kullanan kişilerden alınan parmak izleri sadece o olaya ait mukayese amaçlı kullanılır ve arşivlenmez.” denildi.

Vücut (Parmak) izinin materyaller üzerinde kalma süresiyle ilgili de açıklama yapan Emniyet, her materyalin kendi ortamına, yüzeyin özelliğine göre değerlendirilmesi gerektiğini ve vücut izinin bırakılma süresinin kesin tayin edilemeyeceğine vurgu yaptı. Parmak izini tespit etmek için kullanılan kimyasal tozların nasıl temizleneceğini de açıklayan Emniyet, şu ifadelere yer verdi: "Olay yeri inceleme çalışmalarında parmak izi tespit yöntemi olarak en çok kullanılan yöntem parmak izi tozlarıdır. Özellikle olay yerinde taşınamaz eşyalar üzerindeki (kapı, pencere, dolap) çalışmalarda yapılan parmak izi incelemelerinde kullanılan tozdan dolayı kirlenme meydana gelmektedir. Öncelikle tozlama yapılmadan önce, görevli personelin yönlendirmesi ile halı kilim vb. unsurlar kaldırılabilir. Parmak izi çalışmaları bitiminde etkili bir temizlik için öncelikle zemine dökülmüş olan toz elektrik süpürgesi ile süpürülmelidir. Yüzeye sürüntü olarak bulaşmış tozlar ise hafif nemli deterjanlı bez ile silinerek temizlenebilir."

KİMLERİN PARMAK İZİ ALINIYOR

Türkiye’de parmak izi alınacak şahısların durumu ve kimler olduğunun kanunlarla düzenlendiğine işaret edilen açıklamada, parmak izi alma hususundaki iş ve işlemlerin Polis Vazife Selahiyet Kanunu’nun 5’inci maddesinde düzenlendiğine dikkat çekildi. Açıklamada kimlerden parmak izi alınacağı şöyle izah edildi: “Gönüllülerden, her çeşit silah ruhsatı, sürücü belgesi, pasaport veya pasaport yerine geçen belge almak için başvuruda bulunanlardan, başta polis olmak üzere, genel veya özel kolluk görevlisi ya da özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edilen kişilerden, Türk vatandaşlığına başvuruda bulunanlardan, sığınma talebinde bulunan veya gerekli görülmesi halinde, ülkeye giriş yapan sair yabancılardan parmak izi alınıyor. Gözaltına alınan kişilerin da parmak izi alınmaktadır.”

FOTOĞRAFLAR DA 80 YIL SAKLANIYOR

Alınan parmak izinin ait olduğu kişinin kimlik bilgileri ile birlikte, ne zaman ve kim tarafından alındığı belirtilmek suretiyle, bu amaca özgü sisteme kaydedilerek saklandığının anlatıldığı açıklamada, parmak izinin hangi sebeple alındığının sisteme kaydedilmediği vurgulandı. Açıklamada şu bilgilere yer verildi: “Olay yerinden elde edilen ve kime ait olduğu henüz tespit edilemeyen parmak izleri, kime ait olduğu tespit edilinceye kadar, ilgili soruşturma dosya numarası ile birlikte sisteme kaydedilir. Sisteme kayıtlı olan parmak izi ve fotoğraflar, kişinin ölümünden itibaren 10 yıl ve her halde kayıt tarihinden itibaren 80 yıl geçtikten sonra sistemden silinir. Parmak izi ile fotoğrafların sistemde kaydedilmesi ve saklanması ile bu kayıtlardan yararlanmaya ilişkin diğer esas ve usuller, İçişleri Bakanlığı tarafından Adalet Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.”

Gönüllü vatandaşların da parmak izinin alındığının belirtildiği açıklamada, gönüllü olarak verilen parmak izlerinin buna özgü sisteme kayıt edildiği ve kimlik tespiti amacıyla yalnızca kanunda belirtilen kişiler tarafından kullanıldığı ifade edildi.