En çok İzmir organ bağışlıyor
ANKARA (İHA) - Doku ve organ nakli bekleyen hasta sayısının her geçen gün arttığı Türkiye'de vatandaşların bu konuda oldukça duyarsız kalması yetkilileri kara kara düşündürüyor.
Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan, 'Organ Bağışı Raporu'na göre Türkiye'de yaklaşık 12 bin hasta organ nakli için sıra bekliyor. 2003 yılı itibariyle 6 bin 501 hasta böbrek, 351 hasta karaciğer, 191 hasta kalp, 64 hasta kalp kapağı, 1 hasta akciğer, 23 hasta kalp-akciğer, 645 hasta pankreas, 3 bin 635 hasta kornea ve 277 hasta kemik iliği nakli için gün sayıyor. Rapora göre, organ bağışlarının en fazla olduğu iller sırasıyla şöyle: İzmir 448 kişi (yüzde 21.8), İstanbul 276 kişi (yüzde 13,4), Aydın 171 kişi (yüzde 8,3), Denizli 139 kişi (yüzde 6,8), Antalya 109 kişi (yüzde 5.3). Bu arada Ağrı, Ardahan, Bartın, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Edirne, Erzurum, Eskişehir, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kastamonu, Kırıkkale, Mardin, Nevşehir, Siirt, Sinop, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli ve Yozgat illerinde ise hiç bağış yapılmadığı tespit edildi.
2002 yılında Türkiye genelinde bin 073, 2003 yılında 984 kişi olmak üzere toplam iki bin 057 kişi organlarını bağışladı. Organ bağışlayanların yüzde 50,9'u erkek, yüzde 49,1'i kadın olarak kaydedildi. Yaş gruplarına ve cinsiyete göre organ bağışında istatistiksel anlamlı fark var. 38 ve üzeri yaş gruplarında bağış yapanlarda erkeklerin oranı daha yüksek olduğu belirlendi. Organ bağışında bulunanlarda yüzde 35.4 ile en büyük grubu 18-27 yaş grubundakiler oluşturuyor. Sağlık Bakanlığı raporunda yaş ilerledikçe organ bağışlayanların azaldığı tespit edildi. Organlarını bağışlayanların yüzde 34,0'ü lise mezunu, yüzde 33,2'si yüksekokul/üniversite mezunu olduğu ifade edildi. Organ bağışlayanların yüzde 93,2'si tüm organlarını bağışlarken, yüzde 41.1 oranı ile en fazla devlet hastanelerine bağış yapıldı. Devlet hastanelerinin ardından ikinci sırada yüzde 27.9 oranı ile sağlık grup başkanlıkları ve sağlık müdürlükleri geliyor.
Türkiye genelinde organ bağışının oldukça düşük olduğunun vurgulandığı raporda, hiç organ bağışı yapılmayan illerin ve en düşük organ bağışı yapılan illerin çoğunun Karadeniz Bölgesi ile Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yer aldığına dikkat çekildi. Raporda, "Özellikle bu bölgelerde olmak üzere halk eğitimlerinin yapılması gerektiği anlaşılmaktadır. Eğitim düzeyi yükseldikçe organ bağışlarının artması da, eğitimin önemini göstermektedir. Organ bağışı yapanların genç yaş gruplarında yüksek oluşu, gençlerin organ bağışı konusunda daha bilinçli ve duyarlı olduğunu düşündürmüştür" denildi.
2002 VE 2003 YILLARINDAKİ ORGAN BAĞIŞLARI
Adana: 24, Adıyaman: 7, Afyon: 6, Ağrı: 0, Amasya: 8, Ankara: 94, Antalya: 109, Artvin: 1, Aydın: 171, Balıkesir: 82, Bilecik: 10, Bingöl: 0, Bitlis: 0, Bolu: 1, Burdur: 26, Bursa: 48, Çanakkale: 12, Çankırı: 50, Çorum: 74, Denizli: 139, Diyarbakır: 10, Edirne: 0, Elazığ: 5, Erzincan: 7, Erzurum: 0, Eskişehir: 0, Gaziantep: 6, Giresun: 1, Gümüşhane: 0, Hakkari: 0, Hatay: 2, Isparta: 36, İçel: 39, İstanbul: 276, İzmir: 448, Kars: 0, Kastamonu: 0, Kayseri: 9, Kırklareli: 7, Kırşehir: 7, Kocaeli: 87, Konya: 8, Kütahya: 2, Malatya: 9, Manisa: 18, K.Maraş: 5, Mardin: 0, Muğla: 70, Muş: 1, Nevşehir: 0, Niğde: 1, Ordu: 5, Rize: 4, Sakarya: 12, Samsun: 1, Siirt: 0, Sinop: 0, Sivas: 6, Tekirdağ: 10, Tokat: 12, Trabzon: 30, Tunceli: 0, Şanlıurfa: 0, Uşak: 9, Van: 1, Yozgat: 0, Zonguldak: 14, Aksaray: 19, Bayburt: 0, Karaman: 3, Kırıkkale: 0, Batman: 0, Şırnak: 0, Bartın: 0, Ardahan: 0, Iğdır: 0, Yalova: 7, Karabük: 1, Kilis: 5, Osmaniye: 1, Düzce: 1.
Organ bağışı yapmak için, 1979 tarih ve 2238 sayılı "Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Kanun" gereği 18 yaşını doldurmuş olmak ve bu dileğin iki tanık huzurunda sözlü olarak yapılması gerekiyor. Ayrıca bunun bir hekim tarafından tasdik edilmesi yeterli olacaktır. Bunun için en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak, "Doku ve Organ Bağışı Belge"sini almak yetiyor.
ORGAN BAĞIŞI NERELERE NASIL YAPILIYOR?
Organ alımı canlı ve kadavra (Trafik kazası, kurşunlanma, beyin kanaması ve benzeri nedenlerle yoğun bakımda tedavisi devam ederken, beyin ölümü denilen geri dönüşümsüz beyin hasarı gelişmiş hastaların organları bağışlandığı takdirde bunlar kadavra donör olarak tanımlanmaktadır) olmak üzere iki farklı donör (verici) grubundan yapılabiliyor. Böbrek ve karaciğer hem canlı, hem de kadavra vericilerden alınabilirken; kalp, kalp kapağı, kornea, pankreas gibi organ ve dokular sadece kadavra vericilerden alınabiliyor. Organların alınması işlemi, Organ ve Doku Nakli Merkezi olarak Sağlık Bakanlığı'ndan ruhsat almış olan devlet hastaneleri, SSK, üniversite hastaneleri ve özel hastanelerin ekipleri tarafından gerçekleştirilebiliyor. Alınan organlar Organ ve Doku Nakli Merkezlerinde nakil olmak üzere sıra bekleyen hastalara naklediliyor.
Bu sistemin amacı, ülke genelinde organ ve doku nakli hizmetleri alanında çalışan kurum ve kuruluşlar arasında gerekli koordinasyonu sağlamak, kısıtlı imkanlarla temin edilebilen bağışlanmış organ ve dokuları, bilimsel kurallara ve tıbbi etik anlayışına uygun olarak, adaletli bir dağıtımla, en uygun hastalara, en kısa süre içerisinde naklini sağlamaktır.
Öte yandan, vatandaşlara organ bağışı bilincinin geliştirilmesi amacıyla 3-9 Kasım 2004 Organ Nakli Haftası etkinlikleri kapsamında, 'Organ 'Bağış Kampanyası başlatıldı. Bununla birlikte organ nakli ve bağışı konularında gerek sağlık personeline, gerekse vatandaşlara yönelik eğitim çalışmaları sürdürülüyor. Sağlık Bakanlığı tarafından 2238 Sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkındaki Kanun'un eksik kalan ya da aksayan yönlerini düzeltmek amacıyla, "2238 Sayılı Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı Taslağı" hazırlandı. Bununla birlikte ulusal düzeyde organ bekleyen hastalara ait veri tabanı oluşturmak amacıyla bir bilgisayar ağının kurulması için çalışmalara başlandı.
