En Detaylı Unutkanlık Rehberi: Neden Olur? Sebepleri Neler?

Yapılması gereken önemli işler unutulabilir, özel günlerin unutulmasına bağlı olarak sosyal hayatta sıkıntılar oluşabilir ve en önemlisi tüm bu sebepler yüzünden kişi kendisini kötü hissedebilir. Bu yüzden ufak tefek unutkanlıkların bile doğru bir şekilde analiz edilmesi ve daha büyük sıkıntılar ortaya çıkmadan uzman tavsiyesi ile sorunların çözülmesi gerekir.

UNUTKANLIK NEDEN OLUR?

1. Stres
Stes, unutkanlık sebepleri arasında en sık karşılaşılan faktördür. Mental ve fiziksel anlamda büyük bir yük olarak değerlendirilmesi mümkün olan stres, zihnin yorulmasına sebep olarak unutkanlığa uygun bir zemin hazırlar.

Eğer stresli bir dönemden geçiyorsanız, yoğun iş temposu yüzünden stres yaşıyorsanız bu durum zihninizi yoracaktır. Dolayısıyla bu da unutkanlığa neden olacaktır. Strese bağlı unutkanlık dönemsel olarak karşımıza çıkar. Eğer stresle mücadelede başarılı olursa unutkanlığı ortadan kaldırmak da mümkün olacaktır.

2. Alzheimer
Demans adıyla da bilinen bu hastalık, unutkanlığın önemli sebeplerinden birisidir. Alzheimer hastalığına yakalanan insanların yaş ortalaması 65'tir. İlerleyen yaşlarda ortaya çıkan bu hastalığın en önemli semptomu unutkanlıktır.

Eğer ilerleyen yaşlara geldiyseniz ve bildiğiniz bir yere giderken adresi bulmakta zorlanmaya başladıysanız ya da çok yakın bir aile üyenizin ismini hatırlamakta güçlük çekiyorsanız hastalığın başlangıç evrelerinde olabilirsiniz.

3. Parkinson hastalığı
Parkinson hastalarının büyük çoğunluğunda beyin denge merkezinde problemler meydana gelir. Sinirlerde sık sık yıpranmalar oluşur ve eller, ayaklar titremeye başlar. Titreme hastalığın en yaygın belirtisi olsa da beyinde oluşan hasara bağlı olarak ortaya çıkan bir diğer önemli komplikasyon ise unutkanlıktır.

4. Depresyon
Modern çağın en yaygın hastalıklarından birisi olarak kabul edilen depresyon, gencinden yaşlısına kadar her yaş grubundan insanın hayatını etkileyen ve hafif veya ağır hasarlar bırakan bir psikolojik rahatsızlıktır. Psikolojik hastalıklar sadece ruh halini olumsuz etkilemez, aynı zamanda bedenin genelinde kimi negatif durumların oluşmasına sebep olabilir.

Depresyonun önemli belirtilerinden birisi de unutkanlıktır. Kişi yapması gereken bazı şeyleri unutabilir, günlük işlerinde unutkanlık sebebiyle aksaklıklar söz konusu olabilir, bildiği şeyleri hatırlamakta güçlük çekebilir. Bunun kalıcı olmaması için adına depresyondan kurtulmak için gereken desteğin alınması gerekir.

5. Hamilelik
Gebelik döneminde düzensizlik gösteren hormonlar yüzünden vücutta kimi semptomlar oluşabilir. Hormonlardaki değişikliğe bağlı olarak meydana gelen unutkanlık, gebeliğin sona ermesiyle ortadan kalkacak bir sorun olarak kabul edilir. Hamilelik sürecinde unutkanlığı yenmek için ilaç ya da kimyasal yöntemlere başvurulması tavsiye edilmez. Bu tip yöntemler, anne karnındaki bebeğe zarar verebilir.

6. Kafa travması
Unutkanlık nedenleri arasında azımsanmayacak payı olan bir diğer etmen ise kafa travmalarıdır. Özellikle yaşanan kazalardan sonra meydana gelen bazı fiziksel durumlara bağlı olarak beyinde hasar oluşabilir. Bu hasarın sonuçlarından birisi de unutkanlık olacaktır. Hasarın seviyesine göre kalıcı ya da geçici unutkanlık meydana gelebilir. Eğer ağır bir kaza söz konusu değilse ve beyinde derin bir hasar yoksa unutkanlık geçicidir ve bir süre sonra hafıza kaybının ortadan kalkması mümkündür.

7. Vitamin eksikliği
Beynin sağlıklı bir şekilde çalışabilmesi için nöronların her daim canlı olması gerekir. Beyin nöronlarının yapısında olması gereken ama herhangi bir sebep yüzünden vücutta bulunmaya ya da yetersiz seviyede bulunan maddeler yüzünden kimi rahatsızlıklar ortaya çıkabilir. Örnek vermek gerekirse B12 vitamininin eksik olması halinde unutkanlık çok sık bir şekilde ortaya çıkar. Aynı şekilde B12 vitaminini emip ilgili hücrelere iletmeye yardımcı olan diğer vitamin ya da minerallerin eksik olması da unutkanlığa neden olacak faktörler arasında yer alır. Anlık unutkanlık konusunda önemli bir problem olan vitamin eksikliği, vitamin takviyeleri ile çözülebilecek bir durumdur.

8. İlaçların yan etkisi
Başta psikolojik nedenlerden ötürü kullanılan ilaçlar olmak üzere pek çok ilaç, beyin üzerinde çeşitli yan etkiler gösterebilir. Eğer ilaçlara karşı hassas bir bünyeniz varsa ve vücudunuz kolaylıkla yan etkilerden nasibini alıyorsa kullandığınız ilaca bağlı olarak aşırı unutkanlık yaşıyor olabilirsiniz. Psikolojik açıdan fayda sağlaması adına kullanılan ilaçlar genelde yıpranan sinirleri onarmak için beynin dinlenmesini sağlar. Bu amaçla ilacın kullanım süresi boyunca unutkanlığın ortaya çıkması da son derece olasıdır.

9. Beyin tümörü
Tümörlerin beyinde yol açtığı hasara bağlı olarak ortaya çıkan problemlerden birisi de unutkanlıktır. İlk başlarda dalgınlıklar halinde meydana gelen ama sonrasında şiddetlenen unutkanlık sorunu, tümör kaynaklı rahatsızlığın ortadan kaldırılmasına bağlı olarak yok edilebilir.

10. Alkol ve sigara
Sigara ve alkol bedenin pek çok bölgesine zarar verdiği gibi beynin de sağlıklı bir şekilde görevini yerine getirememesine sebep olur. Direkt olarak beyin hücrelerinin ölmesine neden olan alkol ve sigara, bütün bedeni etkisi altına alarak önemli problemlerin ortaya çıkmasına uygun zemini hazırlar. Kontrolsüz alkol ve sigara tüketimi halinde ortaya çıkan genç yaşta unutkanlık şikayetlerini çözmek için ilk olarak bağımlılığı ortadan kaldırmak gerekir.

UNUTKANLIK BELİRTİLERİ NELERDİR?

1. Agresif kişilik
Hiçbir neden olmadığı halde ansızın sinirleniyorsanız ve her daim görüşmenize, yakın olmanıza rağmen insanlara artık tahammül edemiyorsanız bazı şeylerin yolunda gitmediğini anlamanız gerekir. Genelde psikolojik ya da nörolojik sebeplere bağlı olarak ortaya çıkan unutkanlığın en büyük işaretlerinden birisi olan bu durum kesinlikle hafife alınmamalı ve olabildiğince erken sürede bir uzmandan destek alınmalıdır.

2. Burundan kanlı sıvı gelmesi
Travmaya bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerden birisi de burundan gelen kanlı sıvıdır. Tamamıyla kandan oluşmayan bu sıvının, ilk etapta kanama olduğu sanılsa da genelde doktor muayenesi sonrasında beyin sıvısı olduğu anlaşılır. Ağır kazalar geçiren ve buna bağlı olarak unutma problemi yaşayan insanlarda görülen bu belirti asla ihmal edilmemelidir.

3. Uyuşukluk
Genelde yaşlı insanlarda rastlanan unutkanlığın belirtilerinden olan uyuşukluk hissi kollarda, ayaklarda, ellerde hissedilebileceği gibi vücudun diğer bölgelerinde de söz konusu olabilir. Sinir hücrelerinin artık yeteri kadar dinç olamamasından ya da zaman içerisinde ölmelerinden kaynaklanan uyuşukluk hissi, Alzheimer gibi ciddi mental rahatsızlıkların da belirtisi olarak kabul edilir.

4. Konuşma güçlüğü
Eşyaları nereye koyduğunuzu unutmaya başladıysanız ve çevrenizdeki insanların adlarını hatırlamakta güçlük çeker hale geldiyseniz yaşadığınız unutma problemine ek olarak zaman zaman konuşmada güçlük çektiğinizi de hissedeceksiniz. Konuşmada güçlük çekilmesi unutkanlık hastalığının ilerleme seviyesini gösterdiği için son derece önemli bir belirti olarak kabul edilir.

5. Görme ve duyma yetilerinde bozukluk
Beyinden kaynaklanan bir probleme bağlı olarak unutkanlık meydana gelirse, hastalık beraberinde başka belirtileri de getirecektir. Beyindeki problem, unutmaya ek olarak görme ve işitme gibi duyularda kimi bozukluklar gelişmesine de sebep olabilir. Beyindeki hasar ya da problem yüzünden beyne giden sinyaller doğru bir şekilde algılanamaz ve bu da algıda bozukluğa neden olur.

6. Bilinç kaybı
Unutkanlığın beraberinde kısa ya da uzun süreli bilinç kayıpları da meydana gelebilir. Bilinç kaybı yaşamak çok ciddi bir durumdur ve asla hafife alınmamalıdır. Hastanın güvenliğini riske atan, can ve mal kaybına yol açabilecek olaylar silsilesine zemin hazırlama ihtimali olan bilinç kaybı yüzünden daha önce gidilmeyen yerlere gidilebilir ya da tanınmayan insanlarla etkileşime girilebilir. Alzheimer hastaları başta olmak üzere sayısı azımsanmayacak bir kitle, bilinç kaybı yüzünden çeşitli sıkıntılarla karşı karşıya kalır.

7. Ani kilo kayıpları
Beyinde meydana gelen herhangi bir problemin etkisi sadece bu bölgeyle sınırlı kalıp hatırlamak ya da yaşananları bellekte depolamakla ilgili olmaz. Aynı zamanda açlık merkezinin bastırılmasına neden olarak vücudun daha az besin almasına da sebep olabilen bu durum, ani kilo kayıplarına neden olabilir. Zira açlık hissi, midedeki doluluk seviyesine göre değil de beyinden alınan sinyallere göre ortaya çıkar.

8. Baş ağrısı
Eğer beyin tümörüne bağlı olarak unutma problemi yaşanıyorsa baş ağrılarına çok sık rastlanır. Bazı durumlarda günlerce sürebilen baş ağrıları, son derece şiddetli olur ve mide bulantısı ile kusmalara sebep olabilir. Sert bir şekilde ortaya çıkan baş ağrıları kesinlikle ciddi belirtiler arasında yer alır ve asla ihmal edilmemesi, bir uzmana danışılması gerekir.

9. Kaslarda zayıflama
Elde ve ayaklarda beliren hissizlikle birlikte kasların çalışmadığına dair belirtiler gözlemliyorsanız bu durum bir şeylerin yolunda gitmediğini gösterir. Genelde unutma problemi yaşayan insanlarda sık rastlanan bir belirti olan kas zayıflamasına bağlı olarak bazı eşyaları kavramakta güçlük çekebilirsiniz ya da tuttuğunuz eşyaları düşürebilirsiniz. Unutkanlık testi ile unutma seviyesinin ne durumda olduğunu öğrenmek ve kaslardaki zayıflamanın ne durumda olduğunu tespit etmek en uygun tedavi seçeneğini öğrenmeye yardımcı olacaktır.

10. Ciltte sararma
Genelde vitamin eksikliği yüzünden unutkanlık problemi yaşayanlarda rastlanan yaygın belirtilerden birisi olan ciltte sararma, demir emiliminin azalması ve demir eksikliğine bağlı olarak da meydana gelir. Yeterince kan üretimi olmadığı için meydana gelen sararmalar, unutkanlık ile de doğrudan ilişkilidir. Nasıl ki vitamin ve minerallerin yetersiz düzeyde olması beynin sağlıklı bir şekilde görevini yerine getirememesine neden oluyorsa aynı şekilde vücudun sağlıklı rengini koruyamamasına da sebep olur.

UNUTKANLIK TEDAVİSİ İÇİN HANGİ DOKTORA GİDİLİR?

Unutkanlığın altında pek çok problem yatabilir. Fakat unutkanlık için ilk etapta gidilmesi gereken bölüm nörolojidir. Eğer nöroloji bölümü, hastalığın beynin yapısından kaynaklanmadığını ve psikolojik bir sorunla alakalı olduğunu tespit ederse hastayı psikiyatri bölümüne sevk edecektir. Aynı şekilde vitamin eksikliğine bağlı olarak unutma sorunlarının ortaya çıktığı tespit edilirse yine buna uygun bir bölüme sevk gerçekleştirilecektir.

UNUTKANLIK TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?

1. İlaç tedavisi
Unutkanlığın altında nörolojik bir sorun yatması halinde doktor tarafından hastalığın seviyesine göre farklı ilaç tedavileri önerilebilir. Beyindeki hasarların onarılmasına yardımcı olan nörolojik ilaçlar, unutkanlığın azaltılmasına ve beyindeki hasarın sebep olduğu diğer sorunların çözülmesine yardımcı olacaktır.

Unutkanlık için vitamin ilaçları da verilebilir. Eğer hastalık vitamin eksikliğinden kaynaklanıyorsa vücuda vitamin takviyesi yapmayı kolaylaştıracak bazı ilaçların doktor önerisi ile temin edilmesi gerekir. Genelde çocuklarda unutkanlık problemi bu tip vitamin ilaçları ile çözülür ve çocuğun ilaç haricinde sağlıklı beslenmeyle de vitamin alması beklenir.

2. Psikolojik destek
Unutkanlık sadece nörolojik bir problem değildir. Hastalığın altında psikolojik faktörler de yatabilir. Depresyon ya da aşırı stres gibi ruh halini ve bedeni olumsuz etkileyen problemler yüzünden meydana gelen unutkanlık probleminin çözümü için psikolojik destek almak gerekebilir. Eğer psikolojik sorunlar kısa süre içerisinde çözülmezse beden fiziksel olarak yorulmaya başlayacak ve ileride daha ağır hasarlar ortaya çıkacaktır.

3. Cerrahi operasyon
Çoğunlukla beyin tümörünün sebep olduğu unutkanlığın tedavisi için tercih edilen cerrahi müdahale yöntemleri için ilk olarak özel bir tarama sistemi sayesinde beyinde hangi bölgenin tümörün etkisi altında olduğu saptanır. Daha sonra gerekli tetkikler gerçekleştirilir ve hasta ameliyata alınır. Ameliyatta her zaman tümörün tamamı alınmaz, bazen parçaları beynin içinde bırakılabilir. İleride, kalan parçaların yeniden problem yaratmaması amacıyla ameliyat sonrasında kemoterapi ya da radyoterapi uygulamaları tercih edilebilir.

4. Enjeksiyon
Vitamin eksikliğine bağlı olarak meydana gelen unutkanlığın çözümü için tercih edilen bir diğer yöntem enjeksiyondur. Direkt olarak vitaminin kana karışmasını sağlayan enjeksiyon yöntemi, doktor önerisi olmadan uygulanmamalıdır. Yöntem sayesinde vitamin değerleri normal seviyelere gelecektir fakat normal seviyeye gelen değerleri korumak için beslenmeye dikkat edilmelidir.

5. Bitkisel yöntemler
Doktor tarafından önerilen tedavi yöntemlerini desteklemesi amacıyla yine doktor bilgisi dahilinde bazı bitkisel yöntemlerden faydalanılabilir. Unutkanlık için şifalı bitkilerin kullanılması ile problemden daha çabuk kurtulmak mümkündür. Eğer unutkanlığa ne iyi gelir diye merak ediyorsanız aşağıdaki bitkisel kaynaklara göz atabilirsiniz:

Adaçayı: Zihin yorgunluğunu giderir. Kurutulmuş adaçayı yaprakları ile hazırlanan çayın düzenli bir şekilde tüketilmesi halinde hafıza güçlendirilmiş olur ve unutkanlık azaltılır.
Ceviz: Pek çok kişinin bildiği ve beyni güçlendiren ceviz, unutmaya engel olan önemli doğal yöntemlerden birisidir.
Badem: Tıpkı ceviz gibi hafızayı güçlendiren önemli bir besin olan badem, beyni canlı tutar ve zihnin rahatlamasına destek olur.
Soğan ve sarımsak: Bu ikili kan dolaşımını güçlendirip beynin daha rahat çalışmasını sağlar ve unutkanlığı önler.
Fındık: Düzenli tüketilmesi halinde unutma problemine çözüm olur.
Kuru üzüm: Hafızayı güçlendirir.
Elma: İçeriğindeki B vitamini ve fosfor ile hafızanın korunmasına destek olur.

UNUTKANLIK NASIL GİDERİLİR?

Stresten olabildiğince uzak durun. Hayatınızdan sizi strese sokan faktörleri elemeye çalışın.
Vücudunuzu dinlendirmeye çalışın, kendinizi çok yormayın. Gece uykusunu kaliteli geçirmeye özen gösterin.
Alkol ve sigara gibi kötü alışkanlıkları bırakın. Kendi çabanızla bu kötü alışkanlıkları bırakamıyorsanız bir uzmandan destek almaya çalışın.
Kitap okumaya, bulmaca çözmeye çalışın. Beyninizi faydalı şeylerle meşgul edin ki hem güçlensin hem de unutkanlık sorunları ortadan kalksın.
Sağlıklı beslenin, doğal ürünler tüketin. Hazır besinleri tercih etmek yerine taze meyve ve sebze, ev yemeği gibi gıdalar tüketin.
Zihninizi meşgul edecek faydalı aktiviteler yapın. Yeni bir dil öğrenmek hem sosyal hayatınıza renk katar hem de beynin güçlü kalmasına destek olur.