Engelli dereceleri nasıl hesaplanır, belirlenir? Yüzde kaç engel hangi derece oluyor?

Engelli vatandaşlar kendilerine sunulan ayrıcalıklardan faydalanabilmek için öncelikle yetkili sağlık kuruluşlarınca verilen raporu temin etmeliler. Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilen bu hastaneler, kişilerin engel durumlarını detaylı şekilde inceleyip ona göre engel oranını belirler. Her bireyin birbirinden farklı ölçülerde bir ya da birden fazla engeli olabilir. Herkesin engel oranı farklı şekilde gündelik yaşamlarını etkileyebilir. Bu etkenlere bakarak yetkili sağlık kuruluşları engelli vatandaşların engel oranını belirlemektedir.

Engelli raporu nedir?

Engelli vatandaşlar kendilerine devlet tarafından sunulan ayrıcalıklardan faydalanabilirler. Kendilerine sunulan ayrıcalıkları elde edebilmek için engelli raporu almaları ve durumlarını resmîleştirmeleri gerekir. Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş devlet hastaneleri engelli vatandaşlara bu raporu temin etmektedir. Engelli vatandaşların bu haklardan yararlanabilmesi için engellilik durumlarının derecelendirilmesi gerekir. Her bireyin engelli durumu farklı olabilir ve ya birden fazla engele sahip olabilir. Engel durumunun günlük yaşam içerisinde engel sahibini nasıl etkilediği de engel derecelerini belirleyebilmek için önemli bir etkendir.

Engelli vatandaşlar engelli raporu ile çeşitli haklar kazanırlar ve bu haklar onlar için çeşitli kolaylıklar sağlar. Engelli raporu alan bireylerin sahip olduğu haklar:

• Engelli aylığı
• Evde bakım yardımı
• Özel eğitim
• İstihdam kolaylığı
• Bakım hizmetleri ve sağlık
• Vergi indirimleri ve vergi muafiyeti

Engelli dereceleri nasıl hesaplanır?

Engellilik dereceleri kanunda belirtilmiştir. 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 31. Maddesine göre “Çalışma gücünün %80’ini kaybetmiş bireyler birinci derece engelli, çalışma gücünün %60’ını kaybetmiş bireyler ikinci derece engelli, çalışma gücünün asgari %40’ını kaybeden bireyler ise üçüncü derece engelli olarak tanımlanır.”

Engelli dereceleri hesaplanırken Balthazard hesaplama yöntemi kullanılır. Birden fazla engeli olan bireylerin engel oranı hesaplamasında bu yöntem kullanılır. Balthazard hesaplama yönteminiyle engelli dereceleri hesaplamasını şöyle tanımlayabiliriz:

• Bireyin vücudunda olan tüm engel durumları öncelikle tespit edilir ve oranları belirlenir.
• Bu tespit edilen engel oranları en yüksekten en aza doğru sıralanır.
• En yüksek engel oranı vücudun tamamını temsil eden %100’den çıkartılır.
• Bu çıkarımdan elde edilen sayı, sıralamada ikinci sırada ye alan engel oranı ile çarpılır.
• Çarpımdan çıkan sonuç 100’e bölünür ve elde edilen sayı en yüksek vücut kaybı oranına eklenir. Bu sayede en yüksek olan birinci ve ikinci kayıpların tüm vücut fonksiyon kayıpları elde edilmiş olur.
• Eğer engel sayısı ikiden fazlaysa birinci ve ikinci engellerin kayıp oranı birinci sıraya, üçüncü olan engel oranı ikinci sıraya kaydırılarak aynı işlemler tekrarlanır.
• Birey eğer 60 yaş üzerindeyse Balthazard yöntemi ile elde edilen engel oranına %10 daha eklenir.

Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen resmî sağlık kuruluşları kişilerin engel durumlarını tespit eder. Bu yöntem ile birden fazla engel durumu olan kişilerin toplam engel oranı bulunmuş olur. Bu sayede engelli raporu da bireye verilir, engel sahibi birey de kendisine verilmiş hakları kullanabilir.