Herhangi bir engeli olan kişilere devlet tarafından bazı kolaylıklar sağlamak adına engelli raporu verilmektedir. Vatandaşların bu raporu alabilmesi için bazı durumlara uyması ve bazı birimlerce durumunun onaylanması gereklidir. Gerekli raporların tamamlanıp yetkili birimlerce istenilen belgelerin sunulması gerekmektedir. Hem engelli vatandaşların hem de yakınları tarafından tamamlanması gereken belgeler, raporlar ve şartlar nelerdir?
Engelli bireylerin gündelik yaşamlarını sürdürmesinde ve ya çalışma hayatında yaşadıkları zorlukları daha kolay bir şekilde aşmalarını sağlayan çeşitli kolaylıklar bulunur. Bu kolaylıklar devlet tarafından engelli vatandaşlara sağlanır. Devletin bu vatandaşları tespit edebilmesi için belli kurallar vardır. Engelli raporu alabilmek için öncelikle yapılması gereken Sağlık Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş hastanelere başvurup muayene olmak gerekir. Uzman hekimler tarafından yapılan muayene sonucunda sağlık kurulunca değerlendirilir ve uygun görüldüğü takdirde sağlık raporu alınır. Sağlık raporunu alabilmek için bireyde bulunması gereken şart:
Tedavi edilebilecek düzeydeki hastalar süreli rapor, tedavisi olmayan ve %90 ve üzeri engel oranına sahip kişiler süresiz rapor alabilirler. Vatandaşlar kendi rahatsızlığı ile ilgili polikliniğe başvururlar eğer birden fazla şikâyet durumu varsa birden çok polikliniğe başvuru yapılmalıdır. Muayeneler sonrasında kişinin engel yüzdesi belirlenerek engelli raporu oluşturulur. Engelli raporu hazır olduğunda kişiye SMS vasıtasıyla bilgilendirme yapılır.
Devlet, engelli vatandaşlara günlük yaşamlarında ve iş hayatlarında kolaylık sağlamak adına çeşitli yardımlar yapar. Engelli vatandaşlar bu yardımlardan faydalanabilmek için engelli raporu ile bu hakları elde edebilirler. Engelli raporu ile engelli vatandaşların elde edebileceği ayrıcalıklardan bazıları şöyledir:
Vatandaşlar engelli raporu sorgulamak istediklerinde e-Devlet şifreleri ile T.C. numaraları yeterli olacaktır. e-Devlet şifresi bulunmayan kişiler öncelikle PTT’den e-Devlet şifrelerini temin etmesi gerekir. Sisteme giriş yapabilmek için gerekli yerlere e-Devlet şifresi ve T.C. numarası girilir. Bunun yanında mobil imza ve internet bankacılığı vasıtasıyla da giriş sağlanabilir.
Sistemde "Sağlık Bakanlığı" sayfasına giriş yapıldıktan sonra kişileri çeşitli seçeneklere yönlendirmektedir. Bu seçeneklerden "e-imzalı Erişkinler İçin Engelli Sağlık Raporu Sorgulama" seçeneği seçilir ve ardından verdiğimiz bilgiler doğrultusunda sorgulama işlemi yapılır. Sorgulama işlemi sonrasında kişiye ait olan bilgiler ekrana düşer ve engelli sağlık raporu olduğu bilgisi ekrana gelir. Vatandaşlar bu belgeyi ister görüntüleyebilir ister yazdırabilir ya da üzerinde bulunan barkod sayesinde resmî bir kuruluşta kullanabilirler. Peki, süresiz engelli raporu hangi hastalıklara verilir?
Engelli vatandaşların engelli raporu alabilmek için başvurması gereken seçili hastaneler vardır. Her hastaneden engelli raporu alınamaz. Tam teşekküllü devlet hastaneleri tarafından bu raporlar temin edilir. Sağlık Bakanlığınca yetkilendirilen bu hastaneler devlet hastaneleri ve eğitim araştırma hastaneleri olabilir. Engelli raporu alabilmek için başvurulabilecek hastanelerin listesine ulaşabilmek için vatandaşlar https://khgmcalisanhaklaridb.saglik.gov.tr adresinden seçili hastaneleri inceleyebilir.
Yetkili hastaneler tarafından engelli vatandaşlardan istenilen belli başlı evraklar bulunmaktadır. Bu evrakları şöyle sıralayabiliriz:
Engelli raporu, bireyin vücut bütünlüğünde bulunan sorunları ya da vücudunda bulunan rahatsızlıkları tespit etmek amacıyla oluşturulan belgedir. Engelli raporunda kişinin vücudunda bulunan tüm engellerin listelenmesi gerekir. Bireyin vücudunda bulunan tek bir engel ya da birden fazla engel oranı %40 ve üzeri olduğunda bireye engelli raporu düzenlenir. Engelli raporu verilebilen hastalıkları şöyle sıralayabiliriz:
Kronik rahatsızlıklar, uzun süre devam eden ve tedavi edilemeyen rahatsızlıklardır. Kronik rahatsızlığı olan her kişi engelli kabul edilemez. Uzman doktorlar tarafından teşhis konulması ve onların onayı ile kronik rahatsızlığın engel düzeyine karar verilir. Her kronik rahatsızlığın engel oranı farklı olmaktadır. Oranın %40 ve üzeri olması durumunda birey engelli vatandaşların sahip olduğu haklardan yararlanabilir. Süresiz engelli raporu verilen hastalıkları şöyle sıralayabiliriz:
Engelli raporu alabilmek için engel oranının en az %40 ve üzeri olması gerekir. Engel oranı %40’ın altında olan vatandaşlar engelli raporu alamazlar. Engellilik durumu üçe ayrılır:
5378 numaralı Engelliler Hakkında Kanuna göre ağır engellilik şu şekilde tanımlanmıştır: “Engel durumuna göre engel oranı %50 ve üzerinde olduğu tespit edilenlerden günlük yaşam aktivitelerini başkalarının yardımı olmaksızın yerine getiremeyeceğine engelli sağlık kurulu tarafından karar verilen kişiler.”
Bireyin engel hâli terör, kaza ve ya yaralanma sonucu oluştuysa engelli rapor oranları Balthazard denilen bir hesaplama yöntemi ile yapılır. Engelli raporu oranları, engele ve duruma göre farklılık gösterir. Bir örnekle incelemek gerekirse:
Kişinin iki engel durumu olduğuun varsayalım. İşitme engeli %50, kas sistemi ile ilgili engeli %25 olursa daha fazla oranda engeli işitme olduğundan ilk olarak o baz alınır. %100-%50=%50
Engelli raporu yenileme işlemi yapabilmek için engelli vatandaşların kendi ikamet illerinde var olan İl Sağlık Müdürlüklerine gitmelidir. Yenileme talepleriyle ilgili bir dilekçe sunmaları gerekir. Yenileme işlemi esnasında getirilmesi gereken bazı evraklar da vardır. Bunlar:
Evraklar ve dilekçe müdürlükler tarafından incelenir ve yeterli bulunursa onay verilerek kişiye yenilenmiş engelli raporu sunulur. Engele sebep olan rahatsızlık geçici durumda ise kişilere belirli süreli rapor verilir. Eğer engel oranı doğuştan gelen ya da sabit bir durum ise süresiz engelli raporu verilir. Engelli raporunu yenileme işlemi yeni yürürlüğe giren yönetmeliklere uygun rapora sahip olabilmek için gerekli olan bir durumdur.