EOS nedir? EOS normal değeri nedir? EOS düşüklüğü veya yüksekliği ne anlama gelir? 

EOS dediğimiz ve tam kan sayımı sırasında ortaya çıkan bu değer, kandaki bir lökosit türü olan Eozinofil oranını gösterir. EO olarak da adlandırılan Eozinofil oranı ise EOS normal değerinde yüksek mi düşük olduğu anlaşılır. Ki bu durumda bazı hastalıklar veya baz nedenlere bağlı olarak EOS değeri yükseldiği veya düştüğü anlaşılır. Başlıca EOS nedir, neden yapılır, normal değerleri nedir, Eozinofil oranının düşüklüğü veya yüksekliği ne anlama gelir konularını makalemizde ayrıntıları ile inceledik. Son olarak ise normal değerine dönmesi için neler yapılmalı maddeler halinde sıraladık.

EOS NEDİR?

EOS ile kastedilen Eozinofil olduğu için bu önemli beyaz kan hücreleri üzerinde duracağız. Bir lökosit türü olan bu hücreler, sahip oldukları granüllerin eozin adlı bir asidik boyayı tutması nedeniyle Eozinofil adını almıştır. Tüm lökositlerin yüzde 2,3’ünü oluşturan Eozinofiller, ortalama 10-12 μm (mikrometre: metrenin milyonda biri) büyüklüğündedir. Eozinofillerin başlıca görevi ise parazitler tarafından oluşturulan enfeksiyonlarla savaşmaktır. Eozinofili hastalığı ise EOS değerinin normalden yüksek olması durumudur.

EOS NORMAL DEĞERLERİ NEDİR?

Lökositlerin genel görevi, vücudu dışarıdan gelecek olan ataklara karşı korumaktır. Bağışıklık sisteminin önemli bir parçasını oluşturan beyaz kan hücreleri, bakteri, virüs ve diğer maddelere karşı savaşırlar. Lökositlerin granülositler grubundan olan Eozinofiller de bu tarz alerjilk durumlarda ve parazit nedeniyle oluşan enfeksiyonlarda kendilerini gösterir. Ve bu tip hastalıklarda EOS değeri yükselir.

Normal değer: Eozinofil sayısının normal değeri: < 500 hücre/mcL (Bir mikrolitrede 500 hücreden az)

Hafifi yüksek değer: -500 – 1500 arası hafif yükseklik Orta yüksek sayılan değerler: 1500 – 5000 arası orta şiddette yükseklik

Çok yüksek değer: 5000 üzerinde ise ciddi ve şiddetli yükseklik

EOS YÜKSEKLİĞİ NE ANLAMA GELİR?

EOS değeri ile ölçülen kandaki Eozinofil oranı 500’den fazla ise yüksek demektir ve bu da eozinofili hastalığı olarak adlandırılır. Bu durum ise vücutta enfeksiyona neden olacak hastalıkların sebebiyle olabilir. Başlıca nedenler olarak parazit enfeksiyonu, alerjiler ve kanser sayılabilir. EOS yüksekliği nedenlerini bu başlıklar altında inceleyebiliriz.

A- PARAZİTLER

Parazitler, yaşamak için başka bir canlıya ihtiyaç duyan canlılardır. Bu durumda vücut kendini korumak için lökosit üretimine başlar. Parazitlerin vücutta üremesi ise Eozinofillerin üretimini artırır yani EOS değeri yükselir. Örnek olarak vermek gerekirse bağırsak kurdu, akciğer kelebeği, askariyaz gibi bazı parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlarda eozinofil yüksekliği görülür.

Askariasis: Bir yuvarlak kurt enfeksiyonu türüdür. Bu solucanlar, vücudunuzu olgunlaşmak için bir yer olarak kullanan parazitlerdir.

B- ALERJİLER

Alerji, zararlı olması muhtemel olan veya tamamen zararsız bazı maddelere karşı bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesi durumu olarak adlandırılır. Vücudumuz bazen zararlı veya zararsız maddeleri ayırt edemez, Bu durum ise bağışıklık sisteminin bozulması ile meydana gelir. Bu durumda zararlı olarak saydığı alerjik durumda vücut, Eozinofil üretimini artırır ve EOS değeri yükselir. Alerjiye neden olan maddeler ise şöyledir;

1– Toz

2– Sigara dumanı

3– Akarlar (çok küçük boyuttaki böcekler)

4– Evcil hayvan tüylerine karşı oluşan alerjik durum

5– Kirli hava

6– Gluten

7– Süt ve süt ürünlerine karşı hassasiyet

8– Güneş

9– Bahar aylarında sıkça karşılaşılan çiçek polenleri, güneş gibi faktörlere duyulan alerji ile ortaya çıkan bahar nezlesinde de EOS yüksekliği görülür.

C- BAZI HASTALIKLAR

Bir çeşit alerjik bir durum olan astım, vücudun özellikle toz ve sigara dumanına maruz kalması ile birlikte bronşların daralması ve nefes almakta zorluktur. Bu durumda ise Eozinofil (EOS) yükselir.

Bağışıklık sistemini etkileyen bütün hastalıklar Eozinofil (EOS) değerini yükseltir. Bağışık sisteminde oluşan bir sorun nedeniyle sağlıklı vücut hücrelerine karşı saldırı olur. Otoimmün hastalıklara olarak adlandırılan bu durumda Eozinofil (EOS) yüksekliği görülür. Bu hastalıklara egzama, Crohn hastalığı, Lupus ve ülseratif kolit örnek olarak verilebilir.

Özellikle kanser vakalarında Eozinofil (EOS) yüksekliği görülür. Kanser başlıca bağışıklık sistemini ve hücre sistemini bozar. Bu durumda ise Eozinofil üretimi artar. EOS yüksekliğine neden olabilecek kanser ve bazı hastalıklara örnek olarak şunları verebiliriz; Romatoid artrit (Romatizma), Kronik miyeloid lösemi, Churg – Straus sendromu, Eozinofilik kansızlık, Hodgkin hastalığı, Reflü, Bazı yemek borusu hastalıkları ve İdiyopatik hipereozinofilik sendrom

D- İLAÇLARIN YAN ETKİSİ

Bazı ilaçların kullanımı ile birlikte eozinofil sayısında artış görülür. Bu ilaçlara örnek olarak Amfetaminler (iştah bastırıcılar), pisilyum içeren laksatifler (kabızlık gidericiler), bazı antibiyotikler, interferon ve sakinleştiricileri sayabiliriz.

EOS YÜKSEKLİĞİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kandaki EOS değerinin yükselmesi yani eozinofil sayısında artış, yukarıda saydığımız birçok sebebe bağlıdır. Bu sebeplere bağlı olarak EOS değerinin yükselmesi kendine özgü belirtileri vardır. Mesela astım hastalarında görülen hapşırma ve nefes darlığı ya da parazitin neden olduğu enfeksiyonlarda görülen karın ağrısı, ishal, ateş ve öksürük gibi. Eozinofil yüksekliğinin belirtileri arasında kilo kaybı, gece terlemeleri, lenf bezi büyümesi, deri döküntüleri, uyuşma ve karıncalanma sayılabilir.

EOS YÜKSEKLİĞİ TEDAVİSİ NEDİR?

Tam kan sayımı sonrasında EOS değerinin yüksek çıkması durumunda doktorunuz, öncelikle Eozinofil yüksekliğine nedeninin tespit edip size özel bir tedavi önerecektir. Bunların dışında günlük hayatımızda bazı şeyleri yaparak EOS değerini normal seviyede tutmaya yardımcı olabiliriz. Eozinofil yükselmesine neden olan alerjik durumlardan uzak durarak EOS değerini düşürebiliriz. Örneğin toza karşı alerjiniz varsa ona dikkat etmeniz gerekir. Veya herhangi bir hayvanın tüyüne karşı alerjiniz tespit edildiyse mümkün olduğunca onlara yaklaşmamak gerekir.

Stres, günümüzde birçok hastalığın tetikleyicisi durumundadır. Ve bu hastalıklar ise EOS değerini yükseltebilir. Stres ve endişe verecek ortamlardan ve olaylardan uzak durmak, gerekirse sizi rahatlatacak bazı egzersizler yapmanız Eozinofil seviyesini normalde tutar.

Zencefil ve zerdeçal gibi enfeksiyonu azaltan, bağışıklık sistemini güçlendiren bitkiler ile kendinize takviye yapabilirsiniz. En basitinden bunların çaylarını günlük tüketiminize eklemeniz EOS değeri için faydalı olacaktır.

Eğer güneşe karşı bir alerjiniz yok ise haftada iki kez güneşe çıkarak D vitamini üretimini hızlandırabilirsiniz. Eğer alerjiniz var ise D vitamini bazlı bir beslenmeyi düşünebilirsiniz. Çünkü D vitamini düşük olan kişilerde Eozinofil oranı yüksek çıkma ihtimali yüksektir.

Mide problemlerinin Eozinofil oranını yükseltiğini belirtmiştik. Bu yüzden başta alkol, kahve ve asitli içecekler gibi mideye zarar verecek içeceklerin tüketiminden uzak durmak gerekir. Bunun dışında düşük yağ oranı yiyecekleri tüketmek, kızartmalardan sakınmak gerekir.

EOS DÜŞÜKLÜĞÜ NE ANLAMA GELİR?

Eozinofil oranını yüksek çıkması parazit enfeksiyonları, virüs, bakteri gibi durumlarda ortaya çıkıyorsa o zaman sağlıklı bir insanda EOS değerinin düşük olması beklenir. Fakat yüksek olması gereken bir durumda Eozinofil oranı düşük çıkıyorsa o zaman bir sorun var demektir. EOS değeri düşük çıkması durumunda ise buna neden olabilecek durum tespit edilmesi ve buna göre önlem alınmalıdır. Böyle bir duruma ise aşağıdaki nedenler sebep olabilir.

Yüksek miktarda alkolün kısa bir sürede tüketilmesi sonucu oluşan alkol zehirlenmesi (Hafif sarhoş eden durumlar da EOS düşüklüğüne neden olabilir)

Kortizol gibi steroidlerin aşırı şekilde üretilmesi

Aşırı stres

Kan şekerinin düşük olması

Kortizol salgılayan tümörler

Doğum kontrol hapları

Ciddi boyuttaki böbrek ve karaciğer hastalıkları

Böbreküstü bezi ile ilgili bazı problemler

Kortikosteroid veya östrojen ilaçları

Cushing sendromu