Ereğli kömür havzasında ilk amele bayramı, 90 yıl önce kutlanmış

Zonguldak’ın Ereğli ilçesinde tarih öğretmeni Murat Kara, "Son Mükellefler" Ereğli Kömür Havzası'nda zorunlu çalıştırma kitabında yer alan o dönemin işçi bayramı ile ilgili değerlendirmede bulundu.

Kandilli (Armutçuk) Kömür Ocaklarında “İlk Amele Bayramı (İşçi Bayramı)'nın 90 yıl önce kutlandığını belirten Kara, Milli Hükümet’in çıkardığı ilk iş kanununun da Ereğli Kömür Madenleri Amele Kanunu olduğunu söyledi. Kara, "16 Ağustos 336 (1920) tarihinde, Umuru İktisadiye Vekili Celâl Bey (Bayar), Ereğli Maden Müdüriyetine bir telgraf çekerek, TBMM kömür işçisi için kanun hazırlamakta olduğunu, bunun için işçi-işveren ilişkileri hakkında bilgi verilmesini istemiştir. Ereğli Maden Müdürü Hüseyin Fehmi Bey, 14 Eylül 336 (1920) tarihinde, Umuru İktisadiye Vekili Celal Beye (Bayar) çektiği telgrafta gerekli bilgiyi hazırlayarak gönderdiğini bildirmiştir. Yapılan çalışmalar sonucu 10 Eylül 1921 yılında 151 Sayılı Amele Kanunu çıkarılmıştır. 151 sayılı Amele Kanunu'nun işçilere getirdiği haklar şunlardır: Ocak çevresinde işçi koğuşları ve hamamlar inşa edilecek. İşçiler için yardım sandıkları kurulacak. İşçilerin tedavisi için hastane ve eczaneler yapılacak. İş esnasında yaralananlara ve ölenlerin ailelerine mahkeme kararı göre tazminat verilecek. İşçiler 8 saatten fazla çalıştırılmayacak, fazla çalışanlara fazla ücret verilecek ve belirlenen asgari ücretten aşağı ücret verilmeyecek. İşçinin davalarını ücretsiz olarak takip için İktisat Müdüriyeti’nde bir avukat bulundurulacak. Zaman içinde kanunda, belirtilen düzenlemeler yapılarak madenci işçilerimizin daha iyi koşullarda çalışmaları sağlanmaya çalışılmıştır. Orhan Veli 'Yüz karası değil, kömür karası, Böyle kazanılır, ekmek parası.' Orhan Veli’nin dizelerinin duygularımıza tercüman olmasıyla değerli madencilerimizin 1 Mayıs İşçi Bayramını kutluyor; sağlık, mutluluk ve huzur dolu nice günler diliyorum.” dedi.