Erişkinlerde dikkat eksikliğine dikkat

Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, odaklanma sorunu olmayan erişkinler için sıra dışı bir durum olmadıkça hayatın genellikle belirli bir denge içinde olduğunu belirterek, “Bunun yanında eğer kendinizi sürekli geç kalan, dağınık, unutkan ve sorumlulukların altından kalkamaz bir halde buluyorsanız sizde de Dikkat Eksikliği Bozukluğu ya da Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) bulunması olasıdır” dedi.
Zi&On Psikiyatri Merkezinden Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, çocukluk çağında başlayan DEHB erişkinlikte belli ölçüde gerilediğinden ve belirtileri bazı kişilerde azalma gösterdiğinden dolayı erişkinlerde sıklıkla görmezden gelindiğini ya da fark edilmediğini anlatarak, “Oysa her 25 erişkinden birinde DEHB rahatsızlığı bulunur. Oldukça çeşitli ve geniş belirtileri ilişkilerden kariyer alanına dek her alanda kişinin yaşamını engelleyebilmektedir. DEHB olan bireyler dikkat ve odaklanma sorunu yaşadıkları için zeka ve hafızalarını yani zihinsel kapasitelerini yeterince iyi bir şekilde kullanamazlar. İnsanlar odaklanmayı genellikle basit biçimde ve bir irade meselesi olarak düşünür. Oysa odaklanma bir kameranın sabit bir nesneye odaklanmasından çok farklı olan bir zihinsel süreçtir. Bütün zihinsel süreçler gibi karmaşık nörobiyolojik bir alt yapısı vardır ve çoğu kez irademiz dışında gerçekleşir. DEHB olan erişkinler işte bu dikkat ve odaklanma süreçlerinde diğer kişilere oranla daha çok sıkıntı yaşarlar” diye konuştu.
Yrd.Doç.Dr.Onur Okan Demirci, DEHB’nin erişkinlerde sık gözlenen 3 ana belirti kümesi bulunduğunu belirterek açıklamasını şöyle sürdürdü:
"Odaklanma ve Dikkati Sürdürme Zorluğu; Dikkat gerektiren işlerde odaklanamamaktan dolayı güçlük çekme, Ayrıntılara dikkat etmede zorluk ve dikkatsizce sık sık hata yapma, Uzun zihinsel çaba gerektiren işlerden kaçınma, hoşlanmama, erteleme, Projeleri başlatamama ya da sürekli erteleme, Dikkatin kolayca başka yöne kayması, Sık sık hayallere ya da başka bir yere dalma, Birisiyle yüz yüze konuşurken dinlemede güçlük, İşleri veya etkinlikleri organize etme ve düzenlemede zorlanma, Unutkanlık ve Eşyaları sık sık kaybetme ya da unutma.
Dürtüsellik ve Hiperaktivite; Sorulan soru tamamlanmadan yanıt verme, Sık sık söz kesme, Başkalarının işine fazlaca karışma, Sırasını beklemekte zorluk çekme, Sürekli kıpır kıpır olma, Uzun süre sabit yerde duramama, huzursuzluk, Boş zaman faaliyetlerini sakin ve sessizce yapamama, Sonuçları düşünmeden hareket etme. Bu ana belirtilerin yanı sıra DEHB olan erişkinler duygularını düzenlemekte zorlanma yaşarlar. Engellenmişlik hissi ile başa çıkamama ve çabuk sinirlenme bu kişilerde sık görülür. Motive olmakta zorlanırlar ve sıklıkla ‘daha iyisini yapabilecekleri’ duygusu ile yaşarlar. Benlik saygısı düşüklüğü nedeniyle (özellikle eleştiriye karşı) tahammülsüzlük yaşarlar. Bu kişilerde hem odaklanma sorunları hem de duygusal güçlükler nedeniyle oyun ve internet bağımlılığı sık gözlenir. Ayrıca kaygı bozuklukları, depresyon, alkol madde kullanmaya eğilim de vardır. Tıpkı çocuklarda olduğu gibi erişkinlerde de saptanması ve yol açtığı sorunların, eşlik eden rahatsızlıkların belirlenmesi oldukça önemlidir. Zaman yönetimi ve organizasyonu, kendi zihinsel çalışma biçiminin farkında olup buna göre tedbirler alma, dikkat geliştirici egzersizler, önceliklerini sıraya koyma ve bunları sık sık gözden geçirme DEHB olanlarda oldukça önemlidir. Günümüzde DEHB olan kişiler bu işlevlerin birlikte çalışıldığı destekleyici psikoterapiden ve ilaç tedavisinden oldukça fayda görmektedirler.”