Ermeni soykırımına ilişkin belgeler

ANKARA (İHA) - Türk Tarih Kurumu Başkanı Prof.Dr. Yusuf Halaçoğlu, "Hiç şüphesiz Ermeniler'in soykırım iddialarına karşı ve önemli kaynaklar arşivlerde bulunmaktadır. Bu nedenle Türk tarih kurumumuz tarafından dünyanın çeşitli arşivlerinde araştırmalar yapılmaktadır. Buna bağlı olarak Almanya, Avusturya, Fransa, İngiltere, Rusya, İran, Cenevre ve ABD arşivlerinde yapılan araştırmalar sonucu, 6 binden fazla arşiv belgesinin fotokopileri temin edilmiştir. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan Ermeni konusuna ait yaklaşık 1 milyon belgenin tamamiyle tasnifi yapılmış ve dünyanın tüm araştırmacılarına açılmıştır" dedi.

Halaçoğlu, Yozgat Milletvekili Mehmet Erdemir'in soru önergesine verdiği cevapta, Ermeni soykırımı iddialarına ilişkin en önemli kaynakların dünya arşivlerinde olduğunu söyledi. Bu çerçevede Türk Tarih Kurumu olarak önemli çalışmalar yaptıklarını altını çizen Prof. Halaçoğlu, "Hiç şüphesiz Ermenilerin soykırım iddialarına karşı e önemli kaynaklar arşivlerde bulunmaktadır. Bu nedenle Türk Tarih kurumumuz tarafından dünyanın çeşitli arşivlerinde araştırmalar yapılmaktadır. Buna bağlı olarak Almanya, Avusturya, Fransa, İngiltere, Rusya, İran, Cenevre ve ABD arşivlerinde yapılan araştırmalar sonucu 6 binden fazla arşiv belgesinin fotokopileri temin edilmiştir. Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan Ermeni konusuna ait yaklaşık 1 milyon belgenin tamamiyle tasnifi yapılmış ve dünyanın tüm araştırmacılarına açılmıştır" ifadelerine yer verdi.

Halaçoğlu, Ermeniler'in kendi arşivlerini açmadığına işaret ettiği açıklamasında, "Ermenistan arşivleriyle Boston'daki Daşnaksutyun arşivleri Türk araştırıcılara kapalı olması sebebiyle incelenememiştir. Bu konuda zaman zaman bu arşivlerin açılması yönünde basına açıklamalar yapılmıştır ki, bunlardan Ermenistan'daki Milli Arşiv'in açılması için bizzat Sayın Başbakan tarafından Ermenistan'a çağrıda bulunulmuştur. Boston'daki Daşnaksutyun arşivi ise özel mahiyette olduğundan, sadece Zoryan Enstitüsü kontrolünde, Ermeni yanlılarının hizmetine sunulmaktadır. Buna karşılık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü bünyesinde bulunan Ermeni konusuna ait yaklaşık 1 milyon belgenin tamamiyle tasnifi yapılmış ve dünyanın tüm araştırmacılarına açılmıştır" ifadelerini kullandı.

Prof. Halaçoğlu, henüz tam anlamıyla açılmayan veya araştırmacılara hiç açık olmadığı belirtilen arşivlerle ilgili ise şu bilgileri verdi:
"- Genelkurmay Harp Tarihi Arşivi (Arşivin doğru adı: Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etid ve Denetleme Başkanlığı Arşivi-kısa adı ATASE) araştırmacılara açık olup, 9 milyona yakın belge bulunmaktadır. Ermeni meselesiyle ilgili belgelerin tasnifine hız verilmiş ve bu konuda tasnifi yapılan belgeler, orijinal fotokopileri konmak suretiyle bugünkü alfabemize çevrilmiş metinleri ve İngilizce çevirileriyle birlikte yayınlanmıştır.

- Aşair ve Muhacirin Müdürlüğü Osmanlı Devleti'nde Dahiliye Nezareti'ne bağlı bir Genel Müdürlüktür. Bu sebeple belgeleri Osmanlı arşivinin içindedir ve tasnif edilerek araştırmacıların hizmetine sunulmuştur. Kızılay'a ait arşiv ise bugünkü Kızılay bünyesinde tasnifi yapılmamış bir biçimde Kızılay Etimesfut Merkez Deposu'nda bulunmakta ve başvuru halinde araştırmacılara hizmet vermektedir. Kızılhaç ve Anadoluyu işgal eden ülkelerin ulusal Kızılhaç örgütleri, kişi ve resmi olmayan kuruluşlarla yapılan yazışmalarla, hastane, dispanser ve yardım heyetlerince tutulan hasta protokol defterleri, istatistikler, bağış makbuzları ve sıhhi malzeme satın alımlarına ilişkin belgeler bulunmaktadır. Çok kötü durumda bulunan arşivin Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü'ne devri çalışmaları sürdürülmektedir.
- Ermenistan'da Ermenistan Milli Arşivi vardır ve bu arşiv sadece Ermenistan'nı yeni Cumhuriyet dönemine ait olan kısmı açıktır. Daşnak ve Rusya dönemi arşiv bölümleri kapalıdır. Arşivde Boston'daki Daşnak örgütünün belgelerinin bir kısmının fotokopilerinin olduğu sanılmaktadır.

- Zoryan Enstitüsü Kanada'da Toronto'dadır. Enstitünün ABD'de Cambridge'de şubesi vardır. Boıston'da Zoryan Enstitüsü arşivi yerine Daşnaksutyun Arşivi bulunmaktadır. Bu arşivden sadece soykırımı savunan Ermeniler (Hre Ermeniye bile açık değildir) faydalanabilmektedir. Hrehangi bir şekilde Türk araştırmacılar bu arşive sokulmamaktadır ve dolayısıyla kapalıdır.

- Yunanistan Tarih ve Kütüphane Arşivi ile Tarih Arşivi vardır. Bu arşivler ise tüm araştırmacılara açıktır. İsteyen kimseler bu arşivlerden araştırma yapabilirler."
Halaçoğlu açıklamalarında, Türkiye'deki arşivlerin de bütün araştırmacılara açık olduğunu belirterek, "Sadece Osmanlı Arşivinde 100 milyondan fazla belge mevcuttur. Bunlardan yaklaşık 1 milyonu Ermenilerle ilgilidir ve her bir belge divani, rik'a, talik gibi farklı yazı sitillerinde yazılmıştır. Bu nedenle elektronik ortamda okutulması mümkün değildir. Kaldı ki araştırmacıların belgelerin aslından faydalanmayı tercih etmeleri nedeniyle, çeviri yapılmasının genelde bir faydası yoktur. Buna karşılık orijinal bulunan bazı belgeler ilgili arşivlerce faksimile biçimleri ve Latin alfabesine çevirisiyle yayınlanmıştır ve yayınlanmaktadır" şeklinde konuştu.