Erzurum'un binlerce yıllık tarihi ve kültürü, şehir arşivi müzesinde sergilenecek

SELAMİ KÜÇÜKOĞLU - Hitit ve Urartular'dan Osmanlı'ya kadar pek çok medeniyete ev sahipliği yapmış, Anadolu'nun en eski yerleşim merkezlerinden Erzurum'un tarihi, şehir arşivi müzesine dönüştürülüyor.

Kent merkezindeki tarihi Erzurum Kalesi önünde yer alan iki tarihi konak, Büyükşehir Belediyesince restore edildikten sonra şehir arşivi müzesine dönüştürülmesi için Erzurum Teknik Üniversitesine (ETÜ) tahsis edildi.

Şehrin geçmişine ışık tutan, kültürel zenginliğini ön plana çıkaran belge, fotoğraf, gazete kupürü, defter ve tarihi mektupların yer alacağı müzeye konulmak üzere son 5 yılda birçoğu bağış olmak üzere 100 binin üzerinde tarihi belge, doküman ve fotoğraf toplandı.

Kentin kültürü ile tarihini anlatan bu belge, doküman ve fotoğrafların 100 ayrı konu başlığı altında sunulacağı müzeyi ziyaret edecek yerli ve yabancı turistler, sanal tur platformu sayesinde Osmanlı döneminde kentteki yaşamı da tanıyacak.

ETÜ Rektör Yardımcısı ve Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Küçükuğurlu, AA muhabirine, Erzurum'un tarihi ve kültürel mirasının korunması ile tanıtılması açısından şehir arşivi müzesinin büyük önem taşıdığını aktardı.

- "Müze, şehrin hafızası denilecek nitelikte"

Küçükuğurlu, önemli bir boşluğun şehir arşivi müzesiyle giderileceğini belirterek, "Şehrin kültürel ve tarihi zenginliğini derli toplu halde, yerli ve yabancı turistlere, halka yansıtacak bir mekan şu an itibarıyla yok. Erzurum müzesi veya birkaç resmi mekan var ama hizmete açılacak şehir arşivi müzesi şehrin hafızası denilecek nitelikte olacak." dedi.

Açılacak şehir arşivi müzesinde oluşturulan bölümler ile ziyaretçilerin tarihe yolculuk yapacağını ifade eden Küçükuğurlu, müzenin belirli obje veya buna benzer materyallerden ibaret olmadığına işaret etti.

Küçükuğurlu, şöyle konuştu:

"Erzurum tarihini müzedeki bölümlerde ayrı konu başlıklarında sunacağız. Bu başlıklar arasında şehrin kültüründen askeri hayatına, sağlıktan siyasete kadar farklı alanlarda 100 konu var. Her gün geçmiş dönemde yayımlanmış gazeteleri tarayacağız ve Erzurum gazeteleri müzede olacak. Her gün bunu değiştirerek halkın istifadesine sunacağız. Tarihte yaşanan olaylar o günün gazetelerine nasıl yansıdı? Arşiv halka açık olacak ve burası müze gibi bir görünüm alacak. İnsanlar burada çaylarını içip, sohbetlerini yapacak. 15 günde bir farklı sohbet konularıyla insanlar burada vakit geçirecek."

Küçükuğurlu, şehir arşivinde yer alacak her şeyin birer tarihi belge niteliği taşıdığını aktardı.

- Müzede binlerce belge ve fotoğraf sergilenecek

Belgeler arasında 1. Dünya Savaşında yazılan mektupların da bulunduğunu belirten Küçükuğurlu, şunları kaydetti:

"2017'den beri arşiv belge topluyoruz. Çoğu bağış olan bu belgeleri biriktiriyoruz. 100 binlerce belgeden bahsediyorum. Bunlar sadece arşiv belgesi, yani eski yazı değil. Müzede çok kapsamlı bilgiler olacak. Halka hangilerini sunacağız, ona göre plan yaptık. Mesela spor arşivi var. Şehirde yapılan ilk spor branşı hangisi, bunu anlatan bir fotoğraf ve onun altında o günü anlatan hem İngilizce hem Türkçe bir yazı olacak. İslam alimi Pir Ali Baba'nın 500 yıl önce başlattığı 1001 hatim geleneğine ilişkin bilgiler olacak. O dönemlerde tutulan çeteleler var. Birçok tanınmış İslam alimi ile tarihçinin ve 1. Dünya Savaşı'nın yapıldığı yıllarda yazılan mektupları var."

Küçükuğurlu, şehir arşivi müzesinin açılışı için gün saydıklarını belirtti.

"Türkiye'de bu şekilde belgeler tasnif edilerek konulara dönüştürülmüş benzer müze yok. Bu müze obje, eşya, araç ve gereç müzesi değil. Halka bilgi sunulacak, bu bilginin içinde Erzurum'un kültürü saklı. Bunu insanlara nasıl sunarız onu amaçlıyoruz." ifadelerini kullanan Küçükuğurlu, binlerce fotoğraf olacağını belirtti.

Küçükuğurlu, müzede yabancı turistler için bilgi aktarıp onları yönlendirecek tabelaların da olacağını anlatarak, ziyaretçilerin Osmanlı dönemindeki Erzurum'u sanal tur platformuyla birebir göreceğini, eski Erzurum'u gezebileceğini söyledi.