Esad'tan Türkiye açıklaması: Halep, Erdoğan'ın düşlerine mezar olacak

Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hakkında çok sert açıklamalarda bulundu.

Nisan ayında barış görüşmelerinin çökmesinden beri ilk defa konuşan Esad, ülkesinin "her karışını" tekrar ele geçireceğini belirterek, Halep'in "isyancıları destekleyen Erdoğan'ın düş ve umutlarına mezar olacağını" söyledi.

Beşar Esad "Erdoğan'ın faşist rejimi, Halep'e odaklanmaya devam etti, çünkü Suriye'de emellerine ulaşamayan ve aşırı yönleri ortaya çıkan Müslüman Kardeşler ideolojisini uygulamak için son umudu buydu" diye konuştu.

Esad'ın Nisan ayında seçilen yeni milletvekillerine hitaben yaptığı konuşma Suriye televizyonu tarafından yayınlandı.

Esad konuşmasında ayrıca seçimlerin dünyaya Suriye halkının artan baskılara rağmen bağımsızlıkları için savaşmakta kararlı olduklarını gösterdiğini söyledi.

'SURİYE'NİN HER KARIŞINI GERİ ALACAĞIZ'

Suriye Cumhurbaşkanı "terörle mücadele"ye devam ettiklerini vurgulayarak, "Tadmur'u (Palmira) ve daha öncesinde de birçok alanı kurtardığımız gibi, Suriye'nin her karışını tekrar ele geçireceğiz. Tek seçeneğimiz zaferdir, yoksa Suriye kalmaz" dedi.

Suriye ordusu, Rus güçlerinin hava desteğiyle antik Palmira kentini Mart ayında Irak Şam İslam Devleti'nin elinden geri almıştı.

İç çatışmalar nedeniyle ülkenin büyük bir kesiminde kontrolü kaybeden Esad, Erdoğan'ı Suriye'nin kuzeyindeki Halep vilayetine binlerce militan göndermekle suçluyor.

Halep ve civarındaki alan şu anda hükümet güçleri ile isyancılar arasında paylaşılmış durumda ve burada çatışmaların sürmesi, Şubat ayında üzerinde anlaşma sağlanan ateşkesi bozan unsurlar arasında.

ESAD AİLESİ

Asker olan Hafız Esad 1971 yılında, o dönemlerde nüfuz sahibi olan Baas Partisi’nden yönetimi devralarak kansız bir darbe gerçekleştirdi ve Suriye’nin cumhurbaşkanı oldu. Anlatılanlara bakılacak olursa, halk üzerinde dikta yönetimini sıkılaştıran Esad, ordu ve istihbarat servisini güçlendirmeye önem verdi.

Sadık bir milliyetçi olan Esad, Suriye’yi modernleştirdiği ve sanayisini güçlendirdiği için yönetimi destekleyen çevrelerde takdir gördü. Bununla birlikte hem orduyu hem de ekonomiyi güçlü bir hale getirdi.

HAMA KATLİAMI

Ne var ki, Hafız Esad’ın icraatlarından bahsederken 1982 yılında gerçekleştirdiği Hama katliamını es geçilmemeli. Bu katliamda asıl hedef Müslüman Kardeşler idi. Zira Müslüman Kardeşler Baas Partisi yanlısı olan pek çok önemli isme suikast düzenlemişti.

Yaklaşık 40.000 kişinin öldüğü bu katliam, söylenenlere göre Hafız Esad’ın kardeşi Rıfat tarafından gerçekleştirildi. Rıfat, bombalı saldırıların yanısıra evlere de baskınlar düzenledi.

Suriye İnsan Hakları Komitesi’nin raporuna göre, her ne kadar en kanlı saldırı da olsa Hama katliamı ilk değildi:

Bu katliamlar arasında 10 Mart 1980 yılında gerçekleştirilen Cisr Eş Sugur katliamı da bulunmaktadır. Bazı kaynaklara göre şehir havan topu ateşine tutuldu, 97 kişi evlerinden çıkarıldı ve vurularak öldürüldü. 30 ev ise yerle bir edildi. Cisr Eş Sugur katliamı ile aynı zamanda gerçekleştirilen Sarmadah ve Kinsafrah katliamlarında 40 vatandaş öldürüldü. Birkaç ay sonra, 26 Haziran 1980 tarihinde Palmira Hapishanesi’nde bir katliam daha gerçekleştirildi ve 1000’e yakın mahkum hücrelerinde öldürüldü. Pazar katliamında ise 42 vatandaş öldürülürken, 150 kişi de yaralandı. El Rakka katliamında ise onlarca vatandaş bir ortaokulda tutsak edildi ve yakılarak öldürüldü.

'IŞİD militanları Menbic'den kaçıyor'Katliamın üzerinden bir yıl geçtikten sonra Hafız Esad kalp rahatsızlığı çekmeye başladı. İyileşene kadar ülkeyi yönetmesi için geçici yönetim kurulu atadı. Ancak Rıfat’ı bu komiteye dahil etmedi.

Bu durum iki kardeşin arasını açtı ve Rıfat iki kez ülkeden sürgün edildi. Ne var ki, zaman zaman geçici görevlere atanan Rıfat, 1984 yılında güvenlik işlerinden sorumlu cumhurbaşkanı yardımcısı ve daha sonrasında 1998 yılında ise cumhurbaşkanı yardımcısı olarak görev yapmıştır.

Bu esnada, Hafız Esad başkanlık için dört oğlunun arasında en uygun adayı büyük oğlu Basil olarak görüyordu ve Basil’i ona göre yetiştiriyordu.

Suriye ordusunda binbaşı olarak görev yapan Basil baskın kişiliğiyle dikkat çekiyordu. Kardeşi Büşra Esad’ın Asıf Şevket ile evlenmesine karşı çıkan Basil, kardeşinden on yaş büyük olan Asıf Şevket’i, ailesi için fakir ve yaşlı olarak görüyordu.

Büşra’nın Asıf Şevket’le evlenmesini uygun bulmayan Basil, Şevket’i defalarca hapse mahkum etti.

İKTİDAR KARGAŞASI

Ancak, 1994 yılında 33 yaşındaki Basil’in Şam’da geçirdiği trafik kazası sonucu ölmesi (ölümünün ardından Büşra ve Şevket ise evlendi) iktidara kimin geleceğine ilişkin kargaşaya neden oldu.

Hafız Esad’ın en büyük ikinci oğlu Beşar, okumayı seviyordu ve tıp alanına ilgisi vardı. Ülkeyi yönetmektense “göz hastalıkları” alanında uzmanlaşmayı tercih ediyordu. En küçük kardeş Mecid ise başkanlık için uygun bir aday olarak görülmüyordu. Zira depresyonda ve madde bağımlısı olduğuna ilişkin söylentiler vardı.

Diğer bir aday ise orduda görev yapan Mahir idi ve söylenenlere göre hırslı bir kişiliğe sahipti.

Ancak Mahir’in değişken ruh haline bir de gençliği eklenince, siyasi alanda pek yetenek ve hırs göstermeyen Beşar’ın karşısında aday olması söz konusu değildi. (2009 yılında 43 yaşındaki Mecid nedeni açıklanamayan “kronik bir hastalık” sonucu yaşamını yitirdi.)

Basil’in ölümünden sonra Britanya’dan Suriye’ye geri döndürülen Beşar, görevi babasından devralması için bir eğitime tâbi tutuldu. Orduda adım adım yükselen Beşar Esad, yolsuzluklarla mücadelede önemli bir isim haline geldi.

BEŞAR'IN ZORLU SINAVI

“Suriye’nin Varisi Olmak – Beşar’ın Zorlu Sınavı” adlı kitabında Flynt Leverett’in yazdığı üzere bu durum “pek çok sıradan Suriyelinin Beşar’ın doğru kişi olduğuna inanmasına olanak sağladı”.

Hafız Esad zamanında 40 olan cumhurbaşkanı olma yaşı, Beşar cumhurbaşkanı olabilsin diye anayasada yapılan bir değişiklikle aşağı çekildi.

Silahsız protestocuların üzerine sürülen tanklar ve kuşatma altındaki kasabalara bakılacak olursa, Beşar ve Mahir kardeşlerin ayaklanmalarla başa çıkma tarzı, 1980’lerde Müslüman Kardeşler ile mücadele eden Hafız ve Rıfat kardeşler ile benzerlik gösteriyor.

Aslına bakacak olursak, genç Esad kardeşlerin icraatları yaşlı Esad kardeşlerin 30 yıl önce yaptıklarını aratmayacak nitelikte.

Esad ailesinin 2011 yılının Mart ayında başlayan ve aylardır devam eden protestolara cevabı uluslararası eleştirilerin hedefi oldu.

Avrupa Birliği, Mayıs ayında 13 Suriyeli yetkiliye yaptırımlar uyguladı. Söz konusu 13 yetkili arasında Mahir Esad ve kuzenlerinin yanısıra, Esad’ın akrabaları da bulunuyor.

Aslında protestoculara karşı uygulanan şiddetli baskıların ardında Mahir Esad’ın komuta ettiği Cumhurbaşkanlığı Muhafızları’nın 4. Zırhlı Tümeni yer almakta.

Haziran ayında Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, Beşar hükümetinin protestolara karşı tavrını değiştirmesi hususunda baskı yaparak, böylesi bir ‘vahşet ’in kabul edilemeyeceğini ve yapılanların bir ‘gaddarlık’ olduğunu belirtti.

Anadolu Ajansı’nın haberine göre Erdoğan, “Şu anda vahşet… Düşünün öldürdükleri kadınların kafasında… Öyle çirkin görüntü veriyorlar ki bu görüntüler yenilir yutulur değil” şeklinde konuştu.

Beşar Esad, aylardır süren bu çalkantılı dönemde sadece birkaç defa halk önünde konuşma yaparak göz önünde olmamaya çalıştı. Yaptığı konuşmalarda ise isyanın sorumlusu olarak dış güçleri suçladı ve protestoculara ‘mikrop’ benzetmesi yaptı.

'ACIMASIZ OLUN DEMEDİM'

Esad, 2011 yılının Aralık ayında hükümetinin protestoculara uyguladığı şiddete ilişkin suçlamaları reddetti ve başkomutanı olduğu güvenlik güçlerine “öldürün” ya da “acımasız olun” diye bir emir vermediğini belirtti.

Kendisine, şiddetli bastırma eylemlerine ilişkin sorular yöneltildiğinde ise ABD merkezli ABCTelevizyonu’na; “Onlar benim güçlerim değil” şeklinde bir açıklamada bulundu.

“Onlar hükümete bağlı güvenlik güçleri. Bana ait güçler değil. Ben cumhurbaşkanıyım, ülkenin sahibi değil. Çıldırmış kişiler tarafından yönetilmediği müddetçe dünyada hiçbir hükümet kendi vatandaşını öldürmez.”

AL Jazeera/ BBC