Eskipazar'da bulunan antik kentteki mozaikler restore ediliyor

Karabük'ün Eskipazar ilçesi Budaklar Köyü Hacı Ahmetler mevkiinde bulunan Hadrianapolis Antik kentinde Türkiye de ilk kez bulunan mozaikler onarılıyor. 45 kişilik ekip eşsiz mozaikleri restore edip Türk turizmine kazandırmayı hedefliyor. Mozaiklerin üstü ince örtü ile kapatılması sonucu doğa şartlarına yenik düşerek tahrip olduğu belirtildi.
2004 yılında Eskipazar ilçesi Budaklar köyü Hacı Ahmetler Mahallesi'nde Hadrianapolis Antik Yerleşim yerinde kurtarma kazısı başladı. Doç.Dr. Ergün Laflı tarafından yapılan kazı çalışmalarında bir kilise, 2 hamam bir de Roma villası bulundu. Yapılan kurtarma çalışmalarında M.S. 5-6. Yüzyıl erken Bizans dönemine ait kilise zemininde 4 kutsal nehirin mozaik yazı ile isimlerine rastlandı. Bu nehirler, “Geon”, “Phison”, “Tigris” ve “Euphrates” bulunmuş olup antik çağdaki Hıristiyanlık inancına göre Cennet’te bulunduğuna inanılan 4 kutsal nehirlerin isimleridir. Anadolu’da şimdiye kadar yapılan arkeolojik kazılarda bu nehrin adını kaydeden bir mozaik bulunmadığını belirten, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Vedat Keleş Hadrianapolis, antik kentinin kültür turizm için çok bir potansiyeli olduğunu, bulunan bu mozaiklerin ilk olması nedeniyle önem arz ettiğini söyledi. "Hadrian tarafından kurulduğu tahmin edilen bir Paflogonya kenti. Yapılan kazı ve kurtarma çalışmalarında bir kilise, 2 hamam ve bir de Roma villası bulunmuştur. Bu yapıla bize M.S 4-5 ve diğer yıllara ait olduğunu gösteriyor,bunun erkeni var mı onu da yapacağımız çalışmalarda öğreneceğiz. 2004-2008 yılları arasında yüzey araştırması ve arkeolojik kazı çalışmaları yapılmış." dedi.

MOZAİKLER İYİ KORUNAMADIĞI İÇİN TAHRİP OLMUŞ
2011 yılı kazı çalışmalarında kilise A ve B de bulunan mozaiklerin restorasyon ve konservasyon çalışmaları yaparak bu eşsiz mozaikleri gelecek kuşaklara aktarmak istediklerini belirten Kazı Başkanı Atatürk Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr Vedat Keleş, "45 kişilik kazı ekibi gece-gündüz demeden çalışmalarını sürdürüyoruz. Kazı ekibince çoğunluğu Atatürk Üniversitesinden olmak üzere; Karabük,9 Eylül,Ankara,Mimar Sinan ve Trakya Üniversitesinden öğrenciler yer alıyor. Burada iki yıldır hiçbir çalışma yapılmaması kentteki tahribatı artırmış durumda. Bu sene Bakanlığa verdiğimiz kazı çalışması programı çerçevesinde çalışma yapıyoruz. Önce bu tahribatı önlemeye yönelik bir çalışma yapacağız. Maalesef ödenek yokluğundan dolayı burası hatalı bir şekilde kapatılmış. Mozaiklerin üzerine ince bir bez konulduktan sonra üzerine kum dökülmüş. Zaman içinde kumların üzerinde otlar bitmiş. Buda mozaikleri tahrip etmiş, özellikle kilise yapısındaki taban mozaiklerinde ciddi, tahribatlar var. Bu sene kilise A yapısının üzerini kapatma işleminin onayını alarak ihale aşamasına getirdik. Bu sene kazı yapmayacağız. Sadece kilise A nın taban mozaiklerinin restorasyon ve konservasyon işlemini yapacağız." diye konuştu.

"İNANÇ TURİZMİ İÇİN ÖNEMLİ BİR YER OLABİLİR"
Bulunan bulgulara göre Hadrianapolis antik kentinin geç Roma, erken Bizans dönemine ait olduğunu belirten Keleş, şöyle devam etti: "Türkiye'de 2 tane Hadrianapolis kenti var biri Edirne de biri de burası. Biz buraya Paflagonya Hadrianapois kenti diyoruz. Bulunan bulgulara bakılırsa burasının geç Roma ve erken Bizans döneminde oldukça aktif bir kent .Özellikle Bizans döneminde yoğun bir yerleşim görmüş. Bazı kaynaklardan edindiğimiz bilgiye göre burada Alpios isimli bir kişinin yaşadığı belirtiliyor. Bizans döneminde yaşamış Alpios isimli kişi, Bizans tarihinde önemli yer tutuyor. Bu kişinin yaşadığı yerler Hristiyanlar için haç merkezi olarak kabul ediliyor. Eğer bu kişi ile ilgili bir bulgu rastlarsak , daha kesin konuşma imkanı ortaya çıkacak. Şu ana kadar bir bulgu rastlamadık ama 2 tane kilisenin olması ve daha da kilise yapısına rastlayacağız. Bu kadar kilisenin olması o dönemlerde buranın bir haç merkezi olabileceği ihtimallerini güçlendiriyor."

ZEUGMA'DAKİ KADAR GÜZEL MOZAİKLER
Bu bölgenin Karadeniz bölgesinin Zeugma’sı olarak isimlendirilebilineceğini belirten Doç. Dr. Kerleş” Hamam B kazısında kentin su ihtiyacını karşılayan bulgular bulduk.Bu da şunu gösteriyor,kent su ihtiyacını kendisi karşılıyor. Bulunan bulguya bu bölgede ilk kez rastlanılıyor. Ayrıca Türkiye de ilk kez rastlanılan çeşitli mozaikler bulundu. Kanatlı at mozaiğine ilk kez rastlanılıyor.