F-35 Uçaklarının Bakımı Türkiye’de Yapılacak

Türkiye, Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) Programı kapsamında üretilen F-35 uçaklarının Avrupa bölgesi motor ağır bakım ve onarım merkezi olacak.Savunma Sanayi Müsteşarlığı ve Hava Kuvvetler Komutanlığı tarafından JSF Projesi kapsamında 2007 yılında imzalanan PSFD MOU (Production Sustainment and Follow on Development) kapsamında motor üretim ve bakım kabiliyetinin Türkiye’de kazanılması için müzakereler yürütüldü. 2011 yılında ABD hükümeti ve PrattWhitney firması ile birlikte bir analiz çalışması başlatıldı. Bu çabaların neticesi olarak 2013 yılında alınan National Disclosure Policy ile ABD hükümeti tarafından Türkiye’nin F135 Motoru Depo Seviyesi Bakım Merkezi olarak çalışmalar yürütmesine izin verildi.JSF Program Ofisi ve ABD Savunma Bakanlığı Tedarik, Teknoloji ve Lojistik Müsteşarlığı tarafından yürütülen tüm kritik program toplantılarına katılım sağlanarak, her düzeyde Türkiye’nin bu konudaki kararlılığı muhataplarına iletildi. Eskişehir’de motor üretim ve bakım tesislerine ABD hükümeti ve üretici firma PrattWhitney ile birlikte teknik ziyaretler gerçekleştirilerek, süreçte eşgüdüm sağlandı.ABD hükümeti tarafından kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulan süreç neticesinde Türkiye’nin tecrübesi ve uzmanlığı, diğer alternatiflere nazaran maliyet etkinliği ve uluslararası arenada bölgesel liderliği tescil edildi. Türkiye’nin JSF Projesi kapsamındaki en önemli hedeflerinden olan F135 motorunun üretim ve bakım kabiliyetleri kazanılacak olup, alınan son karar ile Türkiye 2018 yılından itibaren en az 3 yıl tek başına hizmet vermek üzere Norveç ve Hollanda’nın önünde program tesisi olarak F135 Depo Seviyesi Bakım (DSB) hizmeti vermek üzere birinci sırada seçildi. Avrupa bölgesine kurulacak ilk tesisin sadece Türkiye’de olması ile “öğrenme eğrisi” ve başlangıç dönemi dezavantajlarının tamamı rekabet altında olmadan tek kaynak olarak geçildi. Bu sayede rekabetin başlaması beklenen dönemde Türkiye avantajlı konumda olacak ve 2024’ten itibaren yılda en az 100 motora DSB hizmeti sağlamak için avantaj sağlayacak.Konuya ilişkin yapılan açıklamada, “ABD JSF Program Ofisi (JPO) tarafından yürütülmekte olan JSF Programı, F-35 uçaklarının uluslararası katılım ile tasarımı, geliştirilmesi, üretimi ve lojistik desteğini kapsamaktadır. Program ABD’nin program ortaklarının (İngiltere, İtalya, Hollanda, Kanada, Avustralya, Danimarka, Norveç ve Türkiye) ve diğer FMS ülkelerinin yeni nesil savaş uçağı (F-35) ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla yürütülmektedir. Türkiye, 1999 yılında projenin konsept gösterim fazına iştirak etmiş, 2002 ve 2007 yıllarında ise sırasıyla Sistem Geliştirme ve Gösterim (SDD) ve Üretim, Destek ve Sürekli İyileştirme (PSFD) fazlarına katılmıştır. Program kapsamında ilk iki uçağın 2018 yılında teslim alınması planlanmaktadır. Halihazırda F-35’in gövde, motor parçaları Türkiye’de sanayi tarafından üretilmektedir. ABD Savunma Bakanlığı, F-35 uçağının küresel olarak idame edilmesi kapsamında yürüttüğü Avrupa bölgesi gövde ve motor ağır bakım, onarım merkezlerinin seçimine yönelik kararını belirlemiştir. Program ortağı ülkelerden ve sanayilerinden alınan veriler doğrultusunda yapılan analiz sonuçlarına göre Türkiye, Avrupa bölgesindeki tüm kullanıcılara ait JSF uçaklarının motorlarına ağır bakım, onarım hizmeti vermek üzere 2018’de kurulacak ilk merkez olma hakkını elde etmiştir. Motor üretim ve bakım merkezi Eskişehir’de oluşturulacak, kabiliyetin Türkiye’de tesis edilmesinden yaklaşık 3 yıl sonra Norveç’in ve Hollanda’daki tesislerin de devreye girmesinin ve her beş yılda bir merkezlerin yeniden değerlendirilmesinin planlandığı açıklanmıştır” denildi.