Fatih Dökümhanesi Gün Yüzüne Çıkıyor

Kırklareli'nin Demirköy ilçesine yaklaşık 4 kilometre uzaklıkta bulunan Fatih Dökümhanesi'nde kazı çalışmaları başladı.

Türk Bilim Tarihi Kurumu'nun desteğiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGÜ) tarafından yürütülen kazıda MSGÜ'nün yanı sıra İstanbul Üniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi ve Sakarya Üniversitesi'nden öğretim üyesi ve uzmanlar görev alıyor. Ağustos sonuna kadar sürmesi planlanan kazılarda dökümhanenin üretim alanının güneydoğu kesiminde bulunan üretime ait yeni alanların ortaya çıkarılması amaçlanıyor.

Geçtiğimiz yıl kazılarda su gücüyle çalışarak enerji ürettiği bilinen demir çarkın bulunduğu kanal ve çevresi, üretim alanında bulunan demir ergitme fırınları açığa çıkarılmıştı. Kalıntılarıyla günümüze ulaşan Osmanlı sanayi tesislerinin başında gelen Fatih Dökümhanesi’nde kazı çalışmaları tamamlandığında, Osmanlı sanayisinin görülebileceği işletme ortaya çıkarılabilecek. Dökümhane’deki kazı çalışmalarının 3 -4 yıl içinde tamamlanması; dökümhane yapıları arasında bulunan ve ön hazırlıkları tamamlanan mescidin restorasyonunun da ödenek bulunmasının ardından yapılması planlanıyor. Kazı ve restorasyon çalışmaları tamamlandığında, açığa çıkarılan kalıntıların bilgi ve belgelerden yararlanılarak bir açık hava endüstri müzesi haline getirilecek.

DEMİRKÖY DÖKÜMHANESİ

Fatih Dökümhanesi ve bulunduğu bölge tarih boyunca madencilik açısından önemli bir yer oldu. Osmanlı Dönemi'nde, bir devlet işletmesi olarak çalışan ve döneminin en ileri teknolojisine sahip olduğu anlaşılan Fatih Dökümhanesi’nin 20. yüzyılın başlarına kadar aralıksız hizmet verdiği biliniyor. 1950'li yıllara kadar çoğu birimleri ile ayakta olduğu kaydedilen ve kısa zamanda ciddi bir tahribata uğradığı anlaşılan Fatih Dökümhanesi, temel-duvar seviyesinde de olsa günümüze ulaşmış önemli Osmanlı demir sanayi tesislerinden biri olarak kabul ediliyor.
Çalışmalar ile Demirköy'ün adıyla özdeşleşen Dökümhane'nin Osmanlı tarihindeki itibarını iade etmek adına kültür ve turizme kazandırılması amaçlanıyor. Dökümhane’deki kazı çalışmalarının 3- 4 yıl içinde tamamlanması; dökümhane yapıları arasında bulunan ve ön hazırlıkları tamamlanan mescidin restorasyonunun da ödenek bulunmasının ardından yapılması planlanıyor.

Dökümhane ile ilgili ilk çalışmalar, 2001 yılında, dönemin Kırklareli Müze Müdürü Zülküf Yılmaz tarafından başlatılmıştı. Kırklareli Müze Müdürlüğü ve Türk Bilim Tarihi Kurumu’nun ortak çabalarıyla, Prof.Dr. Ekmeleddin İhsanoğlu başkanlığında, Demirköy Fatih Dökümhanesi Kazı, Araştırma ve Restorasyon Projesi adıyla kapsamlı bir proje oluşturuldu. Farklı üniversitelerden öğretim üyeleri ve uzmanlardan oluşan ekiple yürütülen proje, Türkiye’de endüstriyel arkeoloji açısından da öncü bir çalışma olarak başlatıldı.

Çalışmalara 2008’de kazı başkanı Prof.Dr. Günhan Danışman’ın vefatıyla ara verildi. 2009’da Yrd. Doç. Dr. Gülsün Tanyeli tarafından onarım çalışmaları devam ettirildi. 2010 yılından bu yana Bakanlar Kurulu kararıyla, Doç.Dr. Nurcan Yazıcı Metin başkanlığında kazı çalışmaları tekrar başladı.