Fıtık nedir, belirtileri nelerdir? Kalıtsal bir hastalık nedeniyle de oluşabilir

Fıtık rahatsızlığı yaşam tarzından kaynaklanabildiği gibi kalıtsal bir hastalıktan dolayı da oluşabilir. Özellikle reflü hastalarının fıtık neden olur ve nasıl tedavi edilir bilmeleri gerekir. Çünkü reflünün altında mide fıtığı yatıyor olabilir. Bununla birlikte başka nedenlerden de oluşabilen fıtık hastalığı önlem alınırsa sanılanın aksine cerrahi müdahale olmadan da düzelebilir. Peki fıtık nedir cevabına bir bakalım.

FITIK NEDİR?

Bir organın, onu yerinde tutan kas ya da dokudaki boşluktan faydalanarak ileri kaymasına fıtık denir. Örneğin bağırsaklar, karın duvarının zayıflamış bir bölgesinden ilerleyerek fıtık oluşturabilir.

Fıtık, yaygın olarak batında görülse de üst kalçada, göbek deliğinde ya da kasık bölgesinde de sıkça görülebilir. Fıtık türlerinin çoğu oluşur oluşmaz insan hayatını tehlikeye sokan bir etkiye sahip olmaz ancak kendiliğinden de geçmez. Daha tehlikeli komplikasyonları önleyebilmek için cerrahi müdahale gerekebilir.

FITIK BELİRTİLERİ NELERDİR?

Fıtık nasıl anlaşılır sorusuna verilebilecek yanıt, ilgili bölgede yumru oluşumudur. Örneğin kasık fıtık belirtilerinde, kasık kemiğinizin iki yanında, kasıklarınızla uyluğunuzun birleştiği bölgede yumru ve şişkinlik oluşur.

Fıtıktan ötürü oluşan yumru kendini en çok ayaktayken, eğilirken ya da öksürürken gösterir. Eğer bebeğinizde fıtık oluşmuşsa yumruyu yalnızca bebeğiniz ağlarken fark edersiniz. Göbek fıtığının neredeyse tek belirtisi bu yumrudur.

Kasık fıtığının belirtileri:

• Özellikle eğilirken, öksürürken ya da eşya taşırken etkilenmiş bölgede (genellikle alt batında) ağrı
• Batında zayıflık, baskı ya da ağırlık hissi

• Yumrunun etrafında yanma, fokurdama ya da ağrı hissi şeklinde gözlemlenir.
  Mide fıtığının yumruyla beraber oluşan diğer belirtileri ise:

• Mide asidinin yemek borusundan yükselmesine neden olan reflünün yol açtığı göğüs kafesinde yanma hissi,
• Göğüs kafesinde ağrı
• Yutkunma zorluğu olarak sıralanabilir.

FITIK TEDAVİSİ VE AMELİYATI NASIL OLUR?

Göbek fıtığı haricindeki tüm fıtık çeşitleri, tedavi edilmelidir. Semptomların şiddetine ve fıtığın boyutuna bağlı olarak tedavi farklılık gösterir. Olası komplikasyonları önlemek için doktorunuz fıtığı gözlemler ve tedavi yöntemini belirler.

1. Yaşam biçiminde değişiklik
Kiloya bağlı olan fıtıkta kilo vermek ve hareketsiz yaşamı sona erdirmek fıtığın iyileşmesini sağlayabilir. Uzman doktorunuzun belirleyeceği fıtık başlangıcı egzersizleri ile kasların üzerindeki gerginlik azaltılıp güçlenmeleri sağlanarak fıtık, ilerlemeden durdurulabilir.

2. İlaç tedavisi
Genelde mide fıtığında tercih edilen ilaç tedavisi, mide fıtığıyla birlikte oluşan reflünün yarattığı semptomları ortadan kaldırmak için kullanılır. Antiasidik ilaçlar, proton pompası inhibitörleri (mide koruyucular) ya da H2 reseptörleriyle reflüye bağlı yanma hissi ortadan kaldırılarak hasta rahatlatılır.

3. Ameliyat
Eğer egzersizler işe yaramadıysa ve fıtığın ilerlemesi durdurulamadıysa doktorunuz son çare olarak ameliyatı tercih edebilir. Fıtık ameliyatında, ilerleyen organ yerine itilerek zayıflayan kas dokusu dikilir. Fıtığın boyutuna göre, birkaç küçük kesik atılarak yapılan laparoskopi ya da açık ameliyat yöntemleri tercih edilebilir.

Fıtık hastalarının özellikle unutmaması gereken şey, evde fıtık tedavisi diye bir şeyin olmadığıdır. Doktor kontrolünde yapılmayan her türlü eylem, fıtığı ilerletebilir ve hastalığı yaşamınızı tehdit edecek boyutlara taşıyabilir.

Fıtık Daha Çok Kimlerde Görülür?

Bazı kişiler fıtık hastalığına karşı daha zayıf olurlar. Örneğin ailenin hastalık geçmişinde fıtık varsa, kişide de fıtık oluşabilir. Bunun yanı sıra,

• Aşırı kilolu ya da obez kişiler,
• Kronik öksürüğu olanlar,
• Kronik kabızlık çeken kişiler,
• Sigara kullanan kişiler fıtık riskiyle karşı karşıyadır. Ayrıca eğer kişide sistik fibroz hastalığı varsa bu da fıtık riskini yükselten bir başka etmendir. Sistik fibroz, akciğerlerin işlevini yerine getirmesini zorlaştırarak kronik öksürüğe sebep olan bir hastalıktır.

Fıtık Çeşitleri Nelerdir?

Fıtık rahatsızlığı oluştuğu bölgeye göre adlandırılır. Vücudun her yerinde hatta sırtta bile fıtık görülebilir ancak yaygın değildir. Zayıflayan kas dokularının organları yerinde tutamamaları dolayısıyla oluşan fıtığın pek çok farklı türü bulunur.

1. Kasık fıtığı
Kasık fıtığı en yaygın görülen fıtık çeşididir. Fıtık vakalarının %70’ini kasık fıtığı oluşturmaktadır. Bu fıtık türü, bağırsakların, alt abdominal duvarda yer alan bir boşluktan çıkması ya da oradaki bir dokuyu yırtarak ilerlemesiyle meydana gelir.

İnguinal kanal, asıkta yer alan hayali bir bölgedir. Erkeklerde abdomenden skrotuma doğru sperma kordonunun geçtiği bölgeye denir. Bu kordon, testisleri bir arada tutar. Kadınlarda inguinal kanal, rahmi yerinde tutan dokunun bulunduğu bölgeye denir.

Kasık fıtığı erkeklerde kadınlara göre daha yaygındır. Erkeklerde testisler doğumdan hemen sonra inguinal kanaldan aşağı inmeli ve ardındaki açıklığı kapatmalıdır. Ancak bazı durumlarda kanal düzgün şekilde kapanmaz ve bölgeyi fıtık oluşumuna açık halde bırakır. Bu yüzden erkeklerde kasık fıtığı daha sık görülür.

2. Mide fıtığı
Midenin yükselerek diyaframdan yukarı çıkmasına ve göğüs boşluğuna doğru ilerlemesine mide fıtığı denir. Diyafram, büzülüp genişleyerek akciğerlere hava girmesini sağlayan bir kas dokusudur. Karın bölgesindeki organlarla göğüs kafesi içerisindeki organları birbirinden ayırır.

Mide fıtığı daha çok 50 yaş ve üzeri kişilerde görülür. Eğer çocukta mide fıtığı oluşmuşsa bu doğuştan gelen bir hastalıktan ileri gelir. Mide fıtığı reflüye de neden olduğundan, reflüsü olan kişilerin mide fıtığı olup olmadığının kontrol edilmesi gerekir.

3. Göbek fıtığı
Göbek fıtığı genelde çocuklarda ve 6 aydan büyük bebeklerde görülür. Göbek deliği civarındaki abdominal duvardan ilerleyen bağırsaklar göbek fıtığına neden olur. Göbek fıtığı özellikle bebek ya da çocuk ağlarken, göbek deliği civarında oluşan yumrudan anlaşılabilir.

Göbek fıtığı abdominal duvarın güçlenmesiyle birlikte kendiliğinden ortadan kalkan tek fıtık çeşididir. Genelde çocuk yaşına girdiğinde göbek fıtığı ortadan kalkar ancak yine de yok olmadıysa düzeltilmesi için cerrahi müdahale gerekebilir.

4. Ameliyat yeri fıtığı
Kesi yeri fıtığı olarak da bilinen bu fıtık türü, ameliyat sonrasında özellikle karın bölgesinde kesilen bölgenin zayıflamasından kaynaklanır. Kesik nedeniyle zayıflayan kas dokusu organları yerinde tutmakta zorlanarak fıtık oluşumuna neden olabilir.

Fıtık Neden Olur?

Fıtık, kasların zayıflaması ve gerilmesi durumlarının birleşmesiyle meydana gelir. Türüne göre bir anda oluşabildiği gibi zaman içerisinde de oluşabilir.

Kaslarda zayıflamanın yaygın nedenleri arasında:

l Doğuştan gelen bir rahatsızlıktan dolayı abdominal duvarın düzgün şekilde kapanmaması
l Yaş
l Kronik öksürük
l Sakatlık ya da ameliyata bağlı oluşan yaralar sıralanabilir.
Kasların zayıflayıp gerginleşmesine neden olan faktörler:

l Abdomene yük bindiren kilo ya da hamilelik
l Ağır bir cisim kaldırmak
l Kabızlık
l Geçmeyen öksürük ya da hapşırık
l Abdomende sıvı birikmesi şeklinde sıralanabilir.
Örneğin halter kaldıran sporcular, karın bölgesine binen yükü azaltmak ve sakatlıklarla birlikte oluşacak fıtığın önüne geçmek için kemer takarlar.