Fobi nedir? Fobi çeşitleri nelerdir?

Fobi kişinin normal korkuların ötesinde irrasyonel ve anormal bir şekilde belirli bir nesne, durum veya aktiviteye tepki vermesini tanımlar. Bu rahatsızlık kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir ve tedavi gerektirebilir. Terapi ve bilişsel-davranışçı yaklaşımlar, fobileri anlamak ve yönetmek için yaygın kullanılır. Fobiler kişinin günlük yaşamını etkileyebilir, işlevselliğini azaltabilir ve kişinin yaşam kalitesini düşürebilir. Fobiler psikoterapi (terapi) ile tedavi edilebilir. Bilişsel-davranışçı terapi (BDT) sıkça kullanılan bir yaklaşımdır.

Fobi nedir?

"Fobi ne anlama gelir?" sorusu için şu cevabı verebiliriz: Fobi kişinin belirli bir nesne, durum veya aktiviteye karşı aşırı ve mantıksız bir korku duymasıdır. Fobiler kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyebilir ve sosyal ve iş hayatında sorunlara yol açabilir. Fobiler, yaygın kaygı bozukluğu olarak da bilinen anksiyete bozukluklarının bir türüdür. Yaygın kaygı bozukluğu kişinin sürekli ve aşırı bir kaygı ve endişe halidir. Fobiler, yaygın kaygı bozukluğunun bir alt tipidir ve kişinin belirli bir nesneye, duruma veya aktiviteye karşı duyduğu aşırı korkuyu ifade eder. Fobilerin belirtileri şunlardır:

• Korku ve endişe: Kişi, korktuğu nesne, durum veya aktiviteye karşı aşırı korku ve endişe hisseder.
• Kaçınma davranışı: Kişi, korktuğu nesne, durum veya aktiviteden kaçınmak için çaba sarf eder.
• Fizyolojik belirtiler: Kişi, korku ve endişe nedeniyle kalp çarpıntısı, terleme, titreme, nefes darlığı, mide bulantısı veya baş dönmesi gibi fizyolojik belirtiler yaşayabilir.

Fobiler genellikle çocukluk çağında veya ergenlik döneminde başlar. Ancak, yetişkinlik döneminde de gelişebilir. Fobiler tedavi edilebilir bir bozukluktur. Doğru tedavi ile kişi, korkusunu ve endişesini azaltabilir ve günlük yaşamını normal bir şekilde sürdürebilir.

Fobi çeşitleri nelerdir?

Fobiler korku duyulan nesne veya duruma göre sınıflandırılır. En yaygın fobi türleri ve fobi örnekleri şunlardır:

• Spesifik fobiler: Kişinin belirli bir nesneye, duruma veya aktiviteye karşı duyduğu korkudur. Örneğin, yükseklik korkusu (akrofobi), örümcek korkusu (araknofobi), köpek korkusu (kinofobik) ve kan korkusu (hematofobi) spesifik fobilere örnek olarak verilebilir.
• Sosyal fobiler: Kişinin başkalarının önünde konuşma, başkalarıyla yemek yeme veya başkalarının önünde bir performans sergileme gibi sosyal durumlardan korkmasıdır.
• Agorafobi: Kişinin kaçması zor olan veya yardım alamayacağı yerlerden korkmasıdır. Örneğin, kalabalık yerlerden, açık alanlarda veya kapalı alanlarda bulunmaktan korkmak agorafobiye örnek olarak verilebilir.

Yaygın fobilerin yanı sıra ilginç ve daha önce pek rastlanmadık ya da bilinen ancak tam olarak ifade edilmemiş fobiler olabilir. Bunlardan birisi aynaya bakamama fobisidir. Aynaya bakamama fobisi kişinin aynalara bakmaktan kaçınma veya bunu yaparken yoğun bir korku ve rahatsızlık yaşama durumudur. Aynaya bakamama fobisi, eisoptrophobia olarak adlandırılır. Bu fobi genellikle vücut dismorfik bozukluk veya sosyal anksiyete gibi diğer psikolojik rahatsızlıklarla ilişkilendirilir. Kişiler aynalara bakmak yerine bu korkuyu yenmek için kaçınır veya kendilerini aşırı eleştirir. Bu fobi, kişinin öz saygısını, sosyal etkileşimlerini ve günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Bir diğer farklı fobi türü de cronofobia'dır. Cronofobia zamandan kaynaklanan bir fobi türüdür. Bu rahatsızlık zamanın ilerlemesine veya yaşlanmaya karşı yoğun bir korku ve endişe hissetmeyi içerir. Cronofobi yaşayanlar geleceği düşünmekten veya zamana bağlı etkinliklerden kaçınabilirler. Cronofobi dışında pentherafobi de farklı fobi türlerinden birisidir. Pentherafobi bir kişinin üvey anne veya baba figürlerinden kaynaklanan irrasyonel bir korku ve kaygıya sahip olmasını tanımlar. Bu fobi, aile ilişkileri ve kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyebilir.

Pek çok kişinin yaşadığı ancak isminin pek bilinmediği fobi türlerinden birisi de astrafobidir. Astrafobi gök gürültüsü ve şimşek gibi hava olaylarından aşırı derecede korkma durumudur. Astrafobi yaygın fobiler kategorisinde yer alır. Astrafobi olan kişiler gök gürültüsü ve şimşek seslerini duymaktan, gökyüzünde şimşek çakmasından ve fırtınadan korkarlar.