Fransa ile Madagaskar arasında "ada hakimiyeti" gerginliği tırmanıyor

ANKARA/DAKAR (AA) - AHMET EMİN DÖNMEZ/ALAATTİN DOĞRU - Fransa'nın Hint Okyanusu'nda yer alan Madagaskar kara sularındaki Dağınık Adalar’da doğal rezerv oluşturmak için tek taraflı karar alması sonrası iki ülke arasında başlayan hakimiyet kavgası büyüyor.

Fransa, 6 Ağustos 1986'da birçok adadan oluşan Madagaskar Krallığını sömürgesi altına alarak Hint Okyanusu'ndaki varlığını artırmaya başladı.

Madagaskar’ın topraklarının büyük bir kısmını geri almasının ardından 26 Haziran 1960'ta bağımsızlığını ilan etmesine rağmen Fransa, ülkenin kara sularında bulunan ve Dağınık Adalar olarak adlandırılan Europa, Bassas da India, Juan de Nova, Glorieuses ve Tromelin adaları üzerinde hak iddia etmeyi sürdürüyor.

Madagaskar yönetimi ise 12 Aralık 1979'da Birleşmiş Milletler Genel Kurulunun bu adaları Madagaskar topraklarının ayrılmaz bir parçası olarak tanıyan kararını hatırlatarak Fransa'nın buradaki varlığının, adımlarının uluslararası hukuka aykırı olduğunu ileri sürüyor.

Hint Okyanusu'nda dört küçük mercan adası ve bir büyük adadan oluşan ve sakinleri olmadığından yılın çoğu zamanı ıssız kalan bu adalarda Fransa, mevcudiyetinin sembolü olarak her hafta değişimli olarak bir asker bulunduruyor.

- Fransa'nın adalarda hakimiyetini pekiştirme çabası

Madagaskar'ın Fransa'yı işgalci kuvvet olarak görmesi ve adaların hakimiyetinin tamamen kendisine verilmesi çabalarına rağmen, Fransa adalar üzerindeki varlığını pekiştirme projelerini devreye sokuyor.

Paris yönetimi denizaşırı topraklarını bir parçası olarak gördüğü bu adalardan Glorieuses üzerinde petrol başta olmak üzere doğal kaynakların muhafaza edileceği Ulusal Doğal Rezerv Merkezi inşa etmeyi planlıyor.

Fransa, 2005'te Juan da Nova Adası'nda 62 bin kilometrekarelik alanda iznini çıkarttığı petrol arama adımıyla kalmayıp diğer bir ada olan Glorieuses'te de bir an önce bu merkezi kurmak istiyor.

Madagaskar hükümeti her ne kadar karşı çıksa da Fransa, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un, 22-25 Ekim 2019'da, Fransa'nın denizaşırı topraklarına kattığı ve Hint Okyanusu sularındaki Komor Adaları’nın dört parçasından biri olan Mayotte Adası ile Dağınık Adalar'ı ziyaretinde ilk dile getirdiği bu konuda geri adım atmıyor.

- Madagaskar Fransa'ya rahatsızlığını iletti

Fransa Ekolojik Geçiş ve Dayanışma Bakanlığının 11 Mayıs'ta "Glorieuses Takımadalarında Ulusal Doğal Rezerv" oluşturulmasına ilişkin taslak bir kararname yayımlaması son yıllarda ilişkileri limoni olan iki ülkenin yönetimlerini karşı karşıya getirdi.

Doğal rezerv projesinin yeniden gündeme getirilmesi Antananarivo yönetimini daha da rahatsız etti.

Hükümet, 18 Mayıs'ta Fransa’nın Antananarivo Büyükelçisi Christophe Bouchard’ı Dışişleri Bakanlığına çağırarak Fransa'nın adımlarından rahatsız olduğunu ve projeden vazgeçilmesi talebini iletti.

- Ortak komisyon önerisi

Geçen yıl 29 Mayıs'ta Fransa'yı ziyaretinde Macron'dan Fransa'nın söz konusu adalardan çekilmesi talebinde bulunan Madagaskar Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina ise ortak komisyon kurularak ülkenin bağımsızlık yıl dönümünün kutlanacağı 26 Haziran'a kadar soruna çözüm bulunması için Fransa'ya süre tanıdı.

İki ülkenin, adaların hakimiyet sorununa çözüm bulunması için 18 Kasım 2019'da ilk defa bir araya gelen ortak komisyonun yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını günlerinde nasıl toplanacağı merak ediliyor.

Cumhurbaşkanı Andry Rajoelina, geçen hafta, France 24 kanalına verdiği mülakatta, Dağınık Adalar'ın kendi toprakları olduğunu belirtmiş ve iadesini talep etmişti.