Mynet Trend

BİZE ULAŞIN

Fransa'da Vitray Sanatı

Fransa’da kaybolmuş bir sanat olan vitraylı pencereleri keşfedeceğiniz bir yolculuğa katılın!

Fransa'da Vitray Sanatı

Dünyanın en güzel katedrallerinden bazılarının altıgen şeklindeki mimarisi İncil’den sahnelerin veya pek çok simgenin yanı sıra Zodyak’ın tasvir edildiği pencerelerin güzelliği ile birleşiyor. Fransa’daki en güzel on vitraylı pencereye göz atalım:

Yaygın olarak dekoratif amaçlarla kiliselerde kullanılır| © PublicDomainPictures/Pixabay

Chartres Katedrali

Chartres Katedrali, vitraylı pencerelerinin Fransa’daki en eski örnekleri arasında olması nedeniyle bu kategorinin en önemli temsilcilerinden birisidir. Uzun yıllardır sanat tarihçilerinin temel çalışma konusu olan bu katedral, insanı kendine hayran bırakıyor. Nedeni de sadece burada ve Chartres’ın ardından inşa edilen birkaç katedralde daha görülebilen özel bir mavi tonu olan Chartres Mavisi. Sanat tarihçilerine göre mavinin bu tonu bugün hala bir sır.

ChartresKatedrali’nin vitraylı pencereleri | © Ddouk/Pixabay

Mimarisi vitraylı pencerelere göre uyarlanmış olan Chartres, aynı zamada daha önce var olanlardan çok daha büyük pencerelerin yer aldığı ilk katedral.

Chartres Katedrali’ndeki Merhametli İnsan Vitrayı | © Whoislikemichael/WikiCommons

Paris’in yaklaşık 80 km güneyinde bulunan ve 1145 – 1220 yılları arasında inşa edilen Fransız Gotik mimarisi stilindeki katedralde her birinde farklı bir sahnenin tasvir edildiği 176 vitraylı pencere var. Katedralin tamamı pencereler düşünelerek inşa edilmiş. Pencerelerin çoğu 1150 yılından beri orada ve korunmaları için her yıl restore ediliyor.

Chartres Katedrali’ndeki Gül Penceresi | © Eusebius/WikiCommons

Maalesef, Notre-Dame de Chartres Katedrali’nin mimar(lar)ının adı hiç bir yerde yok. Belki de bunun nedeni, güzelliğin isimlere ihtiyacı olmaması.

Chartres Katedrali | © Gdugas/Pixabay

Paris Notre Dame Katedrali

Fransa’nın en çok ziyaret edilen katedrallerinden biri olan Notre Dame Sen nehri kıyısında bulunuyor ve Fransız Gotik mimarisinin en güzel örneklerinden biri olarak kabul ediliyor. Romanesk stil ile birlikte kullanılan vitraylı pencereleri ve heykelleri ilgi çekici bir tezatlık oluşturuyor.

Notre Dame, Paris | © Alexsrbija/Pixabay

İnşaatı 12. yy’da başlanan ve 1345 yılında biten etkileyici katedral, Ile de la Cité ‘de yer alıyor ve Notre Dame’ın Kamburu gibi hikâyelere ev sahipliği yapmasının yanı sıra tüm dünyadan sanat tarihçilerinin, birer harika olan vitraylı pencerelerini incelemek amacıyla ziyaret ettiği bir yer olması ile tanınıyor.

Notre Dame’ın içinden vitraylı pencereleri | © HristosFleturis

İster inanın ister inanmayın, ejderha heykelleri ziyaretçileri ve tarihçileri cezbeden bu harika katedralin tek özelliği değil.

Notre Dame de Paris’in Gül Penceresi | © HristosFleturis

Katedral, günümüze kadar çok sayıda restorasyon geçirdi. Bunların çoğunun nedeni ise vandalizm. Ayrıca, biri 1793 yılında Fransız İhtilali’nde ve ikincisi de İkinci Dünya Savaşı’nda olmak üzere iki defa tahrip edildi. 1845 yılında yapılan ikinci restorasyon sayesinde, oldukça önemli olan vitraylı pencereler tekrar hayata döndürüldü.

Pencerelerde, Paris’in koruyucu azizi olan Saint Genevieve’in Efsanesi tasvir edilmiş. Daha yeni zamanda inşa edilmiş bu pencereler, Lassus ve Viollet le Duc tarafından gerçekleştirilen restorasyon esnasında Gérente tarafından tasarlanan neo gotik mimari stili ile uyum sağlıyor.

ReimsKatedrali Girişi | © ChiKing/Flickr

Reims Notre Dame Katedrali

1211–1275 yılları arasında inşa edilen Reims Katedrali Fransa krallarının taç gidiği yer ve Chartres’dan sonra en çok sayıda heykel ile heykelciğin bulunduğu ikinci katedral. Fransız Gotik stiline sahip katedralin kuzey transeptinin yanı sıra, batı tarafında bulunan iki gülün görünümü çok etkileyici.

Reims’in Gül Penceresi | © Ben Francis/Flickr

Her zaman olduğu gibi, vitraylı pencereler tezatlığı vurguluyor: içerisi oldukça büyük, renksiz ve soğukken pencerelerdeki hikayelerle her şey değişiyor.

Chagall’ın Reims’deki Vitrayı (1974) | © Jean-Pierre Dalbéra/Flickr

Yapının dış tarafı, vitraylı pencerelerdekinden daha fazla ayrıntı ile dolu ve bu kesinlikle Fransa’daki en önemli örneklerden biri.

ReimsKatedral’nin dış tarafındaki gül pencere | © Ddouk/Pixabay

Katedralde ayrıca, 2011 yılında, inşasının 800. yıl dönümünde, Alman sanatçı Imi Knoebel tarafından yapılan altı yeni vitraylı pencere bulunuyor. Katedraldeki renkler korunurken stilin nasıl modernleştiğini görebilisiniz.

Imi Knoebel’in Reims Katedrali’ndeki vitrayları | © aitoff/Pixaby

Knoebel’in çalışmasını Reims Katedrali’nin web sitesine tıklayarak inceleyebilirsiniz.

SainteChapelle (Kutsal Kilise), Paris

1239–1248 yılları arasında inşa edilmiş olan Gotik tarzdaki SainteChapelle Fransa Kralı IX. Louis tarafından, aralarında İsa’nın ThornsCrown tacının da bulunduğu Kutsal Emanetler’e ev sahipliği yapmak üzere seçildi.

Paris’teki Sainte Chapelle (Kutsal Kilise) | © Michael D. HillJr/WikiCommons

Kendine özgü bir stile sahip olan şapelde her şey çok narin gözüküyor. Vitraylı pencerelerin diğerleri ile aynı olduğunu düşünebilirsiniz ama burada yüzeyin çoğunluğunu onlar kaplıyor ve taş duvarların miktarı oldukça az. Pencerelerin bazılarında eski ve yeni kutsal kitaplardan hikâyeler tasvir edilmiş, diğerlerinde ise tabii ki Kral IX. Louis’in İsa’nın kutsal emanetlerini Paris’e getirmede oynadığı önemli rolü gösteriliyor.

Saint Chapelle’in İçi | © Jean-Christophe BENOIST/WikiCommons

Toplam 15 tane olan vitraylı pencereler nefi ve yarım kubbeyi kaplıyor. Burada daha güçlü tavsir edilmiş olan gül pencere Şapel’e çok hoş bir mimari görünüm kazandırıyor.

Sainte Chapelle’in İç Tarafındaki Gül Pencere, Paris | © Mark Mitchell/WikiCommons

Bourges’deki Saint-Étienne Katedrali

Chartres Katedrali ile aynı yaşta olan Bourges’deki Saint-Étienne Katedrali’nin inşası 1230 yılında tamamlandı. Dış taraftan daha karmaşık görünen katedralin iç kısmı daha basit ve transeptler yok.

Bourges’deki Saint-Etienne Katedrali | © Renaud MAVRE/WikiCommons

Buranın iç kısmı nispeten daha karanlık. Bu, vitraylı pencereler açısından daha önemli bir durum.

Ana nef | © PMRMaeyaert/WikiCommons

Böyle bir katedralin dev nefine bakınca büyülenecek, ardından Apocalypse’in tasvir edildiği bu küçük vitrayı keşfedeceksiniz:

Bourges Katedral’inin Apocalypse Vitrayı | © Gdessenne/WikiCommons

Burada tasvir edilen portrelerdeki ayrıntılara verilen önem o dönem için oldukça şaşırtıcı. Bu küçük çalışmayı bir sanat eserinin parçası haline getirmek için ne kadar çalışıldığını siz tahmin edin.

Strasbourg Notre Dame Katedrali

Şehirde olduğu gibi, Strasbourg Notre Dame Katedral’inde de Fransız ve Alman mimarisi ile kültürü bir arada bulunuyor. Roma İmparatorluğu’ndan beri, çok sayıda başka dini binalarında bulunduğu bir yerde olan katedral geçen yüzyıllar boyunca pek çok şey yaşamış.

Strasbourg Notre Dame Katedrali | © Jackmac/Pixabay

II. Dünya Savaşı'nda defalarca bombalanan katedral hem Fransa’nın hem de Almanya’nın savaşa direnşinin sembolü oldu. Almanlar katedrali "İsimsiz Askerler Anıtı'na" dönüştürmek istedi.

Strasbourg Katedrali’ndeki Gül Pencere | © Skeeze/Pixabay

Bu, çok sayıda vitraylı pencerenin katedralden çıkarılmış olması gerçeğinin yanında bir hiç. Bu vitraylar Almanya’da bir tuz madenine koyulmuş ve İkinci Dünya Savaşı’nın ardından Birleşik Devletler Ordusu’nun Güzel Sanatlar ve Arşivler bölümü tarafından geri getirilmiş. Pencerelerin çoğu 12. yy’dan kalma ancak son eklenen pencereler 20.yy’a ait.

Strasbourg Katedrali’nin İçi | © Stephane Martin/WikiCommons

St Denis Bazilikası, Paris

Pek kişi tarafından ilk gotik kilise olarak kabul edilen Saint Denis Bazilikası 10.yy–18.yy arasında Fransa kralları için mezarlık olmuş.

Saint DenisBazilikası’nın İçi, Paris | © Ben Johnson/WikiCommons

Bu kadar eski olmasına rağmen, vitraylı pencerlerinin geçmişi sadece birkaç yüzyıl geriye uzanıyor. Gotik, romanesk ve modern stilin birlikte görülmesi nedeniyle, sanat tarihçileri için cennet gibi bir yer. Ayrıca, şaşırtıcı vitraylı pencerelerin kullanılmaya başlandığı ilk örneklerden biri ve Chartres veya Reims gibi diğer katedraller tarafından taklit edilmiş bir sanat eseri.

Kuzey Transept Gül Penceresinde Tree Of Jesse | © DAVID ILIFF WikiCommons

Gül pencerelerin inşa edilme yolları ve İncil’den sahnelerin tasvir edilmesi o dönem için (1150 civarı) oldukça yeni.

Saint DenisBazilikası’nda Doğum Sahnesi Detayı Vitrayı , Paris | © RebeccaKennison/WikiCommons

Rouen Notre Dame Katedrali

Rouen Notre Dame Katedrali’nde yıllar içinde pek çok değişiklik yapılmış. Katedralin inşaatı 1200’lü yıllarda başlamış. Burada daha önce bir kilise bulunuyormuş. İkinci Dünya Savaşı’nda katedralin yıkılan pek çok yeri yeniden inşa edilmiş. Savaş sırasında eski pencerelerin bazıları kaybolmuş.

Rouen Notre Dame Katedrali, Rouen | © Frédéric BISSON/Flickr

Daha önce bahsettiğimiz Chartres mavisini hatırladınız mı? İşte onu, günümüze kadar çok sayıda değişiklik yapılan bu katedralde günümüze kadar kalan, geçmişleri 13. yy’a kadar uzanan pek çok vitraylı pencerede de görebilirsiniz. Burada ayrıca, Rönesans pencereleri ile Gotik ve Modern stil bir arada uyum içinde kullanılmış.

Katedralle ilgili ilginç bir gerçek de girişte bulunan iki kulenin birbirine benzemiyor olması. Kuleler farklı stillerde inşa edilmiş ve bu durum pencerelerle katedralin bütünün stilini çok fazla değiştiriyor. Sanat tarihçilerine göre, Rouen Notre Dame Katedrali’nin en ilginç vitrayı Büyücüye Tapınma. Peki neden?

Aziz Paul | © Giogo/WikiCommons

Bu vitray, İncil’in bu kadar küçük bir pasajı için çok fazla ayrıntıyla dolu. İsa, dizlerinin üzerinde oturur şekilde gösterilmiş, neredeyse ilahiliğinin farkında gibi gözüküyor. Ayrıca, bu vitrayın renkleri, gotik dönemin vitraylı pencerelerine iyi bir örnek olarak gösterilebilir. Kırmızı kıyafetlerle ve güneşin sarısı ile karışan Chartres mavisi mükemmel bir birliktelik oluşturuyor. Bu, üç ayrı vitraya bölünmüş çok büyük bir sahne.

Amiens Notre Dame Katedrali

Amiens Notre Dame Katedrali, 42,30 metreye ulaşan iç yüksekliği ile Fransa’daki tüm katedraller arasında en fazla iç yüksekliğe sahip olan katedral. Mimarlar buradan gerçekten cennete gitmiş olmalı. Bu sayede içerisi mümkün olduğu kadar ışıkla doluyor ve vitrayların narinliği ortaya çıkıyor.

Katedral oldukça güzel olmasına rağmen, orijinal vitraylı pencerelerinin çoğu kaybolmuş. Bu nedenle, renklerin çoğu da kaybolmuş. Katedralde ayrıca çok sayıda renkli heykel yer alıyor.

Amiens Katedrali’nin Çok renkli heykelleri| © Mattana/WikiCommons

Bu katedralin bu kadar özel olmasının bir başka nedeni de, Dördüncü Haçlı Seferi esnasında John the Baptist’in kafatasının buraya getirilmiş olması.

Vitraylı pencerelerin stillerinin yıllar içinde ne kadar değiştiğini düşünmek tabiiki zor ama bu katedral iyi bir örnek olabilir. Orijinal vitray kaybolduğu için, yeni katedraldeki stilin ne kadar modern olduğunu görmek (Rönesnas’tan sonraki dönemden) mümkün olmayabilir.

Amiens Katedrali’ndeki vitraydaki detay | © Cavorite/WikiCommons

Burada, Ağlayan Melek adı verilen ve 17. yy’da bir mezar üzerine inşa edilmiş olan küçük bir melek var. Melek şimdi, yüksek mihrabın (vitray değil ama bahsetmeye değer) arkasında bulunuyor:

Amiens Katedrali’ndeki Ağlayan Melek heykeli | © Nastytroll/WikiCommons

St. Peter Katedrali, Beauvais

Paris’in kuzeyinde, Beauvais’de karmaşık görünümlü ve tamamlanmamış bir katedral bulunuyor. Mimarlar Fransa’da 13.yy’ın en uzun katedralini yapmak istediler (ve gerçekten de öyle oldu, ama tamamlanmamış olması nedeniyle dikkate alınmıyor). Dönem ve sahip olunan aletler nedeniyle katedrali daha yüksek inşa ederken mümkün olduğu kadar fazla ışığı içeri alma konusunda sorun yaşanmış. Her zaman korkunç şeyler meydana gelir, bu katedral de hiçbir zaman istendiği gibi mükemmel olmadı.

Beauvais Katedrali’nin Dışı | © DAVID ILIFF/WikiCommons

Dışarısı, içerisinden daha karmaşık gözüken katedralin iç kısmında yapıyı ayakta tutmak için ekstra destekler bulunuyor. Bu da, vitray fikrini, giren ışığı ve etraftaki herş eyi bozuyor.

Beauvais Katedrali’nin İçi | © Pepijntje/WikiCommons

İçeri bakınca, çok narin olmadığını görebilirsiniz. Mümkün olduğunca büyük olması, burada bahsedilen diğer katedrallerdeki küçük ayrıntıların bazılarından taviz verilmesi anlamına geliyor.

Burada bahsettiğimiz katedrallerden birini hiç ziyaret ettiniz mi? Hangi özellikleri dikkatinizi çekti? İzlenimlerinizi aşağıdaki bölüme yazın. Eğer henüz ziyaret etmediyseniz, 2016 daha yeni başladı.

Kaynak

En Çok Aranan Haberler