Fransızların tütün şirketi Reji, Anadolu'da 41 yılda 60 bin Türkü öldürmüş

Araştırmacı-Yazar Ali Kayıkçı, Osmanlı Devleti’nin gerileme ve dağılma döneminde Karadeniz tütün ticaretini elinde bulunduran Fransız Reji İdaresi’nin, 28 Mayıs 1883 ile 13 Haziran 1923 tarihlerini kapsayan 41 yıl içinde 60 bin Türk vatandaşını, tütün kaçakçılığı yaptığını ileri sürerek katlettiğini iddia etti.
Samsunlu Yazar Kayıkçı, Fransa’nın, öldürülen Türklerin ailelerine tazminat ödemesi gerektiğini söyledi.
Samsunlu Araştırmacı Yazar Ali Kayıkçı, Almanya Başbakanı Merkel’in, Alman ırkçı fanatikleri tarafından “Dönerci cinayetleri” olarak bilinen katliamlarda hayatlarını kaybeden 8 Türk için her birinin ailesine 10 bin Avro ödemeyi kabul ettiğini açıklaması, akla Fransız şirketi Reji’nin katliamlarını getirdi. Konuyla ilgili araştırma yapan Yazar Ali Kayıkçı, başta Samsun olmak üzere, Türkiye’nin 6 bölgesinde faaliyet gösteren Reji İdaresi’ne bağlı kolcuların 60 bin kişiyi öldürdüğünü belirterek, tazminat istenmesini gündeme getirdi.
Fransız Reji İdaresi kolcularının, 41 yıl içinde 60 bin Türkü katlettiğini ileri süren Araştırmacı-Yazar Ali Kayıkçı, Fransa’nın kişi başına ortalama 10 bin Avro karşılığında 600 milyon avro (Yaklaşık 1,5 milyar TL)’lik tazminat ödemesi gerektiğini kaydetti.
Araştırmasını belgelerle destekleyen Kayıkçı, “Başlarında Fransız ve zaman zaman da İngiliz yöneticilerin bulunduğu bu şirketin kolcuları, yalnız tütün kaçakçılığı ile mücadele etmiyor, bu bahaneyle toplumda bir baskı unsuru olarak halka büyük eziyetler yapıyordu. Dönemin Türk basınında kolcuların halktan haksız yere para topladıkları, üzerinde az tütün bulunan zavallı köylüleri kadın erkek ayırımı gözetmeden kurşuna dizdikleri, idam ettikleri, taciz ve ırza geçme suçlarını işlediklerini yazmıştı. Tütün kaçakçılığı gerekçesiyle kolcular ile köylüler arasında çıkan çatışmalarda 50-60 bin kişinin öldürüldüğü, sadece 1901 yılına ait kayıtlarda bu sebepten dolayı katledilen insan sayısının 20 bine ulaştığı bilinmektedir.” ifadelerini kullandı.
Samsun’da faaliyet gösteren Yerel Tarih Grubu tarafından hazırlanan “Fabrikanın Zilleri Sustu-Adı Kaldı: Reji” başlıklı 2006 basımı eserde Reji’nin cinayetlerinden söz ediliyor.