Füzeli Rus askerini çeken 'Boğazseverler': İşimiz film izlemekten heyecanlı

Rengin Arslan

İstanbul, BBC Türkçe

İki ülke arasında büyük bir kriz çıkarsa kamuoyunun gözleri genelde liderlere, açıklamalara, muhtemel diplomatik temaslara çevrilir, gemilere değil.

İki kıtayı birbirine bağlayan Boğazlara bakıp, durmadan gemilerin fotoğraflarını çeken iki kişinin bu krizin bir evresine dahil olması ise pek beklendik bir şey değildir.

Ancak Türkiye'nin 24 Kasım'da bir Rus jetini Suriye sınırında düşürmesinden sonra gittikçe kötüleşen Türkiye- Rusya ilişkilerinde bir mihenk taşı da Boğaz'da çekilen bu fotoğraf oldu.

Fotoğraf askeri bir Rus gemisinin İstanbul Boğazı'ndan geçişini gösteriyordu. Ama bunun yanında bu geminin üstünde, omzunda adına MANPAD denilen uçaksavar taşıyan bir asker de vardı.

Yörük Işık ve Alper Böler'in geçen hafta Cuma günü çektikleri bu fotoğraf önce sosyal medyada yayıldı, sonra haber siteleri aldı ve en sonunda konu Pazartesi günü neredeyse bütün gazetelerin manşetlerindeydi.

Çünkü Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu olayı gündemine almış ve bir açıklama yaparak Rusların bu şekilde Boğazlardan geçmesi için "Provakasyon" demişti.

'Sarayburnu'na bakın, orada...'Kendilerini bir anda uluslararası bir krizin yeni bir dönüm noktasını belgeleyen kişiler olarak bulan, pek çok gazetecinin "Keşke ben çekseydim" diye düşüneceği bu fotoğrafı çeken iki kişi ise aslında Boğaz'da askeri gemi gözlemlemeyi takıntılı bir şekilde sürdüren bir analist ve bir endüstri tasarımcısı.

Yörük Işık ve Alper Böler ile Kabataş'ta buluşuyoruz. Fakat henüz buluşmadan önce, dün ilk kez telefonda konuştuğum Yörük Işık'tan bir mesaj geliyor:

"15 dakika sonra Sarayburnu'na bakın, Yamal'ı göreceksiniz."

Yanılmadınız. Yamal, Rusların askeri gemilerinden biri. Aslında bu mesaj, onlarla geçireceğim iki saatte onların gemi izlemeye ve gemilerle ilgili her detayı bilmeye ne kadar tutkun olduklarının küçük bir işareti.

İkisinin de apayrı hayatları ve işleri olmasına rağmen ikisinin de en büyük avantajı deniz gören evlerde oturmaları. Sabah kalktıklarında ilk işleri pencereye koşmak ve birbirleriyle yazışmaya başlamak.

Hem ikisi hem de daha geniş beş kişilik grup gün içinde sürekli birbirlerine nerede olduklarını, bir noktada gemi gördülerse, diğerinin bulunduğu noktaya kaç dakikada geleceğini, ne tür bir gemi gördüğünü söylüyor.

Bunun için İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yerleştirdiği herkesin görebileceği trafik kameralarından bile faydalanıyorlar.

'Hollywood filmlerinden daha heyecanlı'Kameraları sürekli takip eden birileri var. Eğer birisi kameraya bakamayacaksa diğerine haber veriyor. Bunu ne için yapıyorlar diye sorarsanız, aslında yanıt sadece "keyif!" Bu işten para kazanmıyorlar veya bu tutkuları onlara kendi işlerinde yardımcı olmuyor.

Yörük Işık ve Alper Böler'in tanışmalarının sebebi de aslında bu gemi izleme tutkusu. Yörük Işık, "Boğazları seyretmek o kadar heyecanlı ki, sinemaya gidip Hollywood filmi izlemiyoruz artık" diyor.

Toplam beş kişilik bir ekipler ve turkishnavy.net isimli internet sitesi onların fotoğraf ve gemi bilgileri üssü.

İkisi de özellikle iki yıldır gemileri takip ediyorlar. Rusya'nın henüz son birkaç aydır Suriye ile ilgili adımlarını açıkça atmasına rağmen, iki yıldır Rus gemilerinin sürekli Boğaz'dan geçerek Suriye'ye gittiğini anlatıyorlar.

Pek çok insanın çoğunlukla romantik bulduğu, Boğaz'dan ağır ağır geçişlerini bir yudum çay eşliğinde izlediği bu gemiler aslında dünyada olup bitenlerden farklı bir şekilde haberdar olmanın bir yolu. Tabii eğer yeterince dikkatli bakarsanız...

Askeri gemileri seyir terası: BoğazYörük Işık şöyle anlatıyor gözlemlerini:

"Biz çıkarma gemilerini ezbere biliyoruz. İETT otobüsü gibi. Mesela Yamal bugün geçti ya 9 ile 12 gün arasında bu gemi geri dönecek. Geri dönüş süresi hava durumuna, oraya götürdüğü şeylerin yüklenme sürelerine bağlı" diyor.

Alper Böler ise "Savaş gemileri her zaman görülen şeyler değil. Örneğin ticaret gemileri takip edebileceğiniz akıllı telefon uygulamaları var. Ama askeri gemilerin kimse de nerede olduğunu bilmiyor. Bilgi parçacıkları var sadece. Boğaz ise onların en net görülebileceği yer. Açık denizden izlemek bu kadar kolay değil" diyor.

İkisinin de sosyal medya takipçileri arasında, yaptıkları bu işe binaen Ortadoğu uzmanları, Suriye'deki muhalif gruplar, gazeteciler ve analistler takip ediyor.

Böler, "Paylaştığım bir gemi fotoğrafının ardından Suriye'den birileri, ‘Aa bakın bunlar geliyormuş şimdi' diye yorum yapıyor, kendi takipçileriyle paylaşıyor" diyor.

Büyük ses getiren fotoğraflarına gelince...Bu gemiyi beklemelerinin tek nedeni, üzerinde Türk bayrağı asılı olup olmayacağını görmek imiş başta. Boğazdan geçen savaş gemilerinin Türk bayrağı takması zorunlu değil. Ancak bugüne kadar Rusya ve Türk savaş gemileri, bir diğerinin sularına girdiğinde karşılıklı olarak birbirlerinin bayraklarını takıyorlardı.

Boğaz'dan Türk bayrağı ile geçen tek gemi oyduÖnce Alper Böler çekmiş fotoğrafını, sonra Yörük Işık.

Işık, Ümraniye'den sahile inmiş bu geminin fotoğrafını çekebilmek için.

İkisinin de gemiyle ve üzerindeki uçaksavar taşıyan adamla ilgili yorumları benzer. Ama önce küçük ve ikisinin de fotoğrafı çekmek istemesinin asıl nedenine ait bilgi: Evet, bu Rus savaş gemisi Türk bayrağı çekmişti.

Böler'in yorumu şu:

"Bence iki ihtimal var bu füzeyle ilgili. Biri geminin savunma sistemlerinde bir sorun var. Çünkü bu geminin aynısı geçti bugün ve bunu yapmadı. İkincisi de biri Haziran ayından tatbikat yaparken bir fotoğrafını gönderdi. O zaman da bu geminin üzerinde bu adam duruyor. Yani ya savunma sisteminde bir sorun var ya da kaptanın böyle bir derdi var. Zaten kendini savunma hakkı da var."

Işık ise "Bu uzun zamandır geçmiş tek Türk bayrağı çekilmiş gemiydi. Uçak krizinden sonra bayrakla geçen tek gemi bu. Bunun agresif bir hareket olması çok anlamsız olarak geliyor" yorumunu yapıyor.

Ben bu haberi yazarken Yörük Işık bana İstanbul Boğazı'ndan geçen yeni gemilerin fotoğraflarını atmaya devam ediyordu. Pek çok İstanbullunun çayını yudumlarken günün en güzel molasını verdiği Boğazlar, bugün uluslararası ilişkilerin en önemli sahalarından birine gelmiş halde ve neyse ki burayı sadece amatör amaçlar için de olsa her zaman gözleyenler var.