G8'de Rusya'nın yokluğunu doldurabilecek ülke Türkiye mi?

Sercan Eker / Mynet Haber

Adı yıllar içinde değişse de sanayileşmiş 7 ülkenin liderlerinin bir araya gelerek dünyanın ekonomik gidişatı üzerine bazı kararlar aldıkları zirve 26-27 Mayıs 2016 tarihinde, Japonya önderliğinde, Kashikojima Adası'nda düzenleniyor.

Geçen yıla kadar Kanada, ABD, Japonya, İngiltere, Almanya, İtalya, Fransa ve Rusya’nın katılımıyla gerçekleşen ve adı G8 olan toplantı, Rusya’nın son yıllardaki tavırları sebebiyle geçen sene üyeliği askıya alınınca bu yıl G7 olarak adlandırılıyor.

G7 nedir? Katılan Ülkeler Neye Göre Belirleniyor?

Gayri safi milli hasıla’sı (GSMH) en büyük 7 ülkenin (ki bu toplamda dünya ekonomisinin yaklaşık %65’ine tekabül ediyor) hükümet başkanlarınin bir araya gelip o sene konferansa ev sahipliği yapan ülkenin belirlediği gündem doğrultusunda bir takım kararlar çıkar.

Dünyanın büyük endüstrileşmiş demokrasilerinin forum fikri, 1973'teki kürsel ekonomik kriz (petrol krizi), ve ondan sonra gelen küresel durgunluğa bir çözüm bulma amacıyla ortaya atıldı. 1975'te Fransa Başkanı Valery Giscard d'Estaing, Almanya, İtalya, Japonya, Birleşik Krallık ve ABD hükümet başkanlarını Rambouiller'de toplantıya davet etti. Altı lider, dönerli bir başkanlık altında organize edilen yıllık toplantıya G6 (altılı grup) şeklinde mutabık kaldılar. Takip eden yıl, Birleşik Devletler Başkanı Gerald Ford'un emriyle Kanada gruba katıldı ve grup bilindiği gibi G7 oldu. Avrupa Birliği'nin de, Avrupa Komisyon Başkanı tarafından temsil edilmeye başlamasıyla zirve G8 ismini aldı.

Geçtiğimiz yıla kadar Rusya’nın da içinde bulunduğu grup, Putin’in son yıllardaki izlediği siyasetle birçok devlet ile arasının açılması nedeniyle ülkenin üyeliğini askıya aldı.

Toplantıya katılan ülkeler için dünyanın en zengin ülkeleri denmesi yanlış olmaz. GSYİH ve GSMH değerleri üzerinden yapılan değerlendirmede, ekonomileri en güçlü 7 ülkenin (Çin ve Hindistan liste dışı tutuluyor çünkü kendi ekonomik sistemleri var) GSMH durumları 2015 verilerine göre şöyle.

1. ABD 17, 95 trilyon $

2. Avrupa Birliği 16,22 trilyon $

3. Japonya 4,12 trilyon $

4. Almanya 3,36 trilyon $

5. Birleşik Krallık 2,85 trilyon $

6. Fransa 2,42 trilyon $

7. İtalya 1,82 trilyon $

8. Kanada 1,55 trilyon $

Ülkelerin, ekonomik durumlarının iyiliğinin yanında _İnsani Gelişim Endeksi'_nde de en üst sıralarda yer alması dikkat çekiyor. Zirveye katılan 7 ülkeden 6'sı çok yüksek insani gelişim ülkeleri arasında üst sıralarda. Rusya da yüksek insani gelişim ülkeleri arasında üst sıralarda. AB ülkelerinin ise büyük bölümü çok yüksek insani gelişim endeksi ülkeleri arasında.

Bu sene gündemdeki konular ağırlıklı olarak ekonomi ve ticaret

Japonya’daki toplantıda bu sene kürsel ekonominin gidişatı ve ülkeler arası ticaret ana gündemi oluşturuyor. Ana gündem dışında ise dış politikarlardaki gelişmeler ve özellikle Orta Doğu’daki belirsizlik, Türkiye'yi de çok ilgilendiren Suriyeli sığınmacı krizi ve Kuzey Kore’nin nükleer çalışmaları dikkat çeken başlıklardan sadece birkaçı.

Bizim ise en çok merak ettiğimiz konu, üyeliği Ukrayna üzerindeki baskısı sebebiyle askıya alınan Rusya’nın durumu hakkında çıkacak karar.

Türkiye G20’de olmasına rağmen G7’de yok

Rusya hakkında çıkacak karar ülkenin üyeliğini etkileyecek mi bilemiyoruz ama büyüyen ekonomisiyle G20 ülkeleri arasında yerini alan ve geçen sene Antalya'da G20 Zirvesi'ne ev sahipliği yapan Türkiye'nin G8'e girme ihtimali var mı? Büyük ihtimalle yok.

Türkiye'nin ekonomik durumu ve ülkedeki İnsani Gelişim Endeksi verileriyle G8'in ekonomik olarak en zayıf halkası Kanada ve İnsani Gelişim Endeksi'nde en düşük sıraya (50) sahip Rusya ile Türkiye'nin durumlarını karşılaştırdık.

Katılımın ana kriteri GSMH’si en düşük ülke Kanada (1, 552 trilyon $) 2015 verilerine göre Türkiye'yi ikiye katlamış (733 milyar $).

KAN 1 - 0 TUR

Kanada ile işsizlik oranına göz attığımızda, Türkiye'de %9,3 iken Kanada'da %7,1.

KAN 2 - 0 TUR

Ortalama çalışma saatlerinde fark daha da büyük; Türkiye'de bir vatandaş yılda 1812 saat çalışırken bir Kanadalı 1706 saat çalışıyor. Yani biz Kanadalılardan yılda 106 saat (neredeyse 5 gün) daha fazla çalışıyoruz.

KAN 3 - 0 TUR

Gelir dağılımındaki eşitsizlikte ise Türkiye Kanada'ya fark atıyor ve ne yazık ki bu olumlu bir şey değil. 2015 OECD verilerine göre dünyada gelir dağılımı eşitsizliği en yüksek 5. ülke Türkiye’de en zengin %10’luk kesim ile en yoksul %10’luk kesim arasındaki gelir farkı tam 126 kat. Kanada’da bu rakam bizden tam %20,6 daha az.

KAN 4 - 0 TUR

Kişi başına yapılan sağlık harcamaları ise Kanada'nın artı puan aldığı bir alan. Kanada, vatandaşları için ortalama 5 bin 740 dolar sağlık hizmeti harcaması yapıyor. Türkiye sadece 664 dolar (hem özel hem de devlet kaynaklı harcama).

KAN 5 - 0 TUR

Tüm bunlarla birlikte Kanada'nın önümüzdeki ekonomik programının küresel ekonomiyi rahatlatacağını düşünen birçok ekonomist var.

Sosyolojik grafiklerde de durum pek farklı değil. Örneğin hapishanedeki insan sayısı...

Türkiye’de her 100 bin kişiden 212 tanesi hapishanedeyken Kanada’da bu sayı 118. Bir parantez açıp bu konuda hiçkimsenin Hollanda'yla boy ölçüşemeyeceğini düşündüğümüzü de ekleyelim.

KAN 6 - 0 TUR

Son istatistik ise durumun genele etkisi olsa gerek. Kanada’da ortalama yaşam süresi 81 yıl iken ülkemizde 73. Huzur ve gelişmişliğin verdiği rahatlık ile 8 yıl daha fazla yaşıyor Kanadalılar.

KAN 7 - 0 TUR

Kanada biraz dişli çıktı. Her alanda Türkiye'den üstün oldukları gibi bir de hemen hemen her kategoride farklar uçurum seviyesinde.

Rusya yerine Türkiye’nin G8'e girme ihtimali var mı?

Kanada ile ekonomik ve sosyal verileri karşılaştırdığımızda Türkiye çok geride. Peki, Rusya'yla Türkiye çok farklı mı?

Özellikle nüfus avantajı ve Türkiye'den çok daha erken sanayileşmenin de etkisiyle Rusya'nın GSMH'si 2 trilyon doları aşıyor.

RUS 1 - 0 TUR

Çalışma saatlerinde Rusya’da şartlar Türkiye'den çok daha kötü. Rusya'da insanlar ise Türkiye'ye göre 178 saat fazla, yani 1980 saat çalışıyorlar.

RUS 1 - 1 TUR

İşsizlik oranına bakınca tam tersi bir veri söz konusu. Kanada’dan bile daha iyi durumdaki Rusya'da işsizlik oranı %5,8.

RUS 2 - 1 TUR

Sağlık harcamaları konusunda Rusya ile rakamlar birbirine çok yakın. Türkiye’de 664 dolar, Rusya’da 886 dolar. Biz bunu beraberlik sayıyoruz.

RUS 2 - 1 TUR

Gelir dağılımında (son yılları baz alırsak) Ruslar Türkiye'yi geçmiş ki bu Türkiye'ye artı puan demek. Zengin ve yoksul arasındaki uçurum Rusya'da Türkiye'den %4.48 daha fazla.

RUS 2 - 2 TUR

Hapishanedeki insan sayısında ise herkesin bildiği bir gerçeklik; Rusya’da suç oranı inanılmaz yüksek. Bizde her 100 bin kişiden 212’si hapishane görmüşken Rusya'da bu sayı tam 468!

RUS 2 - 3 TUR

Son olarak ise yaşam sürelerine bakalım. Kanada’nın yanında Türkiye'nin ortalama yaşam süresi kısa gözükebilir ama Rusya'da bu süre Türkiye'den 3 yıl daha kısa. Ortalama yaşam süresi 70 yıl.

RUS 2 - 4 TUR

Bu karşılaştırmalar tabii ki Türkiye'nin Rusya'dan daha iyi bir ülke olduğunun kanıtı değil. Kendimizce seçtiğimiz ve kritik bulduğumuz birkaç verinin karşılaştırması. Zaten İnsani Gelişim Endeksi'nde Türkiye'den 22 sıra yukarıda bulunması da Rusya'nın birçok açıdan Türkiye'den daha iyi durumda olduğunun bir göstergesi. Ayrıca Türkiye de, en az Rusya kadar hem Ortadoğu siyasetinde hem de yurtiçinde izlediği politikalar yüzünden ulusal ve uluslararsı kaynaklarca eleştiriliyor. Ekonomik durumunun da, yakın bir tarihe kadar, G8 ülkelerini yakalayabileceğinin sinyalleri çok zayıf. Türkiye'nin ekonomik, ve insani gelişim açısından kat edecek çok yolu var.

_Kaynaklar: ifitweremyhome.com, wikipedia.org, hdr.undp.org_