17 Ağustos Depremi'nin üzerinden 23 yıl geçti

KOCAELİ/SAKARYA (AA) - ŞENGÜL AZBAY/ÖMER FARUK CEBECİ - Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan ve "asrın felaketi" olarak tanımlanan 17 Ağustos 1999 Marmara Depremi'nin üzerinden 23 yıl geçti.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, 17 Ağustos 1999'da saat 03.02'de 7,4 büyüklüğünde meydana gelen ve 45 saniye süren Marmara Depremi; Kocaeli, Yalova, Sakarya, İstanbul ve Düzce'de yıkıma neden oldu.

TBMM Deprem Riskinin Araştırılarak Deprem Yönetiminde Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi̇ Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonunun Temmuz 2010 tarihli raporuna göre, depremde 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı.

Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı depremden 16 milyona yakın kişi değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.

- Kentsel dönüşüm çalışmalarıyla yaralar sarıldı

Depremde İstanbul'da 454 kişi yaşamını yitirirken Yalova, Düzce ve Gölcük'ten kentteki hastanelere getirilen yaralılardan hayatını kaybedenlerle bu sayı 981'e çıktı.

İstanbul'da 1880 kişinin yaralandığı depremde 41 bine yakın konut ve iş yerinde hasar oluştu, 18 bin 162 konut orta ve ağır şiddetteki hasar yüzünden oturulamaz hale geldi.

Kentte ayrıca 3 bin 171 okuldan 820'si hasar gördü. Bunların 118'i orta, 13'ü ağır hasarlı olarak belirlendi. İstanbul'daki 10 bine yakın kamu binasının 1137'sinde az, 387'sinde orta, 37'sinde ise ağır hasar oluştu.

İstanbul'da depremden en çok zarar gören yer Avcılar oldu. İlçede 270 kişi hayatını kaybederken yüzlerce kişi de yaralandı. 1823 konut ve 326 iş yerinin yıkıldığı ya da ağır hasar gördüğü ilçede, 5 bin 106 konut ve 872 iş yerinde orta hasar, 3 bin 685 konut ve 461 iş yerinde hafif hasar meydana geldi.

Bakanlıklar ile TOKİ ve diğer kurumların iş birliğinde yapılan kentsel dönüşüm çalışmalarıyla depremin yaraları büyük oranda sarıldı. TOKİ, belediye ve özel sektör tarafından yıkımın yaşandığı kentlerde, deprem yönetmeliğine uygun binlerce yeni konut inşa edildi.

Başta okullar ve hastaneler gibi kamu binaları olmak üzere hafif hasarlı binalar depreme karşı güçlendirildi.

- Kocaeli'de depremin izleri silindi

Binlerce insanın yaşamını yitirdiği, ev ve iş yerinin yıkıldığı Kocaeli'de, depremin ardından facianın acı izleri ortadan kaldırıldı. Depremde en ağır yıkımın yaşandığı şehirde deprem yönetmeliğine uygun binlerce konut inşa edildi.

Kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında Gölcük, Körfez ve İzmit başta olmak üzere birçok ilçede yeni projeler hayata geçiriliyor.

Bu kapsamda yapı stoku açısından en riskli bölgelerden biri olan Cedit Mahallesi'nde başlatılan "Yerinde Kentsel Dönüşüm Projesi" ile 1105 hak sahibinin evleri yeniden yapılacak.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Kocaeli Büyükşehir Belediyesince finanse edilen projede, 494 binada oturan hak sahiplerinin tahliye edilmesiyle yıkım çalışmaları yapıldı.

Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Gebze Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü iş birliğinde hazırlanan "Kocaeli İli Afet Zararlarının Azaltılmasında Akıllı Kent Uygulaması Projesi" kapsamında "acil müdahale" ve "erken uyarı" sistemi kurulması için çalışmalar devam ediyor.

Yine şehrin farklı noktalarına kurulan 41 deprem kayıt istasyonundan elde edilen verilerle deprem haritaları ve master planlar hazırlanıyor, riskli alanlar izleniyor.

- Kocaeli ülke ihracatına en çok katkı sağlayan illerin başında

Limanları ve üretim tesisleriyle Türkiye'nin uluslararası ticaretinde önemli yere sahip olan Kocaeli, depremin ardından geçen 23 yıllık süreçte ihracatını büyük oranda artırdı.

Türk imalat sanayisinin yaklaşık yüzde 15'ine ev sahipliği yapan kent, Türkiye'nin bu yıl için belirlenen 250 milyar dolarlık ihracat hedefine en güçlü katkıyı veren iller arasında bulunuyor.

Kocaeli, 1 milyar 741 milyon dolarla İstanbul'un ardından temmuzda en fazla sanayi ihracatı gerçekleştiren ikinci, otomotiv endüstrisinde ise 565 milyon 418 bin dolarla geçen ay en fazla ihracat gerçekleştiren il olmayı başardı.

Türkiye'nin sanayi merkezlerinden Kocaeli'de üretilen malların dünya pazarlarına ulaşmasında önemli rol oynayan İzmit Körfezi'ne 2021'de 9 bin 554 gemi uğradı.

Geçen yıl, İzmit Körfezi'nin etrafındaki limanlarda geçen yıl elleçlenen toplam yük miktarı da 2020'ye göre yüzde 6'lık artışla 81 milyon 335 bin 143 tona ulaştı. Türkiye'deki limanlarda elleçlenen toplam yük miktarının yüzde 15'inin gerçekleştirildiği Kocaeli, geçen yıl bu alanda da birinci sırada yer aldı.

- Sakarya'da "yatay kentleşme modeli" kararlılıkla sürdürülüyor

Depremin en çok etkilediği ikinci il olan Sakarya da kentsel dönüşüm ve diğer çalışmalarla depremin izlerini sildi.

Afet sonrası başlatılan çalışmalarla 15 Temmuz Camili, Korucuk ve Karaman mahallelerinde Valilik ve diğer resmi kurumların da içerisinde bulunduğu "yeni yerleşim bölgesi" oluşturuldu.

TOKİ tarafından deprem yönetmeliğine uygun konutlar inşa edilirken Büyükşehir Belediyesi de Yenikent Park, Yenikent Kültür Merkezi ve Korucuk Park gibi sosyal donatı alanlarını kente kazandırdı.

Sakarya'da olası depremleri en az kayıpla atlatabilmek için "yatay kentleşme modeli" kararlılıkla uygulanmaya devam ediliyor. Model sayesinde çok katlı binalara ruhsat verilmezken kent sakinleri deprem yönetmeliğine uygun konutlarda güvenle yaşamlarını sürdürüyor.

Sanayi ve tarım alanındaki yatırımlarıyla adından söz ettiren Sakarya, kentsel dönüşümde de Türkiye'ye örnek oluyor. Bu kapsamda Erenler ilçesine bağlı Yenimahalle ve Küpçüler mahallelerinde 666 dönüm alanda 9 etaptan oluşan "Erenler Belediyesi Kentsel Dönüşüm Projesi" hayata geçirildi.

Yıkılanların yerine yapılan konutlar hak sahiplerine verilirken belediye bütçesiyle etap etap gerçekleşen projede çalışmalar devam ediyor.

Büyükşehir Belediyesi, muhtemel afetlere hazırlıklı olunması amacıyla kente Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) de kazandırdı. AKOM, olası afet durumunda kriz merkezi olarak hizmet sunacak.

- Sakarya ekonomisi katlanarak büyüdü

Sakarya'da sanayici ve yatırımcılara sağlanan teşviklerle iş dünyası da adeta ayağa kaldırıldı. Sakarya 1999'da 180 milyon dolar olan ihracatını yatırım ve teşviklerle 2021 sonu itibarıyla 5 milyar doların üzerine çıkardı.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, dünyayı etkisi altına alan salgın nedeniyle 2020'de 4 milyar 624 bin dolar ihracat gerçekleştiren kent, geçen yıl 152 ülke ve 9 serbest bölgeye 5 milyar 99 milyon 790 bin dolarlık dış satış yaparak ülke ekonomisine katkı sağladı.

Türkiye'de en çok dış satış yapan kentlerin başını çeken Sakarya, bu yılın ilk yarısında 2 milyar 631 milyon 261 bin dolar ihracat yaptı.

Kentte 1999"da bir olan organize sanayi bölgesi sayısı, bu süre zarfında 11'e ulaştı. Kentte 5 organize sanayi bölgesinin kurulması için çalışmalar devam ediyor.

Depremin yaralarını saran kent, 23 yılda ekonomisini büyüttü.

Karasu ilçesinde 1995'te temeli atılan ve 2017 yılında hizmete açılan Batı Karadeniz'in en büyük limanlarından Karasu Limanı da kentin ihracatına katkı sunuyor. Limandan yapılan yolcu taşımacılığı, Ro-Ro seferleri ve tahıl sevkiyatıyla kent ve ülke ihracatına daha fazla katkı sunulması hedefleniyor.

Kentin kuzey bölgesinden geçen ve 19 Aralık 2020'de hizmete giren Kuzey Marmara Otoyolu da kente yönelik sanayi yatırım taleplerini artırdı.