Bilim insanları, Elazığ'daki 6.8'lik depremde yüzey kırığı oluşmadığını saptadı

İstanbul Teknik Üniversitesi, Yıldız Teknik Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nden öğretim üyeleri, Elazığ'da Cuma günü merkez üssü 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından bölgeye geldi. Doğu Anadolu Bölgesi'nden geçen ve Hatay'dan Bingöl'ün Karlıova ilçesine kadar uzanan fay hattında ölçüm yapan bilim insanları, artçı depremleri içeren verileri de işlemek üzere topladı. Sivrice ile Palu arasında 2015'ten bu yana kurulan 6 sismograf, sürekli çalışan 2 GPS istasyonu, 25 GPS ölçme noktası ve 2 creepmetrede veri toplayan bilim insanları, ölçüm ve gözlem yaptı. Bilim insanları, Sivrice merkezli 6.8 büyüklüğündeki depremin ardından meydana gelen artçıların kaydedildiği verileri de işlemek üzere topladı.

6.8'LİK DEPREMİN YÜZEY DEFORMASYONLARI BELİRLENDİ

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Jeodezi Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Hayrullah Karabulut, Yıldız Teknik Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Doğan ve Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Jeodezi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Ergintav, Murat Nehri kıyısındaki Palu ilçesindeki sismograftaki verileri kaydetti. Bilim insanları, elde edilen veriler ve incelemelerle 6.8 büyüklüğündeki depremin yüzey deformasyonlarını da belirledi. Bilim insanları, depremle birlikte yer yüzeyinde herhangi bir kırılma ve deformasyon oluşmadığını, sadece ikinci etki konumunda olan heyelanlar ve yollarda yarıklar meydana geldiğini saptadı. Toplanan verileri işleyecek bilim insanları, bulgularla depremle ilgili çalışmalara katkı sunacak.

'FAY HAREKETİNİ MODELLEMEYE ÇALIŞIYORUZ'

Yıldız Teknik Üniversitesi Harita Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Doğan, 3 farklı yer bilimiyle Doğu Anadolu Bölgesi'nden geçen fay hattındaki mekanizmayı çözmeye çalıştıklarını söyledi. Prof. Dr. Doğan, tüm bilgileri bir araya getirerek faydaki hareketi modelleyeceklerini kaydederek, şöyle dedi:

"Jeodezi, jeofizik ve jeoloji bölümlerindeki gruplarla birlikte 3 farklı yerbilim tekniğini kullanıyoruz. Jeodezi olarak biz buraya GPS noktaları yerleştirdik. Şu anda fayın güneyi ve kuzeyinde olmak üzere 2 sabit ve sürekli çalışan GPS istasyonu kurduk. Bu Ekim ayından beri çalışıyor. Burada herhangi bir deprem olduğunda direk olarak bu depremin etkisini görebileceğimiz istasyonlar bunlar. Ayrıca bu bölgede 7 tane jeodezik olarak 2 tane sabit istasyonlar kurduk. Periyodik olarak konum değişimlerini belirliyoruz. Jeofizik çalışmaları olarak deprem cihazlarını yerleştirdik. Şu an da Palu'da 1, Sivrice'de 3, Pütürge'de 1 tane yerleştirdik. Bölgede 6 tane deprem cihazımız bulunmaktadır. Bunun yanında jeolojik olarak da İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki arkadaşlarımız arazi çalışmalarıyla bölge içerisindeki bir takım jeolojik etütler yaptılar. Toprak örnekleri aldılar, bunların da jeokimyasal laboratuvarlarda değerlendirerek faydaki mekanizmayı çözmeye çalışıyoruz. Bütün bilgileri bir araya getirerek fay hareketini modellemeye çalışıyoruz."

'YÜZEY KIRIĞI OLUŞTURMADIĞINI GÖRDÜK'

Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Jeodezi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semih Ergintav ise merkez üssü Sivrice'de meydana gelen 6.8 büyüklüğündeki depremde yer yüzeyinde deformasyon oluşmadığını ifade etti. Prof. Dr. Ergintav, depremle birlikte sadece ikinci etki olan heyelanlar ve yollarda yarıklar oluştuğunu saptadıklarını anlatarak, şunları söyledi:

"Depremden sonra bizim çalışma şeklimiz hızlıca bölgeye gidip, bölge hakkında depremin neden oluştuğunu anlamak. Çeşitli üniversitelerden arkadaşlarla birlikte cihazlar yerleştiriyoruz, gözlemler yapıyoruz. Depremin sonucunda görebildiğimiz kadarıyla, elde ettiğimiz farklı cihazlardan gözlemlerden derinlerde başlayan olayın yüzeye kadar gelmediğini, enerjisinin gelmeye yetmediğini görebiliyoruz. O yüzden yüzeyde çok net 99 depreminde olduğu gibi bir yüzey kırığı oluşturmadığını gördük. Tabi yüzeyde çatlaklar, kaymalar var. Onların hepsi aslında ikincil olay. Temel olarak böyle depremin neden olduğu bir ana yüzeyde deformasyon yok. Onun ziyadesinde yayılan, daha yaygın deformasyonlar var. Onların etkilerini yollardaki çatlaklardan, kırıklardan, patlamalardan çok rahat görüyorsunuz. Belki de hasarın az olmasına can kaybının az olmasına neden olan olay böyle bir avantaj aslında. Tabi bu fayın özelliğine bağlı. Şimdi biz de topladığımız verilerle bu fayın özelliğini iyice anlayıp, neden nefesi yukarı kadar yetmediğini modellemeye çabalayacağız."

(DHA)