Eski Fin Cumhurbaşkanı'nın gözünden Türkistan'dan Çin'e 115 yıllık fotoğraf kareleri

EDA ÖZDENER - Finlandiya'da 1944-1946'da Cumhurbaşkanlığı yapan Carl Gustaf Emil Mannerheim'ın, genç bir yarbayken görevlendirildiği Orta Asya'da çektiği fotoğraflardan oluşan sergi Ankara'da açıldı.

CerModern Hub Salonu'ndaki sergide, Mannerheim'ın 20. yüzyılın başında Orta Asya'dan Çin'e uzanan, çoğunluğu at üzerinde geçen 2 yıllık yolculuğunda körüklü makineyle çektiği fotoğraflardan 48'i yer alıyor.

Orta Asya'ya istihbarat görevlisi olarak giden ancak bu görevi örtbas etmek için bir kaşif gibi davranan Mannerheim, ünlü Fransız sinolog Paul Pelliot'nun keşif gezisinde yer aldı, ancak bir süre sonra ikilinin yolları ayrıldı. Mannerheim seferine kendi devam etti.

Mannerheim 9x12'lik makinesiyle, 1906'dan 1908'e kadar yaptığı 14 bin kilometrelik yolculuğunda, Uygurlar, Kalmuklar, Torgutlar, Yugurlar, Kırgızlar, Tangutlar ve Mandarinlerin günlük yaşamlarını ve kültürel ögelerini fotoğrafladı.

Ölçümler yapıp, haritalar çizen ve yaşadıklarını yazan Mannerheim, yolculuk öncesi Fin bilim camiasıyla yaptığı görüşmeler kapsamında, arkeolojik, etnografik öğeler ve eski el yazmaları topladı, karşılaştırmalı antropoloji çalışmaları için farklı insan tiplerinin fotoğraflarını çekti.

Mannerheim'ın Finlandiya Ulusal Müzesi'nde yer alan 1100 parçalık bu çalışmasından oluşan seçki, küratör Peter Sandberg tarafından Ankara'ya taşındı.

Mandarinlerden dilencilere, yerel polislerden afyon içenlere, askerlerden annelere, bozkır göçebelerinden vaha kasabalarının tüccarlarına dönemin sosyal hayatını ölümsüz hale getiren fotoğraflar, 14 Kasım'a kadar görülebilecek.

- "Türk topluluklarına ilişkin birçok kare var"

Küratör Sandberg, AA muhabirine yaptığı açıklamada, artistik açıdan en iyi olan ve farklı topluluklardaki çeşitliliği yansıtacak kareleri Ankara'daki sergiye getirdiğini söyledi.

Sergide portre, manzara, günlük yaşam, röportaj fotoğraflarının yer aldığını belirten Sandberg, "Mannerheim çok yönlü bir insandı. Fotoğrafladığı ve ilgi alanına giren şeyler çok fazlaydı. Zamanının kaşifleriyle karşılaştırıldığında onu da, sergiyi de farklı kılan bu." dedi.

Sandberg, Mannerheim'ın fotoğraflarının Türkiye'de izlenime sunulmasına ilişkin de "Sergi Asya'dan geçiyor. Oradaki Türk topluluklarına ilişkin birçok kare var. Burada ilgi olacağını düşündük." değerlendirmesinde bulundu.