Mardin kent merkezine 30 kilometre uzaklıkta bulunan Dara Mahallesi’nde yer alan ve tarihte Yukarı Mezopotamya'nın en önemli yerleşim yerlerinden Dara Antik Kenti'nde, Roma Dönemi’nde, 'Yeniden Diriliş' törenlerinin yapıldığı, binlerce kişinin kemik ve kafa taşlarının bir arada olduğu 1500 yıllık galeri mezarlık, bir ilk olma özelliğini taşıyor.
DÜNYADA BAŞKA ÖRNEĞİ YOK
M.S. 6'ncı yüzyılda oluşturulan bu alanın Hristiyanlık inancındaki, yeniden diriliş ayinleri için Romalılar tarafından inşa edilen toplu bir mezarlık alanı olduğu ve dünyada başka örneğinin olmadığı anlaşıldığından, buluntuların yerinde korunmasına ve sergilenmesine karar verilmesi üzerine geçen yıl halkın ziyaretine açıldı.
KABARTMANIN ÜZERİNDE ÖLÜLERİN YENİDEN DİRİLTİLME SAHNESİ İŞLENMİŞ
Toplu mezar, ana kayanın oyulmasıyla 3 kattan oluşuyor. Katlar işlevsel olarak birbirinden ayrılarak üst kat, ritüel sahnelerinin sergilendiği alan, orta kat, dört kenarında bulunan tonozlu mezarlarda çoklu gömülerin yapıldığı alan, alt kat ise toplu gömüler için kullanılmış. Toplu mezara giriş, üzerinde kabartmalar bulunan görkemli bir kapıyla sağlanıyor. Kabartmanın üzerinde ölülerin yeniden diriltme sahnesi işlenmiş. Kabartmanın sol tarafında kanatlı bir figür bulunmakta olup, galeri toplu mezarın, rahat ve uygun koşullarda ziyaret edebilmesi için girişi cam cephe ile kapatılarak, ziyaretçiler için yürüyüş platformu oluşturuldu.
MEZARIN ALT KATINDA YÜZLERCE İNSANA AİT MEZAR BULUNDU
Dara'da yapılan kazılarda, nekropol alanının uzun dönemler kullanıma tabi tutulduğu, çeşitli dönemlerde farklı kültür ve inançlara ait gömüler yapıldığı anlaşılmış ve 2010 yılında galeri mezarda yapılan kazılar sırasında, mezarın alt katında yüzlerce insana ait mezar açığa çıkarılmıştı. Bu mezarların kutsal kitaplarda ruhlara nefes verilmesi ve yeniden dirilişin canlandırıldığı, 'Ezekiel-ölüleri dirilten peygamber' ile ilişkilendirildiği ve bu insanların yeniden dirileceklerine inandıkları gün için bu mezarda toplandıkları tespit edilmişti.
3 BİN KİŞİLİK TOPLU MEZAR
Alanda 3 bin kişilik toplu mezarın olduğunu anlatan Mardin Kültür ve Turizm İl Müdürü Alaaddin Aydın, Dara Antik Kenti’ni, 'Askeri garnizon şehri' olarak kurulduğunu hatırlatarak, burada yeniden diriliş törenlerinin yapıldığı antik Roma Mezarlığı’nın hem restorasyonunu, hem de çevre düzenlemesini yaptıklarını söyledi. 1500 yıldır mezarlık olarak kullanılan alanın turizm için çok önemli bir değer taşıdığını ifade eden Aydın, mezarda bulunan 3 binin üzerinde kişiye ait olan insan kemiklerinin yeniden dirilecekleri gün için bu mezarda toplandıklarını tahmin ettiklerini dile getirerek, "Burası 6'ncı yüzyıllarda kullanılmış bir mezarlık alanı. Yapılan kazı çalışmasıyla çok sayıda insanın kemikleri ortaya çıkarıldı. Savaşta öldürülenlere ithafen, Doğu Romalılar tarafından 591 yılında yaptırılmış. Dünyada başka örneği olmayan bir yer. 2010 yılında Mardin Müze Müdürlüğü tarafından yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında yapının alt katında yüzlerce insana ait kemik ile birlikte o döneme ait değerli olan kandiller ve su kapları bulunmuştur" dedi.
'BURAYA GÖMÜLENLER İNANÇLARINA GÖRE CENNETE GİDİLECEĞİ İNANCINA SAHİP'
Dara Mahalle Muhtarı İbrahim Bilgiç, bölgeye huzur ve güvenin gelmesiyle ziyarete açılan toplu mezar sayesinde Dara’ya da ziyaretçi artışının olduğunu belirterek, şunları söyledi:
"Dara’daki bu mezarlık görünmediği takdirde ziyaretiniz eksik kalmış olur. Gerçekten de Türkiye’de eşi ve benzeri olmayan bir yer doğunun Efes'i diyoruz biz buraya. Toplu mezarlığa yoğun bir şekilde ziyaretçi var. Bunun daha da artacağını bekliyoruz. Kazı alanı dediğimiz nekropol alanında büyük galeri mezarlık içindeki toplu mezarlık beşinci yüzyıl erken Roma döneminde yapılan üç kattan oluşan bir yapı. Galerideki orta katta o dönemin komutanları, büyüklerinin mezarları en altta ise 3 bine yakın kişiye ait toplu bir mezar var. Buraya gömülenler inançlarına göre cennete gidileceği inancına sahip oldukları için imtiyazlı bir yerdi. Dünyada eşi benzeri olmayan bir mezar yapısı. Yekpare bir kaya olarak yapılan hem büyüklüğü hem yapılış şekli olarak çok farklı bir yapıda. Hem ibadet, hem yakılan ölüler, hem de topluca buraya gömülmeleri ile hem de bugün bunu sergiliyor olmamızdan dolayı dünyada buna benzer bir yapı başka bir yerde yok."
EN SEVDİĞİ ATIN BAŞIYLA DEFNEDİLMİŞ
Toplu mezarlığın içinde insanlara ait kemiklerin yanında değer verdikleri eşyaların da bulunduğunu anlatan Bilgiç, kazı alanında bir komutana ait olduğu ve çok değer verdiği değerlendirilen bir at başının da bulunduğunu sözlerine ekledi.
(DHA)
