Ne Zurna, Ne Mey, Ne De Sipsi; Onun Adı Gevreyik Düdüğü

Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Öbektaş beldesinde kaybolmaya yüz tutan ‘Gevreyik Düdüğü’ müzik öğretmeni Emrah Kaya tarafından gün yüzüne çıkarıldı.Ses rengi olarak mey, zurna ve sipsi seslerine benzeyen ve Türk müziğinde de rast makamına denk gelen bir dizisi olan Gevreyik Düdüğü, adını aldığı Gevreyik otundan yapılıyor.Doğu Karadeniz Bölgesi’nde derleme ve çalgı kültürü üzerine araştırmalar yapan Giresun Güzel Sanatlar Lisesi Müzik Öğretmeni Emrah Kaya, kaybolmaya yüz tutmuş çalgıları da gün yüzüne çıkartmak için yaptığı çalışmalar kapsamında Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Öbektaş Beldesinde yaşayan Yakup Demir’den öğrendiği çalgıyı birlikte icra ettiklerini söyledi.Kuşburnu düdüğü yapmaya gittiği coğrafyada ‘Gevreyik Düdüğü’ denilen çalgıyla karşılaştığını kaydeden Kaya, “Bunun literatür taramasını yaptım ama daha önce tespit edildiğine dair dönütlere rastlayamadım. Bu çalgıyı Gümüşhanelilerin ve Türk müziği dünyasının bilmesi gerektiğini düşünüyorum” dedi.“Enteresan bir sesi var”Bölgede olan gevreyik otunu alarak kendi evindeki atölyede yapmaya başladığını belirten Kaya, “Enteresan bir sesi var” diye nitelendirdiği çalgıyı Gümüşhane’de bir müzik stüdyosunda icra ederek kayıt altına aldı.Eskiden beri 5 delikle yapılan çalgının daha çok çobanlar tarafından kullanıldığını ifade eden Kaya, “Türk müziğinde rast makamına denk gelen bir dizisi var. 5 delik, 6 ayrı ses çıkıyor bu çalgımızdan. Gövdesinin üzerinde dili var. Normalde bu sipsilerde de olan bir şey. Aldığımız bilgiye göre yörede çiftlisi de yanyana yapılırmış. Tulum gibi de eskiden çalındığı söyleniyor” diye konuştu.“Bu ses olarak ney ile sipsi karışımı, bazıları gür sesinden dolayı zurnaya da benzetiyor”Kaya, çalgıyı 1.Uluslararası Gümüşhane Sempozyumu’nda Gümüşhane’nin müzik folkloru üzerine yaptığı araştırmalar içerisinde sunumumu ve icrasını yaptığını da belirterek, “Bu ses olarak mey ile sipsi karışımı, bazıları gür sesinden dolayı zurnaya da benzetiyor. Bunun bir özelliği var. Boyunun uzunluğuna göre delikler açılıyor ve bunlar parmak hesabına göre yapılıyor. Bir de içinin çapına göre sesleri gür ve ince olarak çıkıyor. Boyu uzarsa kalın, kısaysa daha ince bir ses çıkıyor” şeklinde konuştu.