Zeus Tapınağı'nda Çavdar Türklerine ait 400 figür

MUHARREM CİN - Kütahya'nın Çavdarhisar ilçesinde bulunan ve "İkinci Efes" olarak nitelendirilen Aizanoi Antik Kenti'ndeki Çavdar Türklerine ait tespitlerle ilgili yürütülen çalışmalar bir kitapta toplanacak.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi'ne 2012 yılında dahil edilen Aizanoi Antik Kenti'nde,1926 yılından bu yana zaman zaman ara verilerek yapılan kazılarda bugüne kadar Anadolu'daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı, 15 bin kişi kapasiteli antik tiyatro, 13 bin 500 kişilik stadyum, 2 hamam, dünyanın ilk ticaret borsa binası, sütunlu cadde, 5 köprü, 2 agora, nekropoller, antik bir bent, su yolları ve daha birçok yapı yeniden gün ışığıyla buluşturulurken, bölgedeki çalışmalar ise halen sürüyor.

Aizanoi Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Elif Özer, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Pamukkale Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve Halk Yatırım sponsorluğunda yürütülen kazı ve alan araştırmaları kapsamında, bölgedeki Zeus Tapınağı'nda birkaç yıl önce Çavdar Türklerine ve Bizanslılara ait bulgular elde edildiğini söyledi.

Tespitlerine göre, Antik Roma döneminden sonra Aizanoi'de Çavdarların ve Bizansların yaşadığını anlatan Özer, şöyle konuştu:

"Tapınağın güney alanında antik kentin genç döneminde, yani 12 ve 13'üncü yüzyıllardaki yaşama yönelik çalışmalar yaptık. Elde ettiğimiz bulgulara göre, burada Çavdar Türklerinin o dönemde yaşadığına dair bulgulara rastladık. Ekibimizin sanat tarihçileri tarafından tapınağın üzerine çizilen Çavdar figürleri üzerine çalışıldı. Tapınağın üzerinde 400 civarında figür var. Bu figürlerin hepsi tek tek incelendi ve her birinin çizimleri ve envanteri yapıldı. Burada 5-6 farklı grup olduğunu tespit ettik. Mesela savaşanlar ve bunların liderleri var. Bu figürler daha büyük atlarla daha büyük çizilmişler. Karşılarında daha küçük yapılan ve muhtemelen düşmanı betimleyen figürler söz konusu. Süvariler ve avlananların figürleri var. Tapınağın iç tarafında ise genelde işin şenlik tarafıyla ilgili figürler var. Burada kopuz çalanları, aşıkları görüyoruz."

Prof. Dr. Özer, tapınakta Çavdar Türkleriyle ilgili çalışmaları içeren bir kitabın çok yakında yayınlanacağını aktardı.

- "Aizanoi'de Bizanslılar da yaşamış"

Antik kentte yakın dönemde Bizanslıların da yaşadığına yönelik bulgular da elde edildiğini ifade eden Özer, "Zeus Tapınağı tek tanrılı dönemde Bizanslılar tarafından kilise olarak kullanılmış. Bundan dolayı da duvarların hepsine haçlar işlenmiş. Çivilerle ya da kesici aletlerle kazınmış yüzlerce haç figürü bulduk. Tapınağın kilise olduğu dönemde İsa Peygamber'in annesi kabul edilen Meryem için zambak duası yazıldığını gördük." dedi.

- "Ekmeklere haç mührü basılmış"

Antik Roma döneminde Zeus için tapınak girişine yapılan sunağın Bizans döneminde fırına çevirilerek ekmek pişirildiğini dile getiren Elif Özer, "Tapınağın doğu tarafındaki giriş kısmında antik roma döneminden kalma Zeus için bir altar (sunak) var. Antik çağın genç döneminde bu sunağın fırına çevrildiğini tespit ettik. Burada da Bizans dönemine ait bir ekmek mührü bulduk. Bu da gösteriyordu ki hamurlara üzerinde haç işareti olan mühürler basılmış ve bunlar o dönemin insanlarına verilmiş." ifadelerini kullandı.