GAP çiftçisinin bademe ilgisi artıyor

YASİN DİKME - Türkiye'nin önemli tarım kentlerinden Şanlıurfa'da, son yıllarda hayata geçirilen sulama projeleriyle ekim alanı genişleyen bademe çiftçilerin ilgisi arttı.

Tarım alanı büyüklüğü bakımında ülkede ilk sıralarda bulunan Şanlıurfa'da yaklaşık 6 milyon 393 bin 49 dekar alanda hububat tarımı yapılıyor. Çiftçiler buğday, arpa, mısır ve pamuk gibi ürünlerin yanı sıra bölgeye uyum sağlayan çeşitli ürünleri de yetiştirerek kazanç sağlıyor. Son yıllarda sulama alanlarının genişlemesiyle çiftçilerin badem yetiştiriciliğine ilgisi arttı. TÜİK verilerine göre kentte 2017 yılında badem ağacı sayısı 497 bin 616 iken 2018 yılında 568 bin 759 oldu. Bu yıl sonunda bu sayının yüzde 20 artması öngörülüyor.

Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bekir Erol Ak, AA muhabirine, üniversite olarak Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde badem konusunda önemli araştırmalar yaptıklarını söyledi.

Çalışmalarla birlikte özellikle Şanlıurfa'da badem yetiştiriciliğinin geliştiğini belirten Ak, bölgenin badem yetiştiriciliği için çok uygun olduğunu, çiftçileri buna teşvik ettiklerini ifade etti.

Prof. Dr. Ak, bademin çok dayanaklı bir meyve olduğunu vurgulayarak, şöyle konuştu:

"Badem bölgede uzun yıllardır üzerinde çalıştığımız bir meyve türü. Badem bölge iklimine çok uygun bir meyve bitkisi. Bademin diğer meyvelerden en büyük farkı çok çabuk meyve vermesidir. Örneğin bir badem ağacı 2 yıl içinde ürün vermeye başlar. Araştırmalar sonucunda bazı badem türlerinin bu bölgede çok iyi olduğunu gördük. Daha önceleri bölgede ilk başlarda bademe değer verilmiyordu. Çalışmalarımızla birlikte özellikle son yıllarda Adıyaman ve Şanlıurfa'da badem yetiştiriciliği gelişti. Bademde sulama ve gübreleme çok önemli konular. Bunun yanında en önemli konulardan bir tanesi de bademin verimini artırmak için arı kullanılması gerekmektedir. Bademde yüksek verim elde etmek istiyorsak mutlaka arıyla tozlamamız gerekiyor."

- Bademin her şeyini değerlendirmek mümkün

Prof. Dr. Bekir Erol Ak, son yıllarda devlet desteğiyle bölgede badem bahçelerinin arttığına dikkati çekerek, şunları söyledi:

"Sulama imkanlarını yaygınlaşmasıyla özellikle Hilvan ve Bozova'da geniş badem bahçeleri yetişmeye başladı. Bademin zeytin ve fıstıktan daha kolay bir hasadı vardır. Bunun yanında hasadı yapıldıktan sonra kurutulup depoya konulabilir. Bu çiftimiz için önemli bir avantaj sağlıyor. Bademin her şeyini değerlendirebiliriz. Getirisi yüksek olan bademin yeşil kabuğunu hayvanlara yem olarak kullanmamız mümkün. Bunun da süt verimini artırdığını görüyoruz. Badem kabuğundan özellikle aktif kömür elde edilebiliyor. Bununla birlikte bademin iç meyvesinden örneğin badem sütü denilen içecek yapılıyor. Bu Avrupa'da yapılan bir şey fakat maalesef ülkemizde henüz yapılmıyor. Bunun yanında badem yetiştiriciliği arıcılığı da canlı tutan bir alandır. Çalışmalarla birlikte bademin ekim alanının gelecek yıllarda daha çok artacağına ve Şanlıurfa'nın badem yetiştiriciliği merkezi haline geleceğine inanıyorum."

- Bölgeye işleme tesisi talebi

Hilvan ilçesinin Ovacık Mahallesi'nde badem yetiştiriciliği yapan Mehmet Ray da yaklaşık 5 yıl önce 100 dönümlük tarlasına badem ekimi yaptığını söyledi.

Bademin kısa sürede meyve verdiğini belirten Ray, "Bölgede badem ekimi her geçen yıl artıyor. Badem diğer ürünlere nazaran daha az masraflı. Badem iyi bakıldığında her yıl ürün veren bir bitki. Ürünün verimli olması halinde gelir de çok iyi oluyor. Bunun yanında ürünümüzü satacağımız bir yer bulamıyoruz. Genellikle tüccarlara satıyoruz. Onlarda bizden düşük fiyata alıyor. Bölgede sanayisi oluşturulursa ürünümüz daha da önem kazanır ve gelirimiz daha da artar. Maalesef buralarda badem işletecek bir yer bulamıyoruz." diye konuştu.