GAP'ta gelinen son durum
ŞANLIURFA (İHA) - Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) Bölge Kalkınma İdaresi (BKİ) Başkanı Muammer Yaşar Özgül, "Dünyanın sayılı, Türkiye'nin en büyük kalkınma projelerinden olan GAP'ın toplam maliyeti 32 milyar dolardır. 2004 yılına kadar toplam 16.6 milyar dolarlık harcama yapıldı" dedi.
Avrupa Birliği (AB) ile ortaklaşa gerçekleştirilecek 'Kültürel Mirası Geliştirme Projesi'nin tanıtım programına katılmak üzere Şanlıurfa'ya gelen GAP BKİ Başkanı Muammer Yaşar Özgül, İHA muhabirinin GAP projesinin durumu ve gelecekteki hedefleriyle ilgili sorularını yanıtladı.
Dünyanın sayılı, Türkiye'nin en büyük kalkınma projelerinden olan GAP'ın toplam maliyetinin 32 milyar dolar olduğunu açıklayan Özgül, 2003 yılı sonuna kadar 16.6 milyar dolarlık harcama yapıldığını söyledi. Projede enerji sektöründeki yatırımlarda istenilen gelişmenin sağlandığını vurgulayan Özgül, tarım ve sulama yatırımlarında ise beklenen gelişmelerin yaşanmadığını kaydetti.
GAP başladığından beri yılda yatırıma ayrılan bütçeden ortalama yüzde 6.5'lik ödenek ayrıldığını, bu ödenek miktarının geçtiğimiz yıllarda ekonomik sıkıntılar sebebiyle düştüğünü ifade eden Özgül, "Ekonomik sıkıntılar yüzünden ödeneklerde düşme oldu ama geçtiğimiz yıl yeniden yüzde 6.6'lık oran yakalandı" dedi.
PROJENİN BİTİRİLMESİ 1989 yılında başlanan GAP Master Planı'nda, projenin 2005 yılında bitirilmesinin hedeflendiğini anlatan Özgül, "Ancak ekonomik krizler sebebiyle projenin 2005'te bitirilmesi mümkün olmadı. 2002 yılında yeniden bölgesel kalkınma yürürlüğe kondu. Bu kez projenin bitirilme hedefi 2010 olarak açıklandı. Ancak mevcut ödeneklerle belirlenen tarihte bitirilebilir mi bilemiyorum" diye konuştu.
1989 yılında Bakanlar Kurulu kararıyla 15 yıllık görev süresi belirlenerek kurulan GAP Bölge Kalkınma İdaresi'nin görev süresinin 2004 Kasım ayında dolacağını vurgulayan Başkan Muammer Yaşar Özgül, şunları söyledi:
"Görev süremiz Kasım ayında doluyor. Ancak Avrupa Birliği uyum yasalarında da belirlenen statüye göre Türkiye'de 26 tane bölgesel kalkınma ajansları kurulacak. GAP Bölge Kalkınma İdaresi de bu bölge kalkınma ajanslarına dönüştürülecek."
Güneydoğu Anadolu'yu kalkındırmak için uygulamaya konulan projenin uygulanması sırasında bir takım sorunların ortaya çıktığını belirten Özgül, özellikle çoraklaşma ve tuzlaşma tehlikelerinin arttığını söyledi. Harran Ovası'nda bilinçsizce yapılan sulama sonucunda taban suyunun yükseldiğini vurgulayan Özgül, 3 bin hektar alanda tuzlaşmanın olduğunu, 27 bin hektar alanda da tuzlaşma potansiyelinin ortaya çıktığını kaydetti. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün Harran Ovası'nda tuzlaşmayı önlemek için drenaj çalışması yaptığını ifadeeden Özgül, bu konuda çiftçilerin eğitimi için çalışmalar yapılacağını anlattı.
Şanlıurfa'nın Bozova İlçesi'nde gerçekleştirilen Yaylak Sulama Projesi'nde İspanya ve İsrail firmalarının yürüttüğü projeye destek için çiftçileri eğiteceklerini kaydeden Özgül, şöyle devam etti:
"Bozova Yaylak'ta 5 bin hektar işletmeye açılıyor. Tarım Bakanlığı, üniversite, Köy Hizmetleri ve GAP İdaresi ortaklaşa, ekimden hasada kadar 5 bin hektarda çiftçiyi bilgilendirme çalışmaları yapacak. Bu kurumlar sürekli tarımsal faaliyetlerin içerisinde olacaklar. Toplantı salonlarında videolarda teorik anlatımlar değil, sulama tekniklerini gösterecekler.
Bunun aynısını Batman'da 20 bin, Siirt'te 10 bin hektarlık alanda yapacağız. Teknik personelle uygulamalı eğitim çalışmasını yürüteceğiz."
İLLERE GÖRE ÜRÜN ÇEŞİDİ Bölgede yaşanan önemli bir problemin de ürün çeşitliğinde yaşanan azlık olduğunu ifade eden Özgül, "Vatandaş pamuğu iyi fiyata satıyor, aynı zamanda iyi verim elde ettiği için de sürekli pamuk ekiyor. Pamuk ekiminin sık sık yapılması sakıncalar yaratıyor. Pamuk değerinde azalmalar oluyor. Bölgesel kalkınma planına göre pamuk ekimi yüzde 30-40'larda olması gerekirken, yüzde 70, 80'lere çıkıyor. Bunun için yine Tarım Bakanlığı'yla birlikte bölgede bulunan 9 ilde ne tür ürünlerin ekilmesi ve yetiştirilmesi katma değer açısından iyi olur çalışması yapıyoruz. Bunların her birisini kitap haline getiriyoruz. Nasıl uygulanabilir, nasıl çeşitlendirilir, ürün deseni çeşitlendirilmesiyle ilgili strateji belirleyeceğiz. Bunu bir kitap haline getirerek bölge illerine dağıtacağız" şeklinde konuştu.
