GBS hastalığı nedir? GBS hastalığı tedavisi nasıldır?

Toplumda 100 binde 1 ila 2 oranında rastlanan GBS hastalığı, kollarda, ellerde ve parmaklarda simetrik olarak hissedilmeye başlayan karıncalanma ve uyuşukluk ile karakterizedir. Tedavisi mümkün olan bu hastalıkta, hastaların yarısı tamamen iyileşir.

GBS HASTALIĞI NEDİR?

Kol ve bacaklarda karıncalanma ve uyuşma hissiyle başlayan ve dört hafta içerisinde maksimum bir ilerleme kaydeden GBS hastalığı, eğer acil müdahalede bulunulmazsa ölüme sebebiyet verebilmektedir. Peki, tam olarak GBS hastalığı nedir?

Guillain-Barré Sendromu’nun kısaltması olan ve halk arasında GBS olarak bilinen hastalık, nörolojik kaynaklıdır ve tedavisi mümkündür. Erkeklerde görülme sıklığı kadınlara oranla 1 buçuk kat daha fazladır. Nadir görülen bu hastalıktan muzdarip olan kişilerde, bağışıklık sistemi bilinmeyen bir sebepten dolayı kendi sinir sistemine saldırmaktadır. Kol ve bacakların uç kısımlarında simetrik olarak hissedilmeye başlayan uyuşma ve karıncalanma hissi ile kendini belli eder.

Hızla yayılan ve bir aylık bir süre içerisinde en yüksek seviyeye ulaşan hastalıkta bazen ilk zamanlarda güçsüzlük hissedilse de bu his en çok hastalığın ilerleyen safhalarında görülür. Hastalığın ilerlemesinin ardından kişide, solunum ve yutma zorluğu ile birlikte yüz felci görülebilir. Kol ve bacaklarda görülen uyuşukluk ve güçsüzlük bölgesel olarak ilerleyebilir. Hastalık en üst safhaya ulaştığında ise, hastaların yüzde 50’si yürüme yetisini kaybederken, solunum desteğine ihtiyaç duyanların oranı 3’te 1 olarak tespit edilmiştir. Tüm bu belirtiler sadece 4 hafta gibi bir sürede kendini gösterdiği için acil şekilde bir hekime başvurmalı ve zaman geçirmeden tedaviye başlanmalıdır.

Otonom sistemi de etkileyen hastalıkta, hipertansiyon, aritmi ve ortostatik hipotansiyon gibi durumlar görülse de GBS hastalığı geçirenler arasında tamamen iyileşme oranı yüzde 50’yi bulmaktadır. Bununla birlikte GBS kaynaklı kalıcı sinir hasarı yaşayanların ve sonucu ölüm olan vakaların görülme oranı ise yüzde 6 ila yüzde 17 arasındadır.

GBS HASTALIĞININ BELİRTİLERİ

Nörolojik kaynaklı olan ancak merkezi sinir sisteminin etkilenmediği Guillain-Barré Sendromu sinir sisteminde oluşan bir rahatsızlıktır. GBS hastalığı belirtileri, kısa zamanda hayati risk taşıyan bir tabloya dönüşür. Sinirlere bir kılıf görevi gören miyelin dokunun tahribatıyla ortaya çıkan hastalığın belirtilerini şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Parmaklar, eller, bilekler ve kollarda her iki tarafta da hissedilen uyuşukluk veya iğnelenme
• Ayak parmakları, ayaklar ve ayak bileklerinde her iki tarafta da hissedilen uyuşukluk veya iğnelenme
• Yüksek ya da düşük tansiyon
• Konuşmada bozukluk
• Solunumda güçlük
• Duyularda bozukluklar
• Yürümede güçlük veya merdiven çıkma ve efor yetersizliği
• İdrar tutma ya da yapmada güçlük
• Kalpte ritim problemi
• Kol ve bacaklarda konum hissinin kaybı
• Yutmada güçlük

GBS HASTALIĞININ NEDENLERİ

Yapılan tüm bilimsel çalışmalar “GBS hastalığı neden olur?” sorusuna henüz net bir yanıt bulamamıştır; ancak araştırmalar devam etmektedir. GBS hastalığında vücut kendi sinir sistemine saldırarak, sinirlerin etrafında bir kılıf görevi gören miyelin dokunun ve sinir hücrelerinin zarar görmesine neden olur.
Elde edilen bilgilere göre, GBS, çoğunlukla geçirilen bakteriyel veya viral enfeksiyonlardan sonra ortaya çıkar. Ender rastlanan bir sinir sistemi hastalığı olan GBS, hemen her yaşta görülmekle birlikte, yaşın ilerlemesiyle hastalığın görülme sıklığı da doğru orantılı olarak artmaktadır. Çoğunlukla, gastrointestinal sistemde görülen Helicobacter Pylori ve Campylobacter Jejuni ile solunum yolları rahatsızlığı olan Mycoplasma Pneumoniae gibi hastalıklar, GBS hastalığında en çok görülen risk faktörleri arasında yer alır. Çok nadir olarak da aşılamanın ardından da görülmüştür.

GBS HASTALIĞININ TEŞHİSİ

Nörolojik bir hastalık olan Guillain-Barré Sendromu'nda öncelikle hastanın öyküsü nörolog tarafından detaylı olarak sorgulanır. Ardından fizik ve nörolojik muayene yapılır. Tanıya yardımcı olarak laboratuvar testleri ve elektrofizyolojik incelemeler kullanılır. Bu yöntemler arasında EMG olarak kısaltılan elektromiyografi de yer alır. Bu sayede sinir iletim hızı, demiyelinizasyon yani sinir kılıfı olarak bilinen miyelin hasarı, aksonal hasar yani sinir hasarı ve ileti blokları sorgulanır. Lomber ponksiyon ile alınan beyin omurilik sıvısı incelenir. Sıvı içerisinde yer alan protein ve hücre miktarı değerlendirilir. Hastanın durumuna değerlendirildikten sonra nöroloji uzmanı tarafından tanı konur ve uygun tedavi düzenlenir.

GBS HASTALIĞININ TEDAVİSİ NASILDIR?

GBS hastalığı tedavisi için, hastalığın yayılımı ve hastanın durumu değerlendirildikten sonra uygun bir plan hazırlanır. Tedavi, hastanın durumuna göre, yatarak veya yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) yürütülür.
Hastaların düzenli olarak, nabız, tansiyon ve solunumu takip edilir. Hastalığın durumunda yaşanacak ani kötüleşme ve hastane enfeksiyonlarından korunması için çeşitli önlemler alınır. Eğer hastanın solunumunda sıkıntı varsa, suni solunum cihazına bağlanır.

Bu sırada da hastaya plazmaferez adı verilen bir işlem uygulanır. Bu işlemde hastanın kanı damarlardan alınarak bir makineye yerleştirilir. Burada filtreden geçirilen kan yeniden hastaya verilir. Bunun amacı ise, kanda bulunan ve sinir dokularının zedelenmesine yol açan otoantikorların temizlenmesidir.
Diğer bir tedavi yöntemi ise immünglobulin (IVIG) işlemidir. Bu işlemde ise, saf ve sağlıklı antikorlar damar yoluyla hastaya verilir ve otoantikorların sinir hücrelerini deforme etmesinin önüne geçilir.
Her iki tedavinin ya da birinin tercihi, hastaya eşlik eden diğer hastalıklara ve hastanenin koşullarına bağlıdır. Tedavi eğer erken dönemde başlamış ise başarı oranı daha yüksektir.