Astım, çağımızın hastalığı. İstatistikler, dünyanın bir çok ülkesinde astım hastalarının, özellikle de çocuk astımlıların sayılarının her geçen yıl katlanarak arttığını gösteriyor. Bu artışın nedenlerini belirleyebilmek için pek çok araştırma yapılıyor ve özellikle de astımlı ailelerin çocuklarında hastalığın ortaya çıkmasının önlenip önlenemeyeceği üzerinde çalışılıyor.
Yeni yapılan bir araştırma, astımı olan annelerin gebelikleri süresince tükettikleri balık miktarı ile çocuklarında astım gelişme riski arasında bir ilişki olduğunu ortaya koydu. Buna göre, gebelikleri döneminde balık yiyen astımlı annelerin bebeklerinde astım riski %71 oranında daha az bulundu. Araştırmanın ilginç sonuçlarından biri de, astımlı olmayan annelerin balık yemelerinin çocuklarındaki astım riskinin etkilememesi idi.
Hangi balık, ne kadar yenmeli?
Amerika’da Los Angeles’te yapılan araştırma, somon, ton balığı, uskumru ve alabalık gibi yağlı balıkların yenmesinin daha yararlı olduğunu gösteriyor. Bu balıkların haftada en az bir kere yenmesi yeterli olabiliyor, ama tüketilen balık miktarı arttıkça çocuktaki astım riski de buna paralel olarak azalıyor.
Balık etini değerli kılan, yüksek kaliteli protein ve diğer besinlerden başka, omega-3 yağ asitleri içermesi. Ton balığı ve somon gibi soğuk sularda yaşayan balıkların bu bakımdan daha değerli olduklarını da hatırlatalım.
Araştırma, taze balık yerine derin dondurucularda saklanan işlenmiş balık yiyen annelerin bebeklerinde ise astım riskinin daha yüksek olduğunu gösterdi ! İşlenmiş balık morina ve diğer yağsız, beyaz etli balıklardan hazırlanıyor.
Astım anne rahminde başlıyor Genetik bir hastalık olan astımın anne karnında başladığı düşünülüyor. Gelişmekte olan bebeğin, anne karnında karşılaştığı çeşitli faktörler, çocuğun ileriki yıllarda astım olup olmayacağının belirlenmesinde çok önemli rol oynuyor.
Gebe annenin yağlı balık yemesinin, bebeğindeki astım riskini azaltmasının, balığın omega-3 yağ asitlerinden zengin olması ile ilgili olduğu düşünülüyor. Omega-3 yağ asitleri, anti-inflamatuar, yani iltihap önleyici etkiye sahipler. Astım da alerjik iltihaplı bir hastalık olduğu için, omega-3 yağ asitleri bronşlarda inflamasyon oluşumunu, dolayısıyla da astımın ortaya çıkmasını önlüyor. Zaten, daha önce yapılan pek çok araştırmada omega-3 yağ asidi içeren diyetlerin astım belirtilerini önlemede çok etkili oldukları kanıtlanmıştı.
Derin dondurucularda saklanan işlenmiş balık ise, omega-6 yağ asitleri içeriyor. Omega-6 yağ asitlerinin ise her hangi bir iltihap önleyici etkileri olmadığı gibi, iltihabın ilerlemesine bile neden olabiliyorlar.
Çoklu doymamış yağ asitlerinden olan, omega-3 yağ asitleri, balıktan başka keten tohumu ve yeşil yapraklı bitkilerde de bulunuyor.
SONUÇ
Astımı olan anneler, çocuklarının da astımlı olmasını önlemek istiyorlarsa, gebelikleri döneminde bol bol taze balık yemeliler.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi
Göğüs Hastalıkları Bölümü Öğretim Üyesi