GELİR DAĞILIMINDA EŞİTSİZLİK YOLSUZLUK NEDENLERİNDEN

- İş yapma maliyetlerini ortalama yüzde 10 artıran yolsuzluk nedenleri arasında gelir dağılımındaki eşitsizlik ve kamu görevlilerinin kazanç sağlama istekleri öne çıkıyor.

Türk Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), iş insanlarının yolsuzluğa bakış açısının yanı sıra gelecek beklentilerini ve çözüm önerilerini öğrenmek amacıyla bir anket düzenledi. Anketin sonuçları ise Sabancı Center'da "İş Dünyası Bakış Açısıyla Türkiye'de Yolsuzluk" semineriyle açıkladı.

Anket sonuçlarında, yolsuzluğa sebep olan nedenler dikkat çekiyor. Bu nedenler, gelir dağılımındaki eşitsizlik, kamu görevlilerin kazanç sağlama ve güç kazanma istekleri ve yasal mevzuatın uygulanmaması olarak sıralanıyor. Ankette yolsuzluk algısının en çok arttığı sektör yüzde 48 ile ulaştırma olurken, yüzde 41 ile konaklama ve yüzde 40 oranıyla diğer hizmetler yer alıyor.

Ankette en büyük sorunlar, yolsuzluk algısına neden olan başlıklar, vergi, maliyet, kayıt dışılık ile rüşvet ve yolsuzluk olarak belirtiliyor. Anket sonuçlarına göre, iş dünyasının yüzde 46'sı önümüzdeki dönemde yolsuzluğun artacağını düşünürken; yolsuzluğu en fazla sorun olarak algılayan sektör ulaştırma, en az sorun olarak algılayan sektör ise inşaat oldu.

İnşaat sektörü rüşvet algısının en düşük olduğu alan. İnşaat, yolsuzluğun kendi sektöründe çok sık ve yüksek boyutta olduğunu düşünüyor. İnşaat sektörü temsilcileri, kendi sektörlerinde yolsuzluğun çok yüksek boyutta olduğunu belirtiyor, ancak bunu bir sorun olarak algılamıyor ve yolsuzluk algısı artmıyor. Buna karşılık yolsuzluğun emlak fiyatlarını artırdığına inananların oranı ise yüzde 32'yi buluyor.

YATIRIMCI GÜVENİ SARSILIYOR
Anketin sonuçlarına göre, haksız rekabet ve yatırımcı güveni sarsılıyor. Buna karşılık toplumsal etkisi ise güvensizlik. Ayrıca yolsuzluğun hukuk devletinde uzaklaşılmasına inananların sayısı ise yüzde 63.

Katılımcıların yüzde 37'si sektöründe yolsuzluğun sık veya yüksek boyutta olduğunu, yüzde 46'sı ise daha da artacağını düşünüyor. Yolsuzluğun bugün itibarıyla sık, boyutunun da yüksek olduğunu düşünenlerin ise yüzde 57'si yolsuzluğun daha da artacağı görüşünde.

Buna karşın, vergilerin yüksekliği, işgücü maliyetleri ve kayıtdışı ekonomiyi daha önemli
sorunlar olarak sıralayan iş dünyası, rüşvet ve yolsuzluğu orta derecede önemli bir sorun olarak nitelendiriyor.

İHBAR EDİLMİYOR
Şirketlerin yüzde 46'sı etik kuralları bulunmazken, "yolsuzluğu ihbar etmem" diyenlerin oranı ise yüzde 60 gibi oldukça yüksek orana çıkıyor.

Katılımcılar buna gerekçe olarak ise, yasal bir ihbar mekanizması bulunmaması, ihbarın sonuç vermeyeceğini düşünmesi, kimliğinin ifşa edileceğinden çekinmesi ve bir ödüllendirme sistemi olmamasını gösteriyor.

HAK EDİŞTEN KÜMU GÖREVLİSİNE PAY
Katılımcıların yüzde 20'si kamu görevlilerinin yaptıkları bir iş karşılığında belirli bir vakfa ya da derneğe bağışta bulunmayı, "sevap algısıyla" yolsuzluk olarak görmezken; yüzde 17'lik kesim de kamu ihalesinde hakedişten kamu görevlilerine pay vermeyi de yolsuzluk olarak nitelendirmiyor.

Araştırmada, yolsuzluğun ekonomi üzerindeki mali boyutu hakkında bir bilgi yer almadı. Ancak toplantıda verilen bilgiye göre, uluslararası araştırmalar şirket cirolarından yüzde 8-15 oranında kaynağın yolsuzluklara gidebileceğini ortaya koyuyor.