Geliştirdikleri ürünle tarımda verimi artırıp su tüketimini azaltmayı hedefliyorlar

İSTANBUL (AA) - AYŞE ERKEÇ - Sabancı Üniversitesi bünyesinde akademik kariyerlerini sürdürürken aynı araştırma grubunda yer alan üç arkadaş, geliştirdikleri Soyl-Gel adlı ürünle, tarımda su tüketimini yarı yarıya düşürüp kuru tarım yapılan bölgelerde verimliliği artırmayı amaçlıyor.

Soyl-Gel fikri; Yeşim Menceloğlu, Ogeday Rodop ve Merve Senem Seven'in Sabancı Üniversitesi'nde tarımla ilgili yaptıkları çalışmaları tek projede buluşturmasıyla doğdu.

Tarımda su tüketimini düşürmeyi ve verimliliği artırmayı hedefleyen ekip, Soyl-Gel adını verdikleri projeyle 2019'da katıldıkları Deep-Tech Primer yarışmasında 50 bin liralık hibe kazandı.

Bireysel Genç Girişim (BİGG) adıyla anılan TÜBİTAK Girişimcilik Destek Programına başvuran ve bu başvurunun kabul edilmesinin ardından şirketleşmeye karar veren takım arkadaşları, 2020 yılında isimlerinin baş harflerinden yola çıkarak SOY Tarım Teknolojileri A.Ş.'yi kurdu. Bu süreçte, Sabancı Üniversitesinin Teknoloji Transfer Ofisi de projeye destek verdi.

Arazilerin daha uzun süreler boyunca nemli kalmasını sağlayan bir malzeme olan Soyl-Gel, kendi ağırlığının 500-600 katı kadar su emebilme potansiyeline sahip. Emdiği suyu bir ay boyunca yapısında muhafaza edip yavaş salım yoluyla bitkiye yalnızca ihtiyacı kadarını sağlayan ürün sayesinde sulama sıklığı yarı yarıya kadar azaltılıp aynı zamanda gübrenin etkinliği artırılabiliyor.

Halihazırda saksı çiçekleri ve hobi amaçlı bahçeler için üretim yapan ekip, Soyl-Gel'in tarım alanlarında kullanılması amacıyla üretim ölçeğini genişletmeyi planlıyor.

- "Toprağın yapısında herhangi bir değişime neden olmuyor"

Malzeme Bilimi ve Nano Mühendislik mezunu, Soyl-Gel Kurucu Ortağı Yeşim Menceloğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Soyl-Gel'in doğal nano parçacık içerikli polimerik yapıya sahip, toz halinde ve ekim dönemlerinde toprağa uygulanarak bitkinin gelişimini desteklemeyi sağlayan bir malzeme olduğunu, tarıma elverişsiz topraklarda ve kuru tarımın olduğu kurak beldelerde tarımı tekrar elverişli hale getirmek için geliştirildiğini ifade etti.

Türkiye'de kuraklık sorununun çözümüne katkı sunmak için harekete geçtiklerini anlatan Menceloğlu, şunları söyledi:

"Granül yapıdaki bu malzemeyi toprağa uyguluyoruz, daha sonrasında yağmur veya sulama yoluyla gelen suyu yapısının içine alarak jel haline geliyor ve bitkiye uzun süreli su salımı sağlıyor. Bitkinin gelişimini destekliyor, kurak bölgelerde bitki hasat veriminin artmasına destek oluyor. Kuraklık sebebiyle tarımdaki verim düşüşünü önlemeyi, bitki gelişimini desteklemeyi ve ürün hasat verimini artırmayı hedeflerimiz arasında belirledik. Aynı zamanda ürünümüz, toprağın döngüsünde de herhangi bir sorun yaratmıyor. Bir sene sonunda ürün toprakta parçalanarak tekrar toprağın döngüsüne uyumlanıyor, böylece toprağın yapısında herhangi bir değişime neden olmuyor."

- "Konya ve Çorlu gibi bölgelerde kuru tarımdaki verimi artırmayı hedefliyoruz"

Malzeme Bilimi ve Nano Mühendislik doktora öğrencisi ve Soyl-Gel Kurucu Ortağı Ogeday Rodop, "Geliştirdiğimiz ürün sulu bölgelerde su tüketimini yarı yarıya azaltabildiği gibi susuz bölgelerde de verimliliği artırmayı hedefliyor. Bu bağlamda çeşitli yerlerde buğday ekimleri yapıyoruz. Mesela Çorlu'da iki yerde ve Konya'da deneme çalışmalarımız var. Konya ve Çorlu kuru tarım yapılan yerler olduğu için kuru tarımdaki verimi artırmayı istiyoruz." dedi.

Soyl-Gel'in, gübre ve pestisit gibi ürünlerin toprakta kalma sürelerini uzattığını ve bu sayede bu ürünlerin daha az kullanıldığını aktaran Rodop, "Bunun haricinde ürünümüze gübre yüklemesi yapabiliyoruz. Ürünün şişme oranı çok yüksek, yani süper emici polimer su rezervi olarak kullanılabilecek kapasitede. Ürüne aynı zamanda farklı fonksiyonlar katıyoruz mesela tohum kaplama yapabiliyoruz. Bu sayede tohumların filizlenme oranlarını, ilk aşamadaki yaşama imkanlarını büyütüyoruz." bilgisini verdi.

- AB destekli yarışmada iklim değişikliğiyle mücadele eden en iyi 16 projeden biri oldu

Sabancı Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Doktora Sonrası Araştırmacısı ve Soyl-Gel Kurucu Ortağı Dr. Merve Senem Seven ise üniversitede geliştirdikleri projeyi ticarileştirmek ve daha büyük alanlarda uygulayabilmek için yola çıktıklarını belirterek, ürünün teknik üstünlüğünden ve potansiyel uygulama alanının genişliğinden bahsetti.

Laboratuvarda geliştirilen ürünün seradaki bitkilerin üzerindeki yansımalarını gözlemlediklerini bildiren Seven, "Serada bitkilerin gelişim deneyleri için farklı sera setleri uyguluyoruz, bitkilerin hepsini farklı rejimlerde sulayarak kuraklık stresi altında bırakıyoruz ve Soyl-Gel uygulamadığımız bitkilerle karşılaştırdığımızda bitkinin gelişmesindeki indikatörleri ölçüyoruz. Özellikle artan kuraklık rejimlerinde ürünün, bitkinin büyümesinde doğrudan etki gösterdiğini görüyoruz." diye konuştu.

Ürünün iklim değişikliğiyle mücadeleye de katkı sunduğunu ve 2021'de AB destekli Climate Launchpad isimli yarışmada iklim değişikliğiyle mücadele eden en iyi 16 girişim arasında yer aldığını belirten Seven, "Hem iklim değişikliğiyle mücadele eden hem de özellikle sulama yapılan alanlarda çiftçiler için girdi maliyetini azaltan bu ürünün sosyal yönüne de eğilmek istedik. Bir proje başlatarak kadın çiftçilere avantajlı başlangıç sağlayalım, dedik. Projeyle ürünü kadın çiftçilere ulaştırıyoruz ve ürünü kullanarak bitki yetiştirmelerini istiyoruz." ifadelerini kullandı.

Soyl-Gel'in üretim aşamasında gelinen nokta hakkında da bilgi veren Seven, sözlerini şöyle tamamladı:

"Şu anda pilot üretim yapabiliyoruz, yani saksı veya hobi bahçeciliğine yönelik ürün üretebiliyoruz. Önümüzdeki haftalar içerisinde bunun satışına başlayacağız. İlerideki hedeflerimizden biri büyük ölçekte üretim yapabilmemiz için öncelikle üretim ölçeğimizi genişletmek. Ürün ölçeğimizi büyüterek daha büyük alanlara, konvansiyonel tarım yapılan alanlara ulaşmak istiyoruz."