Gıda Zehirlenmeleri

Gıda zehirlenmeleri, bir mikroorganizma veya toksin ile bulaşmış bir besinin tüketiminin ardından ishal, bulantı, kusma, karın ağrıları, karında kramplar gibi sindirim sistemini ilgilendiren bulgular ile ortaya çıkıyor. Yiyecek ve içeceklerin saklanması, hazırlanma ve sunulma aşamalarında uygun sağlık koşullarının olmaması, besin zehirlenmelerinin yaşanmasında önemli faktörleri oluşturuyor.
Sema Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Çaşkurlu, besinlerin hazırlanması sırasında temizlik kurallarına gereken özenin gösterilmemesinin, besin zehirlenmelerine yol açtığını kaydetti.

Besinler veya içecekler infeksiyona yol açan mikroorganizmalarla veya toksin maddelerle bulaştıklarında zehirlenmeye neden oluyorlar. Besin zehirlenmelerine çoğunlukla bakteri türü mikroorganizmalar yol açıyor. Bu bakteriler 5–70 0 C arasında, en çokta oda ısısı ve üzerindeki derecelerde çoğalma eğilimi gösteriyorlar. Genellikle 5 0 C ve altındaki derecelerde çoğalamazlar. Bu nedenle yaz aylarında besin zehirlenmelerinin görülme sıklığı artıyor. Bunların yanı sıra nadiren yenilmemesi gereken bir bitki veya hayvanın yenmesi de besin zehirlenmesine sebep olabiliyor.

Süt ve süt ürünleri, kremalı yiyecekler, tavuk mamulleri, mayonezli, yumurtalı yiyecekler, pişirilip uygun koşullarda saklanmayan etler, deniz ürünleri, bozulma riski en yüksek gıdalar arasında yer alıyor.

Besin zehirlenmelerinden korunmak için neler yapmak gerekiyor;

• Besinler hazırlanırken yeteri kadar ısıtılmalıdır.
• Besin pişirildikten sonra bir saat içinde yenmelidir.
• Yiyecek ve içecekler mümkün olduğunca açıkta bırakılmamalı.
• Sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı.
• Etler iyice pişirilmeli
• Alışveriş yaparken ürünlerin son kullanma tarihleri kontrol edebilerek alınmalı.
• Konserve alınacaksa kutusu ezik, kapağı şişmiş olmamalıdır.
• Depolanacak besinler en kısa zamanda soğutulmalı (1 – 1,5 saatten önce) ve saklanacak yerin sıcaklığı 4°C ‘den az olmalıdır.
• Yiyecekler yeniden ısıtıldığında kaynama noktasına kadar ısıtılmalıdır.
• Mutfak ve depoların temizliği/uygunluğu sağlanmalıdır.
• Özellikle toplu yemek veren yerlerdeki aşçılar ve personel eğitilmelidir.
• Mikroorganizma bulaşmış yiyeceklerin hemen toplanması için piyasa kontrolü yapılmalıdır.
• Salgınlar erken tanımlanarak gerekli önlemler alınmalıdır.

Besin zehirlenmeleri, ishal, bulantı, kusma ve ateş ile seyrediyor. Vücudun enerji açığını kapatmak için şekerli besinler ve yine sıvı gereksinimini karşılamak için bol miktarda sıvı alınmalıdır. Tuzlu krakerler, çorbalar, yoğurt, kola, pirinç lapası gibi yiyecekleri yeme kolaylığı açısından da faydalı olabilirler. Ancak, ev koşullarında, ağızdan sıvı, elektrolitler kusma ve mide bulantısı nedeniyle yerine konamıyorsa, ishal uzadıysa ve ateş yükselmişse, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.