Gizli belgeler arap dünyasını sarsacak

"Ortadoğu tarihindeki en büyük belge sızıntısı", Filistinli müzakerecilerin, İsrail'in işgal altındaki Doğu Kudüs'te yasadışı olarak inşa edilen yerleşimlerden biri hariç diğer tüm yerleşimleri ilhak etmesini kabul ettiğini gösteriyor.

El Cezire'nin ele geçirdiği ve Guardian gazetesiyle paylaştığı, İsrail ve ABD ile 10 yıldan fazla bir süredir yapılan müzakereleri kapsayan binlerce sayfalık gizli Filistin belgesinin gerek Filistin gerekse Arap dünyasını sarsması bekleniyor.

Gelecek günlerde Guardian tarafından yayımlanacak olan belgeler ayrıca şunları ifşa ediyor:

<!>

- Filistinli müzakerecilerin, Filistinli mültecilerin geri dönmesi meselesi de dahil olmak üzere vermeyi önerdikleri gizli tavizlerin boyutu.

- İsrailli liderlerin nasıl bazı Arap vatandaşlarının yeni kurulacak Filistin devletine transferini istedikleri.

- İsrail güvenlik güçleriyle Filistin yönetimi arasındaki üstü kapalı işbirliğinin düzeyi.

- İngiliz istihbaratının Filistin topraklarındaki Hamas'ı bertaraf etmek için gizli bir plan hazırlanmasındaki merkezi rolü.

- Filistin yönetimi liderlerine, İsrail'in Gazze'ye 2008-09 saldırısı konusunda nasıl "tüyo" verildiği.

Har Homa hariç tüm Doğu Kudüs yerleşimlerinin ilhakının yanısıra, Filistin Kurtuluş Örgütü liderlerinin gizlice Doğu Kudüs'teki Arap mahallesi Şeyh Cerrah'ın bazı bölgelerinin başka bir yerdeki toprakla mübadele edilmesini teklif ettikleri de belgelerde yer alıyor.

Bunun yanısıra Filistin liderlerin, Eski Kent'teki Haramüşşerif'in yönetimini ortak bir komitenin almasını da teklif ettikleri belirtiliyor.

Bu tekliflerin 2008-09'da ABD Başkanı George Bush'un Annapolis'teki konferansının arefesinde yapıldığı ve Filistinli başmüzakereci Saib Erekat tarafından, İsrail'e tarihte önerilen en büyük Kudüs'ün önerildiği şeklinde nitelendirildiği kaydediliyor.

Ancak İsrail'in teklifi, Har Homa'nın yanısıra Ma'ale Adumim yakınındaki büyük bir yerleşimi ve Batı Şeria'daki başka yerleri içermediği gerekçesiyle, reddettiği belirtiliyor.

Belgelerin verdiği genel izlenimin, anlaşmaya varmada ve yerleşimleri durdurmada başarısız olmalarının Hamaslı rakiplerinin gözünde güvenilirliklerini zayıflattığını gören Filistinli liderlerin zayıflığı ve artan umutsuzluğunu yansıttığı belirtiliyor. Belgelerin ayrıca İsrailli müzakerecilerin kendilerine güvenini açığa vurduğu da kaydediliyor.

-1600 GİZLİ BELGE-

Belgeler, İsrail ile Filistin arasında 1999 ve 2010 yılları arasında yapılan müzakerelerin 1600 gizli kaydını açığa çıkarıyor.

Basına sızan gizli belgelerin tarihi, ABD Başkanı Bill Clinton öncülüğünde, İsrail Başbakanı Ehud Barak ve Filistin lideri Yaser Arafat arasında yapılan 2000 yılındaki Camp David müzakerelerine kadar uzanıyor.

İsrail-Filistin barış süreciyle ilgili belgelerin açığa çıkması, Ortadoğu sorunu tarihinde, en büyük ve en kapsamlı belge sızıntısı olarak nitelendiriliyor.

Filistin, İsrail ve ABD liderleri arasında yapılan yüzlerce müzakerenin yanı sıra e-posta ve gizli tekliflerin kayıtlarını da içeren belgeler, ''Filistin Belgeleri'' adı altında yayınlandı.

Belgelerin büyük bir bölümü, kayıtlar, eş zamanlı alınan notlar, müzakerelerde Filistin tarafına eşlik eden Filistin Müzakere Destek Birimi yetkililerinin kelimesi kelimesine yazdığı kısımlardan oluşuyor.

Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı sözcüsü P.J. Crowley, Washington'da yaptığı açıklamada, Amerikan hükümetinin yayınlanan belgeleri gözden geçirdiğini belirterek, ''Belgelerin gerçek olduğunu doğrulayamayız'' dedi. Sözcü, ülkesinin taraflarla, görüş farklılıkları bulunan ana konularda görüşmeye devam edeceğini kaydetti.