BİZE ULAŞIN
Tarihte ilk olarak 1946 senesinde 2. Dünya Savaşı gazilerinin rehabilitasyon süreçlerinde oynatıldığı bilinen golbol, günümüzde ise Paralimpik Oyunları programında yer alır. Bu oyunun görme engelli sporcular tarafından oynandığı ve ilk olarak 1980 Paralimpik Yaz Oyunları kapsamında programa dahil edildiği açıklanmalıdır. Hanz Lerenzen ile Sepp Renidle tarafından keşfedildiği söylenen golbol oyunu özel olarak tasarlanan bir topla oynanır. İlk şampiyona müsabakalarının 1978 senesinde Avusturya’da düzenlendiği bilinen bu oyuna yönelik detaylı bilgiler “Golbol özellikleri nelerdir?” sorusunun yanıtlanmasıyla ele alınmalıdır.
Paralimpik Oyunları kapsamında yer alan ve vücudunda herhangi bir engeli bulunan sporcular için özel olarak düzenlenen belli başlı disiplinler mevcuttur. Bu spor disiplinlerinden biri goalball yani golbol olarak bilinir. Görme engeli bulunan bireyler tarafından oynanan bu takım oyunu ilk olarak 1946 yılında ortaya çıkmıştır. Bu oyunu icat eden kişiler ise Avusturyalı Hanz Lerenzen ve Alman Sepp Renidle olarak belirtilmelidir.
İkinci Dünya Savaşı sırasında gözlerini kaybeden gazilerin rehabilite edilmeleri amacıyla düzenlenen golbol oyunu, zaman içerisinde Paralimpik Oyunları kapsamına alınmıştır. İlk defa Kanada ülkesinde yapılan 1976 Paralimpik Yaz Oyunları’nda tanıtıldığı bilinen golbol 1980 senesinde gerçekleştirilen olimpiyatlarda ise programa dahil edilmiştir. Bu bağlamda 1980 Paralimpik Yaz Oyunları’ndan beri düzenlenen olimpiyatların her birinde golbol oyununa yer verildiği söylenebilir. Görme engeli bulunan sporcuların katılımıyla gerçekleştirilen bu oyuna yönelik olan ilk Dünya Golbol Şampiyonası’nın ise 1978 senesinde Avusturya’da oynandığı bilinir.
Görme engeli bulunan paralimpik sporcuların katıldığı golbol müsabakalarında 3'er kişiden oluşan 2 ayrı takım kurulur. Her takımın yedek oyuncu sayısı ise yine 3’er kişi olarak belirtilir. Sahanın iki ayrı ucuna gol atılması amacıyla oynanan golbol müsabakaları jimnastik salonu sahasında gerçekleştirilir. Oyunda sporcuların karşı tarafın savunmasını aştıktan sonra kendi takımı için golbol topunu yuvarlayarak rakip sahasındaki kale çizgisinden geçirmesi gerekir. Bu paralimpik spor dalında müsabakaların eşit şartlarda gerçekleştirilmesi için oyunculara opak göz maskeleri takılır. Opak göz maskeleriyle rakip takımın kalesine gol atmaya çalışan sporcular elleri ve dizleri üzerinde durarak kendi kalelerini savunabilir.
Genellikle bir orta çizgisiyle bölünmüş olan dikdörtgen şeklindeki jimnastik salonu sahasında oynanan golbol müsabakaları, yaklaşık olarak 24 dakika sürer. Bu 24 dakika boyunca daha fazla gol atan takım ise oyunu kazanır. Golbol oyununun 24 dakikalık müsabaka süresi 12’şer dakikadan oluşan 2 ayrı devreyi içerir. İlk devre tamamlandıktan sonra ikinci yarıya geçiş yapılmadan önce ise en az 5 dakikalık mola verilir. Paralimlik Olimpiyatları ile şampiyonalar kapsamında 2 ayrı oyundan oluşan golbol müsabakalarının tamamlanması 50 dakikayı bulabilir. Bu durumda devre arası mola süresi ise 15’er dakika olarak belirlenir.
Görme engelli sporcuların katılımıyla gerçekleştirilen golbol müsabakalarının temel özellikleri sıklıkla araştırılır. Bu bağlamda en önemli golbol kuralları arasında IBSA spor sınıflandırması kapsamında bulunan B1, B2, B3 kategorilerinin yarışmacılar tarafından karşılanmasının yer aldığı belirtilmelidir. IBSA Goalball Kuralları 2022-2024 kılavuzu incelendiği zaman bu oyuna yönelik olan düzenlemelerin A-H bölümleri kapsamında ele alındığı söylenebilir. Bu bölümler oyuna hazırlık, maç başlamadan önce, maç boyunca, ihlaller, kişisel penaltılar, takım penaltıları, maç sonu, hakemin yetkileri ve görevlilerin suistimali gibi kısımları içerir. Golbol özellikleri dikkate alındığı zaman bu paralimpik oyununa yönelik olan temel kurallar ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:
IBSA Goalball Kuralları 2022-2024 güncel kılavuzundan yola çıkılarak golbol topu özellikleri üzerine bilgi sunulması mümkündür. Bu kılavuzda yer alan Bölüm A kategorisi altındaki 4 numaralı “top” maddesi aşağıda sıralanan temel özellikleri içerir:
