Göz yorgunluğuna dikkat

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tülay Şimşek, artan bilgisayar ve telefon kullanımının göz sağlığını tehdit ettiğini belirterek alınabilecek önlemleri anlattı.
Araştırmaların dijital ekran kullananlarda yüzde 50 ile 90 oranında göz şikâyeti saptadığını kaydeden Prof. Dr. Şimşek, rahatsızlıkların gözde yorgunluk, göz çevresi ve baş ağrısı, boyun ve omuz ağrıları şeklinde ortaya çıktığını söyledi. ESOGÜ Haber’e konuşan Prof. Dr. Şimşek olumsuz etkileri şöyle anlattı:
“Astenopik; bilgisayar kullanırken gözler devamlı olarak yakına odaklanır ve aynı zamanda yukarı aşağı sağa sola hareket eder. Bu hareketler ve yakına odaklanma göz kaslarını yorarak göz ve göz çevresinde ağrı, yorgunluk hissi gibi şikâyetlere neden olur. Sabahları genellikle bu şikâyetler yoktur, ilerleyen saatlerde başlar. Dinlenmekle geçer, hafta sonu normale döner. Göz yüzeyi ile ilgili; gözlerde kaşınma, kızarıklık, kuruluk ve yanma hissi gelişir. Göz kırpma sayısı azaldığı için kuru göz ile ilgili yanma batma ve refleks olarak gözyaşı salgısının artması nedeniyle sulanma şikâyetleri olur. Bu şikâyetler kontakt lens kullananlarda, ileri yaşta, özellikle menapoz sonrası kadınlarda, antihistaminik, hipertansiyon veya psikolojik bozukluklar için ilaç kullananlarda daha fazla görülür. Kapak kenarı iltihabı ve makyaj malzemeleri de kapak kenarındaki yağ bezlerinin tıkanmasına ve gözyaşı kalitesinin bozulmasına neden olarak kuru göz gelişimini hızlandırır.”

“Odaklanmada zorluklar gibi bozukluklar gelişebilir”
Görme ile ilgili; renk algılamada bozulma, bulanık görme, çift görme, gölgeli görme ve odaklanmada zorluklar gibi bozuklukların gelişebileceğine dikkat çeken Şimşek, “Bunlar genellikle geçici şikâyetler olup bilgisayar kullanımına ara verince kendiliğinden düzelir. Cihazların uzun süre kullanımı özellikle çocuklarda daha fazla olmak üzere miyopik refraksiyon kusuru oluşturabilir. Bilgisayarlardan yayılan ışınları ölçülemeyecek kadar düşük veya önerilen güvenlik sınırlarının altındadır. Bu kalıcı göz hasarı oluşturmaz” dedi.

“Göz sağlığını korumaya yönelik tedbirlere uyulmalıdır”
Şimşek, konuşmasının devamında ise göz sağlığını korumaya yönelik alınacak tedbirleri şöyle anlattı:
“Düzeltilmemiş görme bozuklukları, bilgisayar ve çalışma ortamının ergonomik olmayışı, aydınlatmanın uygun olmaması bilgisayarın gözde yaptığı olumsuz etkileri artırdığı için işleri nedeniyle bilgisayar karşısında uzun süre kalanlar mutlaka göz hekimine düzenli olarak kontrol olmalıdır. Hipermetropi, miyopi veya astigmatizma gibi göz kusurları varsa bilgisayar kullanımı sonrası göz yorgunluğu daha da artacaktır. Göz doktorunun önerdiği düzeltici gözlük kullanılmalıdır. Uzun süre bilgisayarda çalışmak zorunda olanlar alarm kurarak saatte 1 oda içerisinde kısa bir tur atıp esneme hareketleri ile hem duruşlarını düzeltebilir hem de ekrandan uzaklaşabilirler. Saatte iki defa ekrandan gözleri ayırıp uzaklara bakmak göz kaslarını gevşeterek ağrı ve göz yorgunluğu oluşumunu hafifletecektir. 20-20-20 kuralı uygulanabilir. Her 20 dakikada 20 feet (6 metre) uzaklıktaki bir cisme 20 saniye süre ile bakmak göz yorgunluğunu önler. Görülebilirliği artırmak için ekran parlaklığı ve oda aydınlatması arasında denge sağlanmalıdır. Ekran parlaklığının azaltılması görüntü netliğini bozup titreşimlere neden olabilir. Ekranın tozlardan düzenli olarak temizlenmesi hem ekranın görülebilirliğini artırır hem de bu tozlara karşı kullanıcıda göz alerjisi ve enfeksiyonu gelişimini önler. Antirefle yüzey özelliği olan yüksek rezolusyonlu LED ekranlar kullanılmalıdır. Masaüstü bilgisayar kullanılıyorsa geniş ekranlı olması önerilir. Ekrana bakıldığında ekran ışık kaynağı gibi görülmemeli ortam aydınlatması ile benzer olmalıdır. Mavi ışığı azaltan gece modu uygulamalar tercih edilebilir. Cam ya da lamba yansımalarına karşı önlem alınmalıdır. Bilgisayar kullanıldığı sırada ortam aydınlatması normal ofis aydınlatmalarının yarısı kadar olmalıdır. İdeal bir oda aydınlatması 200-500 lux aralığıdır. Ekran göz mesafesi en az 60 santimetre olmalıdır. Ekrana yaklaştıkça göz şikâyetleri artar. Mümkün olan en uzak mesafede ekrana bakılması önerilir. 140 ekran bir televizyonu 2,5-3 metre uzaktan seyretmek gerekir. Ekran göz seviyesinden 20 derece aşağıda olmalı, ekrana bakarken gözler hafif aşağı doğru bakmalıdır. Böylelikle göz kapakları gözün büyük bir kısmını kapadığı için zararlı ışınların göz ile temas alanı azalır ve göz yaşı daha az buharlaşır. Göz seviyesinden yukarıdaki bir ekrana bakarken baş geriye doğru hareket ettiği için baş boyun ağrıları daha fazla olacaktır. Günde 1 saatten fazla dijital ekrana bakanlara özel tasarlanmış gözlükler bilgisayarın olumsuz etkilerini hafifletebilir. Bu gözlükler antirefle ve mavi ışığı filtre eden özellikte olursa yansıma ve ışığa bağlı hassasiyet azalacağından gözde yorgunluk hissi daha az olacaktır. Uzun süre bilgisayar veya diğer dijital ekranlara bakmak göz kırpma sayısını azaltır. Göz kırpma azalınca göz yüzeyindeki koruyucu göz yaşı film tabakası buharlaşarak gözde kuruluk hissine yol açar. Buna bağlı olarak gözlerde yanma, batma, kaşıntı, yabancı cisim hissi ve aşırı sulanma olur. Belirli aralıklarla yapay göz yaşı kullanmak bu şikâyetlerin hafiflemesini sağlar. Ancak yapay gözyaşları sadece gözü nemlendirir, bilgisayar kullanımına bağlı gözde oluşan kızarıklığı gidermez. Bilgisayar kullanırken 15-20 dakika da bir istemli olarak gözleri arka arkaya kırpıp 1-2 saniye kapalı tutmak gözün yeniden nemlenmesini sağlar.”