Gözlüğünüzün ömrünü uzatın

İnternette "optik rehberim" adlı web sitesinde yayınlanan "İdeal Gözlük Kullanımı" başlıklı yazıda, gözlük kullanan kişilerin yaşadığı sorunlar dile getiriliyor. Gözlük kullanmaya başlayan kişilerde, belli bir süre sonra bazı alışkanlıklar oluştuğu, gözlüğü takıp, çıkarırken, silerken, bir zemin üzerine koyarken, kordon veya zincirle boyunda asılı tutarken, baş üzerine kaldırırken, kılıfına ya da kılıfsız cebe çantaya yerleştirirken ortaya çıkan bazı hareketlerin, hep benzer biçimde düşünmeden yapıldığı hatırlatılıyor. Bu alışkanlıkların gözlüğün ömrünü, yapısını, ayarlarını etkilediği dile getirilen yazıda, yanlış bir zorlama ya da yanlış bir hareketin, gözlüğün zorlamanın olduğu bölgeden kırılmasına, zarar görmesine neden olduğu hatırlatılarak, bu olumsuzlukları gidermek için, dikkat edilmesi gereken hususlar sıralanıyor.

Sitede yer alan bilgilere göre; gözlük kullanılmadığı zamanlarda, mutlaka sert koruyucu bir kılıfta muhafaza edilmeli ve mümkün olduğunca oturulan, dayanılan üzerinde eşya bulundurulan bir zemine konulmamalı.

Gözlüğün ayarları bozulursa

Bu durumu anlamak için gözlük sapları açılarak düzgün (masa üstü vs.) bir zemine konur. Eğer saplardan biri zemine değmiyorsa, gözlük yüzde eğri duruyor demektir. Bu pozisyondayken gözlük halkalarına yukarıdan bakıldığında, halkalardan biri içe doğru bir konumda ise de, gözlük köprü kısmından eğilmiş demektir. Bu gözlük yüzde, bir halkası yüze yakın, diğer halkası gözden uzak durur. Bunların dışında, sap açıklıkları gövde ile 90 derecelik açı teşkil etmiyor ve dışa doğru açılmışsa, gözlük yüze bol gelir ve düşme eğilimi gösterir. Şayet bu sap, bu şekilde açılmamışsa, gözlüğün açılan sap yönünde yüze yaklaştığı görülür.

Metal ve plastik çerçevelerde sap vidalarının gevşemesiyle saplar sık sık cama çarpacak ve cam üzerindeki kaplama veya polisaja zarar vererek matlaşmasına neden olacaktır. Gözlük katlandığında saplar düzgün kapanmıyor, aşağı veya yukarı doğru, doğru açı teşkil ediyorsa, sap menteşelerinin eğimi yanlıştır. Bu durum gözlüğün kılıfa girmesini zorlaştırır. Gözlük sapları genellikle düzgündür. Bazen yapımcı firma veya teknisyen gözlükçü tarafından şakaklar üzerindeki baskıyı azaltmak için hafif bir kavis verilir. Bilinçli yapılan bu işlem dışında saplardaki aşağı-yukarı, içe ve dışa eğimler gözlüğün yüzdeki konforunu olumsuz etkiler. Bu tür ayar bozuklukları görünümü de kötüleştirir. Metal gözlüklerde, camları halka içine zapteden vidalar zamanla gevşeyip camların düşüp kırılmasına neden olabilir. Özellikle plastik çerçeveleri veya plastik camlı, plastik ve metal çerçeveleri sıcaklığın 40 dereceyi geçtiği yerlerde bırakmamak gerekiyor. Çünkü gözlük, sıcaklıklarının 60-70 dereceye çıkmasıyla deforme olup, parlaklıklarını kaybeder. Özellikle yansımasız kaplamalı plastik camların kaplamaları, bu sıcaklığa dayanıklı değil.

Gözlüğü temizlerken yumuşak bez kullanılmalı

Silme bezinin yumuşak, hidrofil (su tutucu) ve cam üzerinde kolay hareket eden malzemeden olmasına titizlik gösterilmeli, silme bezi içinde kum, toz, kir olmamalı. Eğer çıkmayan kirler varsa, özel temizleyiciler spreyler, kir çözücü emdirilmiş kağıtlar kullanılabilir. Bunlar yoksa, her cama bir damla şampuan veya benzeri yüzey aktif sıvılar damlatılarak camlar parmakla ovalanır. Deterjan kullanılmamalı. Bol su ile durulanarak suyu silkelendikten sonra yumuşak şekilde temizlik tekrarlanır.
Gözlüğe en çok zarar temizlik aşamasında verilmektedir. Bir eşyayı uzun süre ve ideal formunda kullanmak, ancak bazı kurallara uymak ve bu kuralları alışkanlığa dönüştürmekle mümkün. Günlük yaşamın vazgeçilmez bir unsuru olan böyle bir eşyanın ideal kullanımı, ekonomik ömrünü birkaç kat uzatıyor.

İlk alınışta gözlük çerçevelerinde teknisyen dikkatinden kaçan bazı deformasyonlar olduğu gibi, kullanım ve taşıma yanlışlıkları sonucu da çerçeve deformasyonlara uğrayabilir. Böylece bir deformasyon tespit edildiğinde, zaman geçirmeden optisyene başvurarak bu durumun düzeltilmesi ve ideal duruma getirilmesi gerekir. Burun köprüsünün tam ortasından dikine bir düzlem bulunduğu varsayılarak, sağ ve sol gövdelere bakıldığında her iki taraf da simetrik olmalı. Gözlük gövdesinin her iki yandan bakıldığında yanağa doğru eğimi (pantoskopik açısı)eşit olmalı ve yanağa değmemeli. Sapların kulak arkasına dönen kısmı, kafa ile kulağın birleşme eğrisini takip edecek gibi olmalı. Sapın en uç noktası, hem kulak arkasına hem de kafa derisine fazla baskı yapmamalı.

Gözlük sapları açılarak önce düz, sonra ters bir şekilde düzgün masa üstü gibi bir zemine koyulduğunda, sap uçları veya büküm yerleri masaya değmeli. Çerçeve gövdesindeki camı sıkıştıran vidalar gevşek olmamalı. Keza, sapların menteşe vidaları yeteri kadar sıkı olmalı. Camı tutan vidalar sonuna kadar sıkışmalı, arada açıklık kalmamalıdır. Menteşe vidaları zamanla gevşemeye meyilli olduğundan vidaların gevşeyip düşmesini önlemek imemesiyle saplar sık sık cama çarpacak ve cam üzerindeki kaplamaçin somun kullanılmalı veya vidanın uç kısmı preslenerek çıkması önlenmeli.

Gözlükte deformasyon net görüşü etkiler

Gözlükte deformasyonlar, hem estetik açıdan, hem fonksiyonları açısından kötü sonuçlar doğurduğundan dikkat edilmesi gereken bir husus. Deforme olan gözlük, cilde pişik veya kızarıklık gibi zararlar verebilir. Çünkü ağırlıklar burun üzerine ve saplara eşit dağılmaz. Kaymalar veya baskılar, kulak arkasında, şakaklarda ve burun üzerinde acı ve ağrı verir. Gözlüğün görme fonksiyonlarını bozar, astigmatik ve prizmatik etkiler meydana getirerek bulanık görmeye, çift görmeye ve görme yorgunluğuna, dolayısıyla baş ağrısına neden olur. Sayılan tüm olumsuzluklar, ancak işinin ehli bir usta teknisyen tarafından düzeltileceğinden bu tür ayar bozuklukları, eğrilikleri, gevşemeleri konunun dışında birinin yapması zor ve riskli. Gözlükçünün çeşitli cihaz ve el aletleriyle kolayca ve kısa sürede yapabileceği bir ayar, yanlış ellerde kırılmayla sonuçlanabilir.

Mükemmel kalite ve mükemmel sağlamlık istenildiğinde, çerçeve köprüsündeki alaşımın sert ve dayanıklı olması sağ sol halkalarda ise yumuşak kolay biçim verilen bir alaşım seçilmesi şart. Çok kaliteli bir çerçeveye ömür biçmek zordur. Ancak çok sağlam bir gözlük, kötü kullanımla çok kısa sürede bozulabilir. Kullanım yanlışlığından meydana gelen kırılma veya bozulmalara bir garanti verilmez. Kaplaması bozulmuş metal gözlük çerçevesinin değiştirilmesi gerekir. Ayrıca metal yorgunluğuna başlamış, kolayca deforme olan çerçeveler ile vida yatakları, menteşeleri bozulmuş bağlantıları çatlayarak zayıflamış çerçeveler de değiştirilmeli.
Eğer şaşılık (strabismus) yoksa , göz bebekleri sağ ve solda aynı yerde olmalı (eğri burun istisna). Zira burunda sağa veya sola doğru bir eğiklik varsa, gözlük çerçevesi yüzde tam simetrik durmayacaktır.

Gözlük gövdesinin her iki yandan bakıldığında yanağa doğru eğimi (pantoskopik açısı)eşit olmalı ve yanağa değmemeli. Sapların kulak arkasına dönen kısmı, kafa ile kulağın birleşme eğrisini takip edecek gibi olmalı.

Plastik çerçevelerde saplarda pütürlenmeler, ter asidinden beyazlanmalar olduğunda, plastik malzeme ayar yapılamayacak derecede sertleştiğinde, çatlamalar başladığında değiştirmek gerekir. Unutulmamalıdır ki, değişme zamanı gelmiş, ana materyali bozulmuş, deforme olmuş, camları çizilmiş, matlaşmış, kanallarına temizlenemeyen kirler birikmiş bir gözlüğü kullanmakta ısrar etmek sağlıklı değildir.